Achoimre do lucht ceaptha beartas ar an tuarascáil mheasúnachta dhomhanda ar sheirbhísí bithéagsúlachta agus éiceachórais ón gClár Idir-Rialtasach maidir le Beartas Eolaíochta um Sheirbhísí Bithéagsúlachta agus Éiceachórais

Cuireadh an tuarascáil iomlán ar staid dhomhanda na bithéagsúlachta faoi bhráid ionadaithe chomhaltaí (an Clár Idir-Rialtasach um Sheirbhísí Bithéagsúlachta agus Éiceachórais (IPBES) le linn sheisiún iomlánach IPBES-7 i mí na Bealtaine 2019. Glacadh an achoimre do lucht ceaptha beartas ag an gcruinniú sin freisin; tá 29 bpríomhtheachtaireacht agus faisnéis chúlra faoi seach ann sna réimsí seo a leanas:

• Tá an dúlra agus a rannchuidiú ríthábhachtach le daoine, a chorpraíonn le chéile an bhithéagsúlacht agus feidhmeanna agus seirbhísí éiceachórais, ag dul in olcas ar fud an domhain.
• Tá dlús curtha le cúiseanna díreacha agus indíreacha an athraithe le 50 bliain anuas.
• Ní féidir na spriocanna maidir leis an dúlra a chaomhnú agus a úsáid ar bhealach inbhuanaithe agus inbhuanaitheacht a bhaint amach leis na conairí reatha, agus ní fhéadfar na spriocanna do 2030 agus ina dhiaidh sin a bhaint amach ach amháin trí athruithe claochlaitheacha ar fud tosca eacnamaíocha, sóisialta, polaitiúla agus teicneolaíocha.
• Is féidir an dúlra a chaomhnú, a athchóiriú agus a úsáid ar bhealach inbhuanaithe agus, ag an am céanna, spriocanna domhanda sochaíocha eile a bhaint amach trí iarrachtaí práinneacha comhbheartaithe chun athrú claochlaitheach a chothú.

Baineann roinnt de na príomhtheachtaireachtaí leis an athrú aeráide agus leis an oiriúnú don athrú aeráide:

• I limistéir den domhan ina meastar go mbeidh éifeachtaí diúltacha suntasacha ag athruithe domhanda ar an aeráid, ar an mbithéagsúlacht, ar fheidhmeanna éiceachórais agus ar rannchuidiú an dúlra le daoine, tá comhchruinnithe móra pobal dúchasach agus go leor de na pobail is boichte ar domhan lonnaithe freisin.
• Tuartar go leanfaidh na treochtaí diúltacha i bhfeidhmeanna bithéagsúlachta agus éiceachórais ar aghaidh nó go rachaidh siad in olcas in go leor cásanna amach anseo, ionas go mbeidh cásanna agus conairí malartacha ríthábhachtach, lena n-áirítear oiriúnú don athrú aeráide agus maolú ar an athrú aeráide atá neamhdhíobhálach don dúlra.
• Is féidir le gníomhaíochtaí oiriúnaithe agus maolaithe don athrú aeráide ar talamh a bheith éifeachtach agus tacú le spriocanna caomhnaithe.
• Is spreagadh díreach é an t-athrú aeráide atá ag cur níos mó agus níos mó le tionchar tiománaithe eile ar an dúlra agus ar fholláine an duine.
• Meastar go n-éireoidh an t-athrú aeráide níos tábhachtaí mar spreagadh díreach d’athruithe ar an dúlra agus dá rannchuidiú le daoine sna blianta amach romhainn. Léiríonn cásanna go bhfuil comhlíonadh na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe agus Fís 2050 don Bhithéagsúlacht ag brath ar thionchair an athraithe aeráide a chur san áireamh sa sainmhíniú ar spriocanna agus cuspóirí amach anseo.
• Tá an dúlra ríthábhachtach chun na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SDGanna) a bhaint amach. Mar sin féin, agus é á chur san áireamh go bhfuil na SDGanna comhtháite agus doroinnte, chomh maith lena gcur chun feidhme go náisiúnta, bainfidh treochtaí diúltacha reatha sa bhithéagsúlacht agus in éiceachórais an bonn den dul chun cinn i dtreo 80 faoin gcéad (35 as 44) de na spriocanna measúnaithe, lena n-áirítear maolú ar an athrú aeráide agus gníomhaíocht oiriúnaithe.

Chomh maith leis sin, tagraíonn an fhaisnéis chúlra do shaincheisteanna maidir leis an athrú aeráide agus cuireann sí i dtábhacht e.g. a thábhachtaí atá na TDEnna d’oiriúnú don athrú aeráide. Áirítear leis sin cathracha athléimneacha inbhuanaithe a thógáil agus oiriúnú bunaithe ar éiceachórais a chur chun cinn laistigh de phobail.