Θρέψη παραλίας και ακτογραμμής

Η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών εξαρτάταιαπότη συγκεκριμένη περίπτωση και από το εθνικό πλαίσιο. Τα μέτραθρέψης στην παραλίαμπορούν να συμπεριληφθούν στα σχέδια I CZM,τα οποίαγενικά απαιτούν διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. 

Στις Κάτω Χώρες, η εφαρμογή παραδοσιακών τροφών μικρής κλίμακας και η κατασκευή του Sand Motor είχαν ως αποτέλεσμα πολύ διαφορετικές διαδικασίες συμμετοχής του κοινού. Ενώ τα τρόφιμα μικρής κλίμακας αφορούσαν ειδικά τεχνικά ζητήματα,χωρίς τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών εκτός της κοινότητας της παράκτιας μηχανικής, η δημιουργία του Sand Motor,λόγω του μεγαλύτερου αντικτύπου του στο παράκτιο περιβάλλον, τον τουρισμό, την αναψυχή και τη χρήση γης, περιλάμβανε μεγαλύτερη κοινότητα ενδιαφερόμενων μερών. Η ευαισθητοποίηση σε θέματα αντιπλημμυρικής προστασίας ήταν μία από τις συνιστώσες του έργου. 

Στην περιφέρειαLe Marche τηςΙταλίας , οι περιφερειακές αρχές διεξήγαγαν εκτενείς συζητήσεις σχετικά με τα σχέδια θρέψης των παραλιών στους δήμους Sirolo και Numana με τοπικούς αξιωματούχους και ενδιαφερόμενους φορείς (συμπεριλαμβανομένων των αλιευτικών και τουριστικών συμφερόντων), καθώς και με τους κατοίκους. Διενεργήθηκε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία περιλάμβανε ένα περαιτέρω στάδιο δημόσιας διαβούλευσης. Το έργο εγκρίθηκε και οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν από το 2009 έως το 2011. Το 2019 καταρτίστηκε νέο σχέδιο ΟΔΠΖ από κοινού με δημόσιους και ιδιωτικούς ενδιαφερόμενους φορείς, το οποίο ενημερώνεται συνεχώς και ζητείται η γνώμη τους σχετικά με τις προγραμματισμένες δραστηριότητες. 

Παράγοντες επιτυχίας: 

• Η θρέψη της παραλίας είναι μια ευέλικτη και γρήγορη επιλογή διαχείρισης των ακτών σε σύγκριση με τη σκληρή κατασκευή και είναι προσαρμόσιμη στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Λόγω της ευελιξίας του είναι επίσης ένα σχετικά φθηνό μέτρο προετοιμασίας σε σύγκριση με τις σκληρές κατασκευές. Εάν οι συνθήκες αλλάξουν με αρνητικό τρόπο, μπορεί απλά να προστεθεί πρόσθετη τροφή. 
• Εκτός από την προστασία από τις πλημμύρες και τη διάβρωση, η θρέψη των παραλιών μπορεί να προσφέρει οφέλη για τον παράκτιο τουρισμό, τις δραστηριότητες αναψυχής και τη διατήρηση των παράκτιων οικοτόπων. 
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θρέψη στην παραλία μπορεί να χρησιμοποιήσει υλικό που εξάγεται για άλλο σκοπό, επιτρέποντάς του να επαναχρησιμοποιηθεί παραγωγικά: στην περιοχή Emilia Romagna (Ιταλία), τα ιζήματα που βυθοκορούνται σε λιμένες για τη διευκόλυνση της ναυσιπλοΐας χρησιμοποιούνται για την θρέψη των παραλιών. Ωστόσο, η ποιότητα των ιζημάτων πρέπει να αξιολογείται δεόντως ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε μόλυνση του τόπου προορισμού. 
• Η θρέψη της παραλίας έχει εφαρμοστεί σε όλο τον κόσμο εδώ και πολλά χρόνια και κατά συνέπεια μια ευρεία εμπειρία μπορεί να υποστηρίξει το σωστό σχεδιασμό και την εφαρμογή της. 

