Avvenimenti estremi: Intelliġenza Artifiċjali għad-Detezzjoni u l-Attribuzzjoni (XAIDA)

It-tibdil fil-klima qed jimmodifika u jsaħħaħ avvenimenti estremi tat-temp bħal mewġiet ta’ sħana, nirien fil-foresti devastanti, ċikluni, għargħar u nixfiet. Il-proġett XAIDA għandu l-għan li jikkaratterizza, jidentifika u jattribwixxi avvenimenti estremi bl-użu ta’ approċċ ġdid xprunat mid-data u bbażat fuq l-impatt. Se juża tekniki ġodda tal-IA u jlaqqa’ flimkien speċjalisti fl-attribuzzjoni ta’ avvenimenti estremi, id-dinamika atmosferika, l-immudellar klimatiku, it-tagħlim awtomatiku u l-inferenza kawżali. It-tama hija li s-sejbiet tal-proġett ikunu jistgħu jitfgħu dawl fuq l-effett tat-tibdil fil-klima fuq fenomeni atmosferiċi bħaċ-ċikluni u l-maltempati konvettivi, li mhumiex mifhuma jew kwantifikati sew. Il-proġett se jipprovdi wkoll għodod biex jiġu vvalutati l-perkorsi kawżali li jwasslu għal avvenimenti estremi.

Il-qasam “Attribuzzjoni ta’ avvenimenti estremi” dan l-aħħar żviluppa sabiex jipprovdi rappreżentazzjonijiet ta’ klimi futuri f’termini ta’ xejriet sinifikanti ta’ avvenimenti estremi, li jistgħu jirfdu projezzjonijiet futuri b’mod li jkun utli għall-adattament, u li għalihom tista’ tiġi stabbilita jew miċħuda rabta kawżali bejn l-avvenimenti u l-influwenza tal-bniedem fuq il-klima. Madankollu, l-istudji dwar id-detezzjoni, l-attribuzzjoni u l-projezzjonijiet ta’ avvenimenti estremi bħalissa qed jiffaċċjaw limitazzjonijiet kbar. 

Il-proġett XAIDA għandu l-għan li jimla dawn il-lakuni. Bl-użu ta’ tekniki ġodda ta’ intelliġenza artifiċjali, u interazzjoni b’saħħitha bidirezzjonali mal-partijiet ikkonċernati ewlenin, dan se (i) jikkaratterizza, jidentifika u jattribwixxi avvenimenti estremi bl-użu ta’ approċċ ġdid ibbażat fuq l-impatt u xprunat mid-data, (ii) jivvaluta l-perkorsi kawżali sottostanti u l-ixprunaturi fiżiċi tagħhom bl-użu ta’ metodi ta’ networks kawżali, u (iii) jissimula avvenimenti ta’ intensità għolja u li għadhom ma jidhrux li huma fiżikament plawżibbli fil-klimi preżenti u futuri.

Biex jinkiseb dan, l-XAIDA tlaqqa’ flimkien timijiet ta’ speċjalisti fl-attribuzzjoni ta’ avvenimenti estremi, fid-dinamika atmosferika, fl-immudellar