2.4 Διεξαγωγή αξιολογήσεων κινδύνου και τρωτότητας

Ο σχεδιασμός της προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο απαιτεί την κατανόηση των υφιστάμενων και των προβλεπόμενων κλιματικών κινδύνων ( βλ. βήμα 2.1 και βήμα 2.2), καθώς και την κατανόηση των ευάλωτων τομέων της πόλης (στάδιο 2.3). Οι δύο αυτοί παράγοντες συνδυάζονται σε μια αξιολόγηση κινδύνου και τρωτότητας. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοστούν για τη διενέργεια εκτιμήσεων κινδύνου και τρωτότητας στις αστικές περιοχές. Η γνώση των διαφόρων τύπων μεθόδων και των αποτελεσμάτων τους είναι σημαντική για την επιλογή της πλέον αποδοτικής και αποτελεσματικής μεθόδου που θα εφαρμοστεί σύμφωνα με τις ικανότητες των τοπικών αρχών.

Οι κίνδυνοι για την κλιματική αλλαγή σε μια πόλη ή πόλη θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από την άποψη διαφόρων πτυχών: την κλιματική απειλή (προβλεπόμενες κλιματικές συνθήκες)· πλαίσιο της γεωγραφικής θέσης (π.χ. παράκτια περιοχή, ορεινή περιοχή κ.λπ.)· και πληττόμενοι τομείς και συστήματα (π.χ. ανθρώπινη υγεία, υποδομές, μεταφορές, λιμένες, ενέργεια, νερό, κοινωνική ευημερία κ.λπ.), συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στις πλέον ευάλωτες ομάδες (π.χ. ηλικιωμένοι, άστεγοι, άνθρωποι που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας κ.λπ.).

Το βήμα αυτό στηρίζει τις υπογράφουσες πόλεις του Συμφώνου των Δημάρχων για την ανάπτυξη της Αξιολόγησης Κινδύνου και Ευπάθειας (RVA). Σύμφωνα με το πλαίσιο υποβολής εκθέσεων του Συμφώνου των Δημάρχων, η αξιολόγηση κινδύνου και τρωτότητας ενσωματώνει δεδομένα σχετικά με τους κλιματικούς κινδύνους, τους ευάλωτους τομείς, την προσαρμοστική ικανότητα και τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Όσον αφορά τους κλιματικούς κινδύνους, οι υπογράφοντες πόλεις καλούνται να καθορίσουν την πιθανότητα και τον αντίκτυπο των πλέον συναφών κινδύνων, την αναμενόμενη μεταβολή της έντασης και της συχνότητας τους, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα. Αυτό γίνεται μέσω μιας καθορισμένης ένδειξης του επιπέδου εμπιστοσύνης. Για κάθε εντοπισθέντα κλιματικό κίνδυνο, καθορίζονται οι ευάλωτοι τομείς και το επίπεδο τρωτότητάς τους. Επιπλέον, καθορίζεται αξιολόγηση της προσαρμοστικής ικανότητας σε τομεακό επίπεδο, με τη χρήση θετικών κατηγοριών προσαρμοστικής ικανότητας, όπως η πρόσβαση σε υπηρεσίες, η κυβερνητική και θεσμική ικανότητα, η φυσική και περιβαλλοντική ικανότητα, η γνώση και η καινοτομία. Είναι επίσης δυνατός ο καθορισμός δεικτών για τους εντοπισθέντες ευάλωτους τομείς και την προσαρμοστική ικανότητα. Όλες οι ανωτέρω περιγραφόμενες συνιστώσες της RVA, μαζί με τους δειγματοληπτικούς δείκτες είναι διαθέσιμες στην πλατφόρμα υποβολής εκθέσεων MyCovenant (βλ. επίσης την έκδοση εργασίας εκτός σύνδεσης του υποδείγματος αναφοράς).