Περιοριστικοί παράγοντες: 

• Η θρέψη στην παραλία μπορεί δυνητικά να επηρεάσει αρνητικά το παράκτιο οικοσύστημα με την ταφή των ζώντων οργανισμών, την απώλεια οικοτόπων σε κοντινές αμμόλοφους ή τη διατάραξη της φωλεοποίησης των πτηνών και άλλων ζώων, εάν δεν πραγματοποιηθεί σωστά. Ορισμένα είδη, όπως τα ασπόνδυλα που κατοικούν στην άμμο, είναι ευαίσθητα στην αλλαγή των τύπων ιζημάτων. Μελέτες δείχνουν ότι ο αντίκτυπος εξαρτάται από τη συχνότητα της θρέψης σε μια δεδομένη περιοχή. 
• Η θρέψη στην παραλία είναι συνήθως μια συνεχής διαδικασία, η οποία οδηγεί σε υψηλότερο κόστος με την πάροδο του χρόνου και επαναλαμβανόμενες διαταραχές του οικοσυστήματος. Η θρέψη δεν τερματίζει τη διάβρωση. παρέχει μόνο πρόσθετα ιζήματα στα οποία θα συνεχιστεί η διάβρωση. Ως εκ τούτου, η παραδοσιακή χερσαία διατροφή μικρής κλίμακας πρέπει να επαναλαμβάνεται τακτικά επειδή το απόθεμα άμμου εξαντλείται είτε από διάβρωση των ακτών είτε από κύματα καταιγίδας. 
• Αν και η θρέψη της παραλίας βασίζεται συνήθως σε μια προσέγγιση εργασίας με τη φύση, δεν είναι εντελώς απαλλαγμένη από επιπτώσεις. Ειδικότερα, η εξόρυξη υλικών από τον χώρο του λατομείου, η διαδρομή μεταφοράς και οι πιθανές επιπτώσεις των νέων εισαγόμενων υλικών στους παράκτιους και θαλάσσιους οικοτόπους πρέπει να αξιολογηθούν και να σχεδιαστούν προσεκτικά. 
• Η εύρεση μιας πηγής με επαρκείς ποσότητες άμμου που συμμορφώνεται επίσης με τις χημικές-φυσικές απαιτήσεις του τόπου προορισμού μπορεί να είναι δύσκολη. Η άμμος βυθοκόρησης θα πρέπει να ταιριάζει με την άμμο που υπάρχει στην περιοχή όσον αφορά το μέγεθος των κόκκων, το χρώμα και τη σύνθεση. Για αμμώδη συστήματα παραλίας και αμμόλοφων, η τοποθέτηση σημαντικά λεπτότερων ιζημάτων μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη απώλεια θρεπτικής άμμου. Η χρήση λιγότερο κινητών (χονδροειδών) ιζημάτων συνήθως βοηθά ώστε η προστιθέμενη άμμος να παραμένει στην περιοχή του έργου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να αποδίδει καλύτερα κατά τη διάρκεια καταιγίδων. Ωστόσο, τα υπερβολικά χονδροειδή ιζήματα μπορεί να οδηγήσουν στο σχηματισμό μιας πιο απότομης παραλίας (δηλαδή, μια αλλαγή στην κατάσταση της παραλίας), η οποία μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αναψυχή, την ασφάλεια και το περιβάλλον. 
• Η διαθεσιμότητα ιζημάτων θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα εάν αυξηθεί η ζήτηση για έργα διατροφής. Τα κοιτάσματα υπεράκτιας άμμου μπορεί να είναι περιορισμένος πόρος. Η βυθοκόρηση υπεράκτιας άμμου μπορεί να δημιουργήσει συγκρούσεις με άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες, ειδικά σε ορισμένες περιορισμένες θαλάσσιες λεκάνες, όπως η Αδριατική Θάλασσα, όπου πολλές θαλάσσιες χρήσεις συνυπάρχουν σε περιορισμένο χώρο. Ο επαρκής θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός που λαμβάνει υπόψη τόσο τις τρέχουσες όσο και τις μελλοντικές ανάγκες ως απάντηση στην κλιματική αλλαγή μπορεί να συμβάλει στην επίλυση αυτών των ζητημάτων. Αυτό συνεπάγεται επίσης ότι η θρέψη των παραλιών, σε μακροπρόθεσμη προοπτική, πρέπει να ενσωματωθεί σε ευρύτερες παρεμβάσεις παράκτιας άμυνας με στόχο την εξεύρεση πιο σταθερής λύσης στο ζήτημα της διάβρωσης των ακτών (βλ. επίσης Αποκατάσταση από περιοχές υψηλού κινδύνου, Αποκατάσταση και διαχείριση παράκτιων υγροτόπων). 

