LIFE agus Bainistiú Cósta

Tá criosanna cósta i measc na limistéar is táirgiúla ar domhan, agus tá luach ard éiceolaíochta agus eacnamaíoch acu. Cuireann siad réimse leathan gnáthóg agus seirbhísí éiceachórais luachmhara ar fáil a mheall daoine agus gníomhaíochtaí daonna i gcónaí. Faoi láthair, tá níos mó ná 40 % de shaoránaigh na hEorpa ina gcónaí gar do imeallbhoird, ag síneadh ón Atlantach Thoir Thuaidh agus ón Muir Bhailt go dtí an Mheánmhuir agus an Mhuir Dhubh. Cuireann an diantiúchan daonra sin agus saothrú iomarcach acmhainní nádúrtha brú ollmhór ar ár n-éiceachórais chósta, rud a fhágann cailliúint na bithéagsúlachta agus scriosadh gnáthóg. Tá limistéir chósta i measc na limistéar is leochailí ó thaobh an athraithe aeráide de freisin. I measc na rioscaí tá tuilte, creimeadh, ardú ar leibhéal na farraige chomh maith le himeachtaí adhaimsire. Tá na tionchair seo forleathan agus tá siad ag athrú saol agus slite beatha na bpobal cósta cheana féin. Laistigh den Aontas Eorpach, meastar go bhfuil 13 mhilliún duine faoi bhagairt díláithrithe má ardaíonn leibhéil na farraige méadar amháin, le bille bliantúil as neamhghníomhaíocht suas le EUR 6 billiún. Tá an tAontas, agus é ar an eolas faoin iliomad saincheisteanna íogaire sin, tar éis bainistiú comhtháite, trasearnála na limistéar cósta agus an comhar trasteorann a chur chun cinn, go háirithe trí Mholadh a eisíodh in 2002. Leis an Moladh maidir le ICZM, agus le daingniú Phrótacal ICZM a ghabhann le Coinbhinsiún Barcelona don Mheánmhuir in 2010, cuirtear uirlisí beartais comhchuibhithe ar fáil lena n-éascaítear cur chun feidhme beartas comhtháite. Sa chomhthéacs sin, agus laistigh de chreat níos leithne an Bheartais Mhuirí Chomhtháite, tá roinnt tionscadal agus tionscnamh seolta agus maoinithe ag an gCoimisiún Eorpach chun tacú leis an gcur chuige sin nó chun é a léiriú. Tá clár LIFE (ionstraim airgeadais an Aontais don Chomhshaol) ar cheann de phríomhionstraimí cistiúcháin an Aontais lena dtacaítear le glacadh agus cur chun feidhme tionscadal nithiúil ICZM agus le forbairt dea-chleachtas maidir le limistéir chósta a bhainistiú. Tugann an tuarascáil seo forbhreathnú ar thionscadail éagsúla LIFE a chuireann le heolas, cosaint agus úsáid inbhuanaithe thimpeallacht an chósta. Tugtar samplaí ann den chaoi ar cuireadh an beartas i bhfeidhm ar mhaithe le réigiúin chósta na hEorpa. Go háirithe, tar éis réamhrá faoi chreat beartais ICZM, dírítear sa tuarascáil ar an anailís (lena n-áirítear cur síos ar chás-staidéir ábhartha) ar na saincheisteanna seo a leanas: — Bainistiú cósta a chur chun feidhme; — Gníomhaíochtaí a bhfuil tionchar acu ar limistéir chósta; — Loingseoireacht agus calafoirt inbhuanaithe; — Oiriúnú cósta don athrú aeráide; An timpeallacht chósta a fheabhsú; — Gníomhaíochtaí comhtháite gnáthóige cósta. Mar gheall ar leochaileacht na limistéar cósta i leith éifeachtaí an athraithe aeráide, tá tús curtha ag an Aontas leis an bpróiseas chun athbhreithniú a dhéanamh ar a Mholadh maidir le ICZM chun fócas níos mó ar oiriúnú don athrú aeráide a chur chun cinn ar an leibhéal áitiúil agus réigiúnach. Cuireann roinnt tionscadal LIFE atá curtha i gcrích agus atá fós ar siúl ceachtanna úsáideacha ar fáil do phróiseas ICZM sa réimse seo. Mar shampla, tionscadail lena léirítear conas is féidir le húdaráis áitiúla agus réigiúnacha sonraí agus cásanna maidir leis an athrú aeráide a ionchorprú i mapáil riosca cósta agus i bpleanáil fhadtéarmach; nó tionscadail a dhéanann gníomhaíocht maidir le cur isteach sáile trí oibriú leis an dúlra, seachas i gcoinne an dúlra, chun athléimneacht na n-éiceachóras cósta agus na bpobal cósta a neartú. Bhí cur chuige eolasbhunaithe, ina raibh na príomhpháirtithe leasmhara uile rannpháirteach, ina ghné bhunriachtanach d’iarrachtaí thionscadail LIFE.