Bini

Messaġġi ewlenin

• Il-bini jista’ jkun vulnerabbli għat-tibdil fil-klima – li jista’ jkollu impatt kemm fuq il-karatteristiċi strutturali tal-bini kif ukoll fuq il-kundizzjonijiet ta’ ġewwa tal-bini. Nuqqas ta’ kapaċità li t-temperaturi ta’ ġewwa jiġu rregolati kif xieraq jista’ jwassal għal skumdità termali għall-utenti, li potenzjalment tirriżulta f’impatti negattivi fuq is-saħħa, il-benesseri u l-produttività.
• L-UE qed taħdem biex tindirizza din il-problema fuq diversi fronti. Hija ħadmet biex tippromwovi l-integrazzjoni tal-adattament għat-tibdil fil-klima fl-istandards tal-bini, stabbiliet Direttivi biex iżżid l-effiċjenza enerġetika u r-rendiment fl-użu tal-enerġija u żviluppat politiki biex tħeġġeġ ir-rinnovazzjoni tal-bini li twassal għal effiċjenza mtejba fir-riżorsi u fl-enerġija. Il-Kummissjoni Ewropea pproduċiet gwida fil-livell tal-UE dwar ir-reżiljenza għall-klima tal-bini f’Marzu 2023.
• L-għarfien dwar kif tiżdied ir-reżiljenza tal-ambjent mibni huwa aġġornat u elaborat permezz ta’ diversi programmi ta’ riċerka u l-UE toffri appoġġ finanzjarju, pereżempju permezz tal-Bauhaus Ewropea l-Ġdida, għal ideat u soluzzjonijiet innovattivi.

Impatti, vulnerabbiltajiet u riskji

It-tibdil fil-klima jista’ jikkawża ħsara kemm lill-bini residenzjali kif ukoll lil dak mhux residenzjali (riskju kbir fil-Valutazzjoni Ewropea tar-Riskju Klimatiku (EUCRA)). Dan jista’ jikkawża riskju akbar ta’ kollass, degradazzjoni tal-materjali tal-kostruzzjoni u saħansitra tal-integrità strutturali tal-bini. Dan jista’ jikkawża wkoll telf sinifikanti ta’ valur minħabba aktar maltempati, borra jew ħsara fiċ-ċediment tal-art, invażjoni tal-ilma, deterjorament tal-klima ta’ ġewwa u tnaqqis fil-ħajja tal-bini.

Minbarra li jħalli impatt fuq il-karatteristiċi strutturali ta’ bini, it-tibdil fil-klima jista’ jinfluwenza l-kundizzjonijiet li fihom in-nies jgħixu, jaħdmu u jinteraġixxu ġewwa (riskju kbir fl-EUCRA). L-utenti tal-bini jeħtieġ li jużaw sistemi ta’ tisħin u tkessiħ biex ilaħħqu mal-iskumdità termali kkawżata mill-estremitajiet tat-temperatura. Gruppi vulnerabbli tas-soċjetà ta’ spiss jgħixu f’akkomodazzjoni ifqar li tagħmilhom aktar suxxettibbli għall-impatti tat-tibdil fil-klima. In-nies li jgħixu f’żoni urbani huma partikolarment f’riskju, minħabba l-effett gżira ta’ sħana urbana, li jikkawża diversi kwistjonijiet ta’ saħħa tal-bniedem. Il-faċilitajiet tas-saħħa u tal-kura soċjali huma wkoll f’riskju ta’ effetti tat-tibdil fil-klima, bħas-sħana, l-għargħar u l-maltempati, li fl-aħħar mill-aħħar għandhom impatt fuq is-saħħa tal-bniedem.

Qafas ta' politika

L-Istrateġija tal-UE dwar l-Adattament għat-Tibdil fil-Klima tinkludi diversi azzjonijiet li jindirizzaw il-vulnerabbiltajiet klimatiċi tal-ambjent mibni, filwaqt li tqis ir-rilevanza trażversali tal-bini fi ħdan il-politika Ewropea dwar il-klima. L-Istrateġija tenfasizza l-ħtieġa li tittejjeb it-tħejjija tal-bini għat-tibdil fil-klima. Barra minn hekk, l-Istrateġija hija konxja tar-rwol tal-bini fl-adattament fuq skala kbira, pereżempju fit-trażżin tal-effett gżira ta’ sħana urbana permezz ta’ bjut u ħitan ekoloġiċi, u tal-ħtieġa għal previżjonijiet aktar preċiżi tal-istress tat-tibdil fil-klima fuq l-ambjent mibni. Fil-livell tal-bini, id-deċiżjonijiet dwar il-politika ta’ investiment jeħtieġ li jkunu sostnuti b’data soda dwar il-klima - inklużi deċiżjonijiet fuq skala domestika dwar jekk għandhomx jiġu rinnovati. F’termini tal-assigurazzjoni tal-bini, prijorità ewlenija tal-Istrateġija hija li jingħalaq id-distakk fil-protezzjoni tal-klima għall-infrastruttura u għall-ambjent mibni. Ir-rabta bejn l-ilma u l-enerġija hija kruċjali wkoll, u s-settur tal-bini jista’ jgħin biex jiġu indirizzati l-vulnerabbiltajiet relatati.

L-Istrateġija tagħti prijorità lil soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura bħal soqfa u ħitan ekoloġiċi, li jistgħu jgħinu biex jitnaqqas l-adattament ħażin, prattika li l-Istrateġija tirrakkomanda li tiġi evitata. Fil-bini, pereżempju, soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura jistgħu jkunu alternattiva sostenibbli għall-użu uniku tal-arja kundizzjonata għat-tkessiħ. Il-miżuri ta’ infrastruttura ekoloġika (kurituri ekoloġiċi, żoni urbani ekoloġiċi, siġar fil-bliet kif ukoll soqfa u ħitan ekoloġiċi) jistgħu jżidu r-reżiljenza tal-ambjent mibni b’mod partikolari meta jkunu integrati fl-ippjanar urban u flimkien ma’ soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura.

L-integrazzjoni tal-Istrateġija ta’ Adattament u l-Komunikazzjoni dwar il-Mewġa ta’ Rinnovazzjoni tal-2020 hija prevista b’mod espliċitu. Bħala parti mill-Patt Ekoloġiku Ewropew, il-Mewġa ta’ Rinnovazzjoni għandha l-għan li tirdoppja r-rati ta’ rinnovazzjoni fl-għaxar snin li ġejjin u li tiżgura effiċjenza ogħla fl-enerġija u fir-riżorsi. F’termini ta’ adattament, jindika l-ħtieġa li jiġu rieżaminati l-istandards għat-tisħin u t-tkessiħ fil-bini filwaqt li jitqiesu l-persuni vulnerabbli u tittejjeb it-tħejjija tas-soċjetà għal mewġiet ta’ sħana. Dan huwa segwit aktar fir-Rakkomandazzjoni tal-2020 dwar il-Faqar Enerġetiku, li hija wkoll parti mill-Mewġa ta’ Rinnovazzjoni.

Fl-2021, tnediet reviżjoni tal-kriterji tal-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku tal-2016 għall-binjiet ta’ uffiċini (fil-Mewġa ta’ Rinnovazzjoni). Dan ikopri l-kriterji tar-reżiljenza għall-klima u huwa bbażat fuq indikaturi żviluppati fi ħdan il-qafas Ewropew il-ġdid għal bini sostenibbli. Dan tal-aħħar, imniedi fl-2020, għandu l-għan li jivvaluta l-prestazzjoni tas-sostenibbiltà tal-bini matul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu tiegħu, abbażi ta’ firxa ta’ indikaturi li jkopru r-riskji estremi tat-temp għas-saħħa u l-kumdità termali, id-drenaġġ sostenibbli u l-konsum tal-ilma.

Il-Politiki tal-UE relatati mat-tisħin u t-tkessiħ tal-bini huma deskritti fil-paġna tas-Saħħa Climate-ADAPT. Id-Direttiva dwar ir-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija u d-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija jipprovdu gwida dwar dan ir-rigward.

It-titjib tal-bażi tal-għarfien

Il-Valutazzjoni Ewropea tar-Riskju Klimatiku tal-2024 tipprovdi valutazzjoni komprensiva tar-riskji klimatiċi ewlenin li qed tiffaċċja l-Ewropa llum u fil-futur. Dan jidentifika 36 riskju klimatiku ewlieni li jheddu s-sigurtà tal-enerġija u tal-ikel tagħna, l-ekosistemi, l-infrastruttura, ir-riżorsi tal-ilma, is-sistemi finanzjarji, u s-saħħa tan-nies filwaqt li jitqies ukoll ir-riskju għas-settur tal-bini.

Ir-rapport tal-Grupp ta’ Ħidma II tal-AR6 tal-IPCC dwar it-Tibdil fil-Klima 2022: L-impatti, l-Adattament u l-Vulnerabbiltà jkopru l-vulnerabbiltajiet u l-għażliet ta’ adattament għall-ambjent mibni, kemm minn perspettiva globali kif ukoll minn diversi perspettivi reġjonali (inklużi l-Ewropa u l-Mediterran), u fi ħdan aggregati usa’ bħall-insedjamenti urbani, is-saħħa, u ż-żieda fil-livell tal-baħar.

It-theddid fiżiku għall-bini kkawżat mit-tibdil fil-klima huwa n-nirien fil-foresti, it-taħlil tal-permafrost u ż-żieda fil-livell tal-baħar – vulnerabbiltà kbira għal ħafna bliet kostali baxxi, inklużi dawk Ewropej. Għalhekk, l-ambjent mibni jitqies bħala qasam għal azzjonijiet ta’ adattament urġenti, bħar-reviżjoni tal-kodiċijiet tal-bini f’perspettiva aktar reżiljenti għat-tibdil fil-klima; l-użu ta' approċċi innovattivi ta' bini; jew saħansitra r-rilokazzjoni lejn żoni aktar sikuri, meta l-għażliet għas-salvataġġ ta’ xi insedjamenti vulnerabbli ħafna se jiġu eżawriti. L-effetti distributtivi mhux uniformi rrapportati tal-miżuri ta’ adattament li jeħtieġ li jiġu indirizzati f’politiki ta’ adattament ġusti jinkludu kostijiet ogħla, deterjorament tal-kundizzjonijiet tal-għajxien fuq ġewwa (b’mod partikolari għal dawk żvantaġġati, minħabba materjali tal-kostruzzjoni inferjuri affordabbli għall-foqra, u adattament għall-ġentrifikazzjoni kkawżata mit-tibdil fil-klima. Ir-rapport speċjali tal-IPCC dwar it-tisħin globali ta’ 1,5 °C indirizza l-impatti tat-tibdil fil-klima u l-għażliet ta’ adattament fis-settur tal-bini li jistgħu jikkontribwixxu biex it-tisħin jiġi limitat għal 1,5 °C.

Il-Verifika Urbana tal-Eurostat tipprovdi informazzjoni bbażata fuq indikaturi dwar il-kapaċità adattiva tal-bliet inklużi l-infrastruttura u l-bini. Il-Viżwalizzatur tal-Mappa tal-Adattament Urban jipprovdi indikaturi, eż. l-issiġillar tal-ħamrija u ż-żoni urbani ekoloġiċi.

L-Atlas Urban mis-Servizz ta’ Monitoraġġ tal-Art ta’ Copernicus jipprovdi informazzjoni armonizzata dwar il-kopertura tal-art u l-mapep tal-użu tal-art fuq diversi mijiet ta’ bliet u l-madwar tagħhom.

Fi ħdan il-programm ta’ Riċerka u Innovazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea Orizzont 2020, l-għarfien għall-adattament għat-tibdil fil-klima fil-bini tal-infrastruttura huwa wieħed mis-suġġetti koperti fil-programm ta’ ħidma. Il-proġett RESIN jgħin lill-bliet joħorġu bi strateġiji ta’ adattament robusti dwar l-aktar infrastruttura kritika tagħhom. Il-proġett EU-CIRCLE jiżviluppa qafas għall-Unjoni kollha biex jappoġġa infrastrutturi vitali li għandhom jitħejjew għall-perikli naturali, inkluż it-tibdil fil-klima. L-għan tal-proġett ABC21 huwa li jistudja l-aħjar disinji sostenibbli għal żoni klimatiċi sħan biex jiġi sfruttat il-potenzjal tas-suq u tar-riċerka tagħhom. Il-proġett jiffoka fuq approċċ ta’ disinn bijoklimatiku, tekniki ta’ tkessiħ b’enerġija baxxa u materjali tal-kostruzzjoni lokali li diġà qed jintużaw f’partijiet aktar sħan tad-dinja, bħall-Afrika, u li jistgħu jiġu identifikati u adattati għal ġeografiji oħra.

Aktar għarfien dwar l-adattament urban huwa pprovdut fuq il-paġna Urbana Climate-ADAPT.

Appoġġ għall-investiment u l-finanzjament

Il-finanzjament tal-UE għall-adattament huwa appoġġat mill-Qafas Finanzjarju Pluriennali 2021-2027 li jiżgura li l-azzjonijiet ta’ adattament għat-tibdil fil-klima jkunu ġew integrati fil-programmi ewlenin kollha ta’ nfiq tal-UE.

Il-finanzjament tal-UE biex tiġi appoġġata r-reżiljenza tal-infrastruttura, inkluż il-bini, huwa prinċipalment organizzat mill-Politika ta’ Koeżjoni, b’mod aktar speċifiku, permezz tal-fondi Ewropej għall-Iżvilupp Reġjonali.

Il-Fond ta’ Solidarjetà tal-UE jintervjeni f’każ ta’ emerġenzi, wara li tkun saret il-ħsara. Avvenimenti relatati mat-tibdil fil-klima jistgħu jiġu ffinanzjati wkoll.

Mill-2021, il-programm ta’ riċerka Orizzont Ewropa jkopri l-bini fi ħdan id-Destinazzjoni 4 “Użu effiċjenti, sostenibbli u inklużiv tal-enerġija” tar-Raggruppament 5 “Enerġija Klimatika u Mobbiltà”. Żewġ suġġetti fid-Destinazzjoni 4 ta’ dan il-programm, li jiffukaw rispettivament fuq il-verifika tar-reżistenza klimatika ta’ bini storiku u fuq ir-reżiljenza għal avvenimenti ta’ tfixkil ta’ bini vulnerabbli, kellhom l-iskadenza tagħhom għall-preżentazzjoni tal-proposti f’Settembru 2023; għalhekk, proġetti ġodda li jindirizzaw l-adattament fil-bini jistgħu jiġu ffinanzjati fix-xitwa li ġejja. Il-bini huwa wieħed mill-oqsma ta’ azzjoni fil-mira tal-Missjoni tal-UE dwar l-Adattament għat-Tibdil fil-Klima bħala parti minn Orizzont Ewropa, li tippromwovi l-“mobilizzazzjoni ta’ fondi disponibbli għall-mewġa ta’ rinnovazzjoni għall-modifika retroattiva u r-reżistenza għall-klima ta’ bini pubbliku u akkomodazzjoni soċjali, li tagħmilhom effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u tal-enerġija, tajbin għas-saħħa u konformi mal-prinċipji tal-ekonomija ċirkolari” fi spirtu ta’ integrazzjoni tal-prinċipji tal-Mewġa ta’ Rinnovazzjoni u tal-Istrateġija ta’ Adattament.

Tipi oħra ta’ adattament tal-finanzjament tal-UE fis-settur tal-infrastruttura huma għotjiet mill-Bank Ewropew tal-Investiment. Il-Bank Ewropew tal-Investiment jippromwovi b’mod attiv ir-reżiljenza għall-klima fil-proġetti ffinanzjati.

L-assigurazzjonijiet għandhom l-għan li jikkumpensaw finanzjarjament għad-danni tad-diżastri, li huma mistennija li jiżdiedu fl-okkorrenza minħabba t-tibdil fil-klima. Il-kopertura tal-assigurazzjoni hija strument importanti ħafna ta’ adattament għat-tibdil fil-klima fis-settur tal-infrastruttura, inkluż il-bini.

Ħarsa ġenerali komprensiva tista’ tinstab fuq il-paġna dwar il-finanzjament tal-UE għall-miżuri ta’ adattament.

Appoġġ għall-implimentazzjoni tal-adattament

Mill-2014, l-Organizzazzjonijiet Ewropej għall-Istandardizzazzjoni, is-CEN u s-CENELEC, jippromwovu l-integrazzjoni tal-adattament għat-tibdil fil-klima fl-istandards tal-bini, irawmu l-iżvilupp u l-armonizzazzjoni tagħhom bil-għan li jintegraw l-impatti tat-tibdil fil-klima, l-avvanzi teknoloġiċi u d-domandi tas-soċjetà fid-deċiżjonijiet dwar l-investiment, skont il-mandat tal-Kummissjoni Ewropea.

B’ispirazzjoni mill-moviment kreattiv ta’ seklu ilu, l-UE nediet, fi ħdan l-inizjattiva Mewġa ta’ Rinnovazzjoni, il-Bauhaus Ewropea l-Ġdida bħala pjattaforma biex trawwem il-kokreazzjoni kreattiva ta’ soluzzjonijiet ġodda għal ambjent mibni sostenibbli u sabiħ fl-UE. L-inizjattiva għandha l-għan li tiffaċilita l-iskambju ta’ ideat dwar spazji ta’ għajxien sostenibbli aktar affordabbli u aċċessibbli, li timmobilizza l-kreattività tad-disinjaturi, tal-periti, tal-inġiniera, tax-xjenzati, tal-istudenti, u ta’ persuni ispirati minn kwalunkwe sfond, bil-ħsieb li fl-aħħar mill-aħħar tittejjeb il-kwalità tal-esperjenza tal-għajxien tagħna. Se tipprovdi wkoll appoġġ finanzjarju permezz ta’ sejħiet ad hoc għal proposti u programmi fi ħdan il-Qafas Finanzjarju Pluriennali. Il-fażi inizjali diġà wasslet għal diversi kontributi oriġinali, li abbażi tagħhom il-Kummissjoni Ewropea ħarġet Komunikazzjoni fil-15 ta’ Settembru 2021.

Il-Patt tas-Sindki dwar il-Klima u l-Enerġija jipprovdi appoġġ għal azzjonijiet ta’ adattament fil-kuntest urban. Aktar informazzjoni hija disponibbli fuq il-paġna ta’ ClimateAdapt Urban.