Η παρέμβασηSand Motor στις Κάτω Χώρες, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2011, επιδιώκει να αντιμετωπίσει ορισμένα από αυτά τα προβλήματα μειώνοντας τη συχνότητα αναπλήρωσης και, ως εκ τούτου, τον αριθμό των διαταραχών του οικοσυστήματος. Το έργο σχεδιάστηκε για να έχει διάρκεια ζωής 20 ετών. Ανεξάρτητη αξιολόγηση που διενεργήθηκε 10 έτη μετά την κατασκευή έδειξε ότι οι στόχοι της Sand Motor όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη προστασία των ακτών έχουν επιτευχθεί και ότι η διάρκεια ζωής της θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.  Επιπλέον, δημιουργήθηκαν νέοι οικότοποι για την τοπική χλωρίδα και πανίδα καθώς και χώροι αναψυχής και αξιολογείται η ποιότητά τους. 

Η θρέψη στην παραλία συνήθως χρειάζεται τακτική εφαρμογή. Συνιστάται να συγκρίνετε το κόστος θρέψης (το οποίο εξαρτάται επίσης από τη διαθεσιμότητα άμμου) με το κόστος για σκληρές κατασκευές και τη συντήρησή τους, για να εξασφαλίσετε τη βέλτιστη επιλογή. Το κόστος διατροφής στην παραλία μπορεί να ποικίλει σημαντικά μεταξύ και εντός των χωρών. 

Οι δαπάνες που παρουσιάζονται σεέκθεση UNEP-DHI (2016) ποικίλλουν στην Ευρώπη από 5 έως 7 ευρώ/m3εάν δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες μεταφοράς. Πράγματι, ο σημαντικότερος καθοριστικός παράγοντας του κόστους διατροφής φαίνεται να είναι η απόσταση μεταφοράς και ο αριθμός των διαδρομών μεταξύ βυθοκόρων και τόπων-στόχων. Διάφοροι άλλοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το μοναδιαίο κόστος θρέψης, όπως οι ποσότητες άμμου που απαιτούνται και η συχνότητα θρέψης, οι εκτιμώμενες απώλειες υλικών, η διαθεσιμότητα (και το μέγεθος) των βυθοκόρων κ.λπ. Οι παρεμβάσεις σε απομακρυσμένες περιοχές μπορούν να αυξηθούν έως και 34 EUR/m3. 

Οι παρεμβάσεις θρέψης προστατεύουν την ενδοχώρα από τις πλημμύρες με ευέλικτο τρόπο. Επιπλέον, προσφέρουν σημαντικές συνέργειες με οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον παράκτιο τουρισμό, διατηρώντας επαρκές πλάτος παραλίας. 

Ο κινητήρας άμμου στην Ολλανδία περιλάμβανε τη χρήση 20 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων άμμου. Στην περίπτωση αυτή, το εκτιμώμενο μοναδιαίο κόστος ήταν 3,3 EUR/m3, το οποίο ήταν χαμηλότερο από το κόστος της παραδοσιακής διατροφής (έως 6 EUR/m3). Παράλληλα με την αύξηση της ασφάλειας των ακτών μακροπρόθεσμα, η παρέμβαση επέτρεψεεπίσης τη βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος και τη δημιουργία νέου χώρου για δραστηριότητες αναψυχής. 

• Η εξόρυξη ορυκτών μέσω θαλάσσιας βυθοκόρησης εμπίπτει στο παράρτημα ΙΙ τηςοδηγίας της ΕΕ για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον). Τα κράτη μέλη αποφασίζουν εάν τα έργα του παραρτήματος ΙΙ θα πρέπει να υποβάλλονται σε διαδικασία ΕΠΕ, είτε κατά περίπτωση είτε όσον αφορά τα κατώτατα όρια και τα κριτήρια. Εάν δεν υπόκειται σε εκτίμηση επιπτώσεων, η εφαρμογή της διατροφής στην παραλία μπορεί να απαιτεί προηγούμενη δήλωση ή έγκριση. 
• Κάθε έργο που ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε τόπο Natura 2000 πρέπει να επανεξετάζεται μέσω «κατάλληλης εκτίμησης των επιπτώσεών του στον τόπο», προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον το έργο θα επηρεάσει αρνητικά την ακεραιότητα του τόπου, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 τηςοδηγίας της ΕΕγια τους οικοτόπους.  
• Η οδηγία της ΕΕ που θεσπίζει πλαίσιο για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό αναφέρεται στην εξόρυξη πρώτων υλών ως μία από τις δραστηριότητες που πρέπει να καλύπτονται από τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια. Κατά συνέπεια, η χρήση υπεράκτιας άμμου ή άλλων αδρανών υλικών για την θρέψη των παραλιών ενδέχεται να χρειαστεί να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο των εν λόγω σχεδίων. Ενδέχεται να ισχύει πρόσθετη εθνική νομοθεσία, όπως απαιτήσεις αδειοδότησης. 

Ο χρόνος υλοποίησης μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την κλίμακα της παρέμβασης (μικρής κλίμακας έναντιμεγάλης κλίμακας), την πηγή των ιζημάτων(απόσταση από τον τόπο εγκατάστασης)και τη σχετική διαδρομή μεταφοράς. Η πραγματική διαδικασία βυθοκόρησης, μεταφοράς και εκ νέουδιάχυσης της άμμου κατά μήκος της παραλίας απαιτεί συνήθως σύντομο χρόνο εφαρμογής (π.χ. μερικούς μήνες). Ωστόσο, η πλήρης διαδικασία σχεδιασμούτης παρέμβασης, επιλογής της κατάλληλης τοποθεσίας, αξιολόγησης της συμβατότητας των ιζημάτων και των πιθανών επιπτώσεων μπορεί να απαιτήσει μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η εφαρμογή μπορεί να απαιτήσει περισσότερο χρόνο σχεδιασμού εάν τα μέτρα σχεδιάζονται στο πλαίσιο σχεδίου ΟΔΠΖ και απαιτούν ενεργό και ευρεία συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών. Τέλος,θα πρέπει να αφιερωθεί χρόνοςστην παρακολούθηση των παραλιώνκατά τους μήνες και τα έτη μετά την παρέμβαση για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της καιτηςπιθανής πρόσθετηςανάγκης για νέες δράσεις αναπλήρωσης της άμμου.

Η θρέψη των παραλιών μπορεί να παραμείνει στη θέση της για διαστήματα που κυμαίνονται από 2 έως 10 χρόνια. Ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες,ο εφοδιασμόςκαι η συντήρηση μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιούνται τακτικά. Η θρέψη της παραλίας είναι μια συνεχής διαδικασία και η διάβρωσητης παραλίαςδεν θα σταματήσει πλήρως με αυτή την επιλογή. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η αύξηση των ακραίων φαινομένων θα μειώσουν πιθανώςτη διάρκεια ζωής τέτοιων έργων, αυξάνοντας την ανάγκη και τη συχνότητα συμπληρωματικής διατροφής εάν ένα έργο βασίζεται αποκλειστικά σε αυτό το μέτρο.