Οι εκτιμήσεις κινδύνου επικεντρώνονται κυρίως στις προβλεπόμενες μεταβολές των κλιματικών συνθηκών, στην απογραφή των δυνητικά επηρεαζόμενων περιουσιακών στοιχείων, στην πιθανότητα να συμβεί ο αντίκτυπος και στις επακόλουθες συνέπειες. Οι αξιολογήσεις τρωτότητας δίνουν έμφαση στην έκθεση, την ευαισθησία και την προσαρμοστική ικανότητα των συστημάτων, των περιουσιακών στοιχείων και των πληθυσμών. Οι ολοκληρωμένες αξιολογήσεις κινδύνου και τρωτότητας αφορούν τόσο την ευπάθεια σε κλιματικούς κινδύνους όσο και τις επιπτώσεις τους.

Οι μέθοδοι που έχουν σχεδιαστεί για τις εκτιμήσεις κινδύνου και τρωτότητας μπορούν να χωριστούν σε μεθόδους από την κορυφή προς τη βάση, οι οποίες συνήθως βασίζονται σε ποσοτικά δεδομένα (π.χ. δεδομένα απογραφής, κλιματικά μοντέλα μειωμένης κλίμακας) και στη χαρτογράφηση χρήσης· και μέθοδοι από τη βάση προς την κορυφή που χρησιμοποιούν συχνά τοπικές γνώσεις για τον εντοπισμό κινδύνων και είναι γενικά ποιοτικού χαρακτήρα.

Οι αξιολογήσεις τρωτότητας βάσει δεικτών χρησιμοποιούν σύνολα προκαθορισμένων δεικτών που μπορούν να είναι τόσο ποσοτικοί όσο και ποιοτικοί και μπορούν να αξιολογηθούν τόσο μέσω μοντελοποίησης είτε μέσω διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Μια μέθοδος ταχείας εξέτασης κινδύνων, η οποία βασίζεται στις υπάρχουσες γνώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από πρώτο χέρι για να κατανοηθούν καλύτερα οι ανάγκες για διεξοδική αξιολόγηση.

Η επιλογή της μεθοδολογίας αξιολόγησης κινδύνου ή τρωτότητας θα πρέπει να καθοδηγείται από:

• Τους διαθέσιμους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους·
• Διαθεσιμότητα δεδομένων·
• Υφιστάμενες γνώσεις·
• Επίπεδο συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών·
• Κλίμακα και φάσμα δυνητικών κινδύνων·
• Προτιμώμενος τύπος αποτελεσμάτων για περαιτέρω σχεδιασμό δράσης προσαρμογής.

Ανεξάρτητα από τη μέθοδο που εφαρμόζεται, η αξιολόγηση θα πρέπει, τουλάχιστον, να λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:

• Τάσεις διαφόρων κλιματικών μεταβλητών (π.χ. μέση και ακραία θερμοκρασία, αριθμός ημερών με ακραίες θερμοκρασίες, εντατικές βροχοπτώσεις, χιονοκάλυψη), ιδανικά με βάση μια σειρά διαφορετικών κλιματικών σεναρίων·
• Αναμενόμενες (άμεσες και έμμεσες) επιπτώσεις (απειλές και ευκαιρίες) με τον προσδιορισμό των σημαντικότερων κινδύνων, καθώς και των περιοχών της πόλης που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, δεδομένης της επικάλυψης της χωρικής κατανομής του συνολικού πληθυσμού, των ευάλωτων πληθυσμών, των οικονομικών δραστηριοτήτων και των οικονομικών αξιών·
• Χρονοδιάγραμμα, όπως βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο (π.χ. 2050) ή μακροπρόθεσμο (π.χ. τέλος του αιώνα)·
• Ένδειξη σχετικά με το επίπεδο εμπιστοσύνης (π.χ. υψηλό, μέτριο, χαμηλό) για τις εν λόγω επιπτώσεις, με σκοπό τη διευκόλυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, δεδομένου του βαθμού αβεβαιότητας που συνδέεται με τα αποτελέσματα.

Το διαδικτυακό σεμινάριο του Συμφώνου των Δημάρχων με θέμα «Αξιολόγηση των κινδύνων και των τρωτών σημείων» περιλαμβάνει εμπειρίες των υπογραφουσών πόλεων του Συμφώνου και την προσέγγισή τους όσον αφορά τη διεξαγωγή ΠΠΑ.