It-titjib tal-istruttura tal-ħamrija ta’ razzett tal-għelejjel li jinħartu fid-distrett ta’ Heilbronn (il-Ġermanja)

Il-proġett AgriAdapt ivvaluta l-vulnerabbiltà tal-azjenda agrikola fir-reġjun bl-għoljiet ta’ Kraichgau għall-perjodu attwali u għat-30 sena li ġejjin, meta jitqiesu l-projezzjonijiet klimatiċi żviluppati minn ETH Zürich (Istitut għax-Xjenza Atmosferika u Klimatika) għax-xenarju SRES A1B, dak użat fil-portal Agri4Cast tal-Kummissjoni Ewropea li jipprovdi indikaturi agroklimatiċi. Skont dawn il-projezzjonijiet, l-għadd ta’ jiem b’temperaturi ogħla minn 25 °C huwa mistenni li jiżdied minn 25 għal 38 jum fis-sena fil-perjodu bejn Mejju u Awwissu fit-30 sena li ġejjin. Huwa previst ukoll tnaqqis fil-bilanċ tal-ilma (differenza bejn il-preċipitazzjoni u l-evapotraspirazzjoni) matul ix-xhur tas-sajf, speċjalment f’Lulju u Awwissu. Dan jimplika li inqas ilma huwa mistenni li jidħol fis-sistema permezz ta’ preċipitazzjonijiet, u aktar ilma huwa mistenni li joħroġ mis-sistema permezz ta’ evaporazzjoni u traspirazzjoni. Dawn il-kundizzjonijiet se jaffettwaw direttament il-fażijiet tal-mili tal-ħbub u tal-maturazzjoni taċ-ċereali, u dan iwassal għal maturazzjoni aktar bikrija li tfisser żrieragħ iżgħar u rendimenti aktar baxxi. Ir-rendimenti tal-pitravi taz-zokkor se jiġu affettwati b’mod negattiv minn dawn iż-żewġ fatturi wkoll, peress li se jwasslu għal rata ta’ tkabbir aktar baxxa u konsegwentement għal rendimenti aktar baxxi.

Skont il-projezzjonijiet ta’ hawn fuq, l-għadd ta’ jiem tropikali (jiem b’livelli massimi ta’ temperaturi ogħla minn 30 °C) minn Mejju sa Awwissu huwa mistenni li jiżdied ukoll b’madwar 27 % fil-futur qrib (li jmiss 30 sena). Dan, minbarra l-kundizzjonijiet aktar xotti mistennija f’Lulju u Awwissu, jista’ jinterrompi t-tkabbir tat-tuberi fil-patata, iwassal għal dipendenza akbar fuq l-irrigazzjoni tal-ilma kif ukoll għal kwalità aktar baxxa tal-produzzjoni tal-għelejjel, kif irreġistrat fis-sajf sħun u xott tal-2018. Barra minn hekk, l-okkorrenza ta’ perjodi ta’ nixfa matul il-ħsad tista’ tikkawża l-formazzjoni ta’ raggruppamenti ta’ ħamrija iebsa f’ħamrija aktar niexfa li jistgħu jagħmlu ħsara lill-qoxra tal-patata. Iż-żieda mistennija fil-preċipitazzjoni qawwija matul il-perjodu tat-tkabbir (tmiem ir-rebbiegħa) tista’ wkoll tagħmel ħsara lill-patata billi taħsel ix-xfar u tesponi lit-tuberi għar-radjazzjoni solari.

Għalkemm it-temperatura medja annwali qed tiżdied, skont il-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà AgriAdapt hemm riskju kemxejn ogħla ta’ ġlata tard f’April meta l-pjanti tal-patata jkunu fil-fażi żagħżugħa tagħhom. Jumejn jew aktar b’temperaturi taħt -4°C jistgħu jwasslu għall-mewt tal-weraq tal-patata u għalhekk għal dewmien fl-iżvilupp.

Iż-żerriegħa tal-kolza tax-xitwa se tiġi affettwata wkoll miż-żieda prevista fil-jiem tropikali u fil-kundizzjonijiet aktar xotti, speċjalment jekk iseħħu avvenimenti estremi matul il-fażijiet l-aktar sensittivi tal-fjoritura u tal-maturazzjoni, li jikkawżaw tnaqqis fil-kontenut taż-żejt taż-żerriegħa u maturazzjoni aktar bikrija b’rendimenti aktar baxxi konsegwenti. Fl-aħħar nett, il-kundizzjonijiet aktar sħan mistennija fil-ħarifa u fix-xitwa jistgħu jwasslu għal riskju ogħla ta’ infestazzjoni tal-ħaxix ħażin, tal-insetti u tal-patoġeni.

Abbażi tar-riżultati tal-valutazzjoni, l-azjenda agrikola fir-reġjun ta’ Kraichgau implimentat miżuri u prattiki biex tnaqqas il-vulnerabbiltà tagħha għat-tibdil fil-klima fil-futur qrib, b’mod partikolari ttejjeb il-kundizzjonijiet tal-ħamrija, iżżid il-materja organika tal-ħamrija u tagħmel lill-bdiewa aktar konxji tar-riskji mistennija u s-soluzzjonijiet possibbli.

Abbażi tal-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà, intgħażel sett ta’ miżuri ta’ adattament biex jiġu implimentati fl-azjenda agrikola, b’enfasi fuq it-titjib tal-istruttura tal-ħamrija bħala mod kif jiġu indirizzati l-isfidi tat-tibdil fil-klima. Struttura tajba tal-ħamrija, b’bijota tal-ħamrija attiva u diversa, tippermetti, fost benefiċċji oħra, li: (i) iżżid ir-rata ta’ infiltrazzjoni, il-kapaċità li tassorbi x-xita (tqal) u taħżinha fuq perjodu itwal, (ii) tevita t-telf tan-nutrijenti u (iii) tnaqqas l-erożjoni mir-riħ jew mill-ilma.

Biex jintlaħaq dan l-objettiv, l-azjenda agrikola qed tuża erba’ taħlitiet differenti u versatili ħafna ta’ għelejjel tat-titwiq bi 15-il speċi differenti (eż. ir-ravanell tal-ħdim tar-raba’, is-silla, il-fhacelia, il-piżelli, l-Avena strigosa, il-vetch, il-mustarda). Dawn l-ispeċijiet għandhom karatteristiċi differenti f’termini tal-iżvilupp tal-għeruq, il-produzzjoni tal-esudati tal-għeruq, ir-reżistenzi kontra l-pesti u l-mard u r-rekwiżiti tan-nutrijenti. Sistemi differenti tal-għeruq huma kapaċi jilħqu n-nutrijenti f’fond differenti u jevitaw it-telf tagħhom permezz ta’ lissija jew skol tal-ilma, u jirrilaxxawhom fis-saffi ta’ fuq meta tinżera’ l-għalla tat-titwiq. L-ispeċijiet tal-legumes (piżelli, silla jew veċċ) fit-taħlita tal-għelejjel tat-titwiq jistgħu jiffissaw in-nitroġenu atmosferiku fil-ħamrija bis-saħħa tas-simbjożi tagħhom bil-batterji, filwaqt li l-ispeċijiet tal-brassika (bħar-ravanell jew il-mustarda) jistgħu jnaqqsu r-riskju ta’ mard fungali u attakki tan-nematodi minħabba l-glukosinolati li jirrilaxxaw meta jinżergħu. Barra minn hekk, id-diversità għolja tal-ispeċijiet fit-taħlita tippermetti lill-bidwi jikser iċ-ċikli tal-pesti u jkopri l-ħamrija kemm jista’ jkun biex jimminimizza l-erożjoni.

L-ebda ħdim tar-raba’ fis-siti bl-għoljiet fid-direzzjoni tal-inklinazzjoni u t-tnaqqis tal-ħdim tar-raba’ fil-bqija tal-azjenda agrikola (ħlief fil-każ ta’ żoni kkultivati bil-patata) ma huma miżuri oħra li qed jiġu implimentati biex titnaqqas l-erożjoni tal-ħamrija. Barra minn hekk, il-pressjoni tat-tajers tat-tratturi u makkinarju agrikolu ieħor hija kkontrollata u adattata biex tippreserva l-istruttura tajba tal-ħamrija matul ix-xogħol fuq il-post. Il-qamħ jinżera’ wkoll bejn ir-ringieli wara t-tħawwil tal-patata biex jiġi evitat il-ħasil tal-ħamrija matul xita (tqal).

Lil hinn mit-titjib tal-istruttura tal-ħamrija, qed jiġu implimentati wkoll miżuri oħra bħall-inklużjoni ta’ varjetajiet ġodda adattati aħjar għat-tibdil fil-klima. Pereżempju, fil-pjan tar-Renu, il-ħaxix tas-silla ġie sostitwit bil-ħaxix alfalfa, peress li dan għandu l-kapaċità ta’ għeruq fondi ħafna u għalhekk huwa aktar tolleranti għan-nixfa mis-silla. Tiġi kkultivata varjetà ta’ qamħ artab tax-xitwa li ssir aktar kmieni “Rubisco”biex tiġi evitata s-sħana ta’ nofs is-sajf f’Awwissu. Barra minn hekk, din il-varjetà għandha potenzjal għoli ta 'rendiment anke f'kundizzjonijiet xotti u l-awns twal tagħha jipproteġu l-pjanta mill-istress tas-sħana. Sitt varjetajiet oħra ta’ qamħ artab tax-xitwa huma kkultivati fuq plott iżgħar fir-razzett biex issir taf l-aktar varjetà xierqa għal dan il-post. Fil-pjan tar-Renu, jiġu kkultivati wkoll il-fażola tas-sojja, li tirnexxi f’kundizzjonijiet aktar sħan.

Id-dati taż-żrigħ qed jiġu adattati wkoll għaż-żieda fit-temperatura: (i) iż-żrigħ aktar tard fil-ħarifa għandu l-għan li jnaqqas is-sensittività tal-pjanti għal pesti bħal afidi u ċicadas, li jistgħu jkunu vetturi ta’ patoġeni, filwaqt li (ii) iż-żrigħ aktar bikri fir-rebbiegħa jippermetti li jiġu evitati s-sħana u n-nixfa tas-sajf. F’jiem partikolarment sħan, il-bdiewa japplikaw irrigazzjoni supplimentari biex ikessħu x-xfar tal-patata u jevitaw it-tisħin żejjed tat-tuberi. Barra minn hekk, il-prodotti tal-algi jiġu applikati biex itejbu l-għeruq tal-għelejjel ewlenin ikkultivati fl-azjenda agrikola.

Fi ħdan il-proġett, se titwettaq valutazzjoni ġdida tar-riskju klimatiku biex jiġu mmonitorjati l-prestazzjoni u l-effiċjenza tal-miżuri ta’ adattament implimentati. Barra minn hekk, ir-rendimenti u l-feedback mill-bdiewa jiġu vverifikati regolarment biex jiġu vverifikati l-benefiċċji mistennija ta’ dawn il-miżuri.

L-atturi ewlenin involuti fil-qafas tal-proġett LIFE AgriAdapt fil-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà u l-implimentazzjoni tal-miżuri ta’ adattament proposti huma s-sidien tal-azjenda agrikola u l-Fondazzjoni tal-Lag Constance (mexxej tal-proġett LIFE AgriAdapt).

Barra minn hekk, l-objettivi u r-riżultati tal-proġetti jiġu kkomunikati lil bdiewa, kooperattivi, tekniċi u agronomisti oħra (kemm fil-livell lokali kif ukoll f’dak nazzjonali) permezz ta’ sessjonijiet ta’ ħidma, konferenzi u seminars.

Il-bdiewa involuti fil-proġett huma konxji tar-riskji involuti mit-tibdil fil-klima u għalhekk lesti li jadottaw miżuri li jittrattaw l-impatti mistennija, biex jiżguraw rendimenti stabbli u kwalità ta’ livell għoli tal-prodotti. Is-suċċess tal-miżuri ta’ adattament jiddependi ħafna fuq l-għarfien lokali tal-bdiewa dwar aspetti speċifiċi ta’ implimentazzjoni u l-benefiċċji mistennija tal-miżuri. L-esperjenzi pożittivi bis-soluzzjonijiet il-ġodda implimentati (eż. il-kultivazzjoni ta’ varjetajiet u għelejjel ġodda jew taħlita versatili ta’ għelejjel tat-titwiq) jistgħu jikkonvinċu wkoll lill-azjendi agrikoli ġirien biex jimplimentaw strateġiji ta’ adattament simili.

Fil-każ tal-introduzzjoni ta’ għelejjel tal-aħbarijiet, waħda mir-restrizzjonijiet ewlenin li tista’ taffettwa l-implimentazzjoni tal-miżuri ta’ adattament hija relatata mad-domanda tas-suq jew mal-użi alternattivi possibbli ta’ dawn il-prodotti ġodda (eż. il-fażola tas-sojja prodotta fir-razzett tista’ tinbiegħ lil kooperattiva għall-għalf taż-żwiemel). Fattur ieħor li jillimita huwa li, bħalissa, ma hemmx varjetajiet tolleranti għan-nixfa u s-sħana għal kull għalla, u t-tnissil tal-pjanti jieħu madwar 10 snin biex jiġu żviluppati varjetajiet ġodda. L-implimentazzjoni ta’ tekniki differenti ta’ ħdim tar-raba’ tal-ħamrija tista’ tkun ristretta minn kost għoli (pereżempju, sistema awtomatika integrata għall-kontroll tal-pressjoni tat-tajers tista’ tiswa madwar EUR 3500 – EUR 8000) u wkoll minħabba li l-kuntratturi agrikoli ma inkludewx din it-teknika fost is-servizzi li jipprovdu lill-bdiewa.

Il-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà u l-elaborazzjoni tal-pjan ta’ azzjoni għall-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ adattament sostenibbli ġew iffinanzjati mill-proġett AgriAdapt, iffinanzjat mill-Kummissjoni Ewropea permezz tal-Programm LIFE u kofinanzjat mill-Ministeru għall-Affarijiet Rurali u l-Protezzjoni tal-Konsumatur ta’ Baden-Württemberg, Landwirtschaftliche Rentenbank, OMIRA u Landkreis Bodenseekreis. L-ispiża għall-produzzjoni tal-valutazzjoni u l-pjan ta’ azzjoni ta’ dan l-azjenda agrikola ammontat għal EUR 5 000. Il-miżuri ta’ adattament qed jiġu implimentati bejn l-2017 u l-2019, u għalhekk għad ma hemmx stima xierqa tal-kostijiet. Madankollu, il-biċċa l-kbira minnhom mhux suppost ikollhom spejjeż żejda għall-bidwi, u f’xi każijiet, huwa mistenni ffrankar.

Il-miżuri ta’ adattament implimentati huma mistennija li: iżżid l-effiċjenza tal-produzzjoni tal-azjenda agrikola, tnaqqas l-ispejjeż tal-biedja, ittejjeb il-konservazzjoni tal-ħamrija, tnaqqas l-erożjoni, tipprevjeni l-pesti u l-mard, iżżid is-sekwestru tal-karbonju fil-ħamrija, iżżid il-kontenut tan-nitroġenu u tevita t-telf tan-nutrijenti. Il-proċess ta’ monitoraġġ tal-benefiċċji mistennija tal-miżuri implimentati jinvolvi kuntatti permanenti mal-bdiewa, li jippermettu l-verifika tal-feedback u l-valutazzjoni tar-rendimenti matul il-ħajja tal-proġett.

Id-Direttiva tal-UE dwar l-Għargħar hija implimentata mill-Istati Federali Ġermaniżi permezz ta’ strateġiji dwar l-għargħar, bħal fil-każ tal-“Istrateġija biex jitnaqqas ir-riskju ta’ għargħar f’Baden-Württemberg”. Skont strateġija bħal din, il-miżuri li jistgħu jnaqqsu r-riskju tal-għargħar u tal-erożjoni tal-ħamrija fuq l-għelieqi agrikoli jiffukaw fuq it-titjib tal-istruttura tal-ħamrija, inklużi: il-kultivazzjoni versatili tal-għelejjel tat-titwiq, in-newba diversifikata tal-għelejjel, il-veġetazzjoni fl-għelieqi (preferibbilment matul is-sena) u t-tnaqqis fil-ġestjoni tal-ħamrija.

Id-Direttiva Ewropea dwar in-Nitrati ġiet implimentata fil-liġi Ġermaniża mill-ordinanza tal-fertilizzanti (Düngeverordnung), bil-għan li jitnaqqas l-ammont ta’ nitrati fl-ilma ta’ taħt l-art. L-użu ta’ għelejjel intermedji qabel l-għelejjel tas-sajf huwa waħda mill-miżuri li qed jiġu diskussi biex jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni tal-ordinanza tal-fertilizzanti. Fil-fatt, l-għelejjel tat-titwiq iżommu n-nitroġenu f’postu u jevitaw it-telf tiegħu permezz tal-lissija jew l-ilma tax-xeba’, u b’hekk jipprevjenu t-tniġġis tal-korpi tal-ilma fil-qrib. Bħalissa din għadha titqies bħala miżura fakultattiva, iżda l-bdiewa jirċievu remunerazzjoni jekk jimpenjaw ruħhom għall-implimentazzjoni tagħha, bħal fil-każ tal-azjenda agrikola involuta f’AgriAdapt.

Il-proġett AgriAdapt beda fl-2016. Il-vulnerabbiltà tal-azjenda agrikola pilota fir-reġjun ta’ hilly Kraichgau ġiet ivvalutata fl-2017 u ġew proposti miżuri ta’ adattament fl-2018. Bħalissa, il-fażi ta’ implimentazzjoni tinsab fil-proċess.

Jekk jiġu implimentati u miżmuma kontinwament, il-miżuri ta’ adattament żviluppati jistgħu jdumu għal dejjem.

Sabine Sommer
Fritz-Reichle-Ring 4
78315 Radolfzell
Tel: +49 07732 9995 42
E-mail: sabine.sommer@bodensee-stiftung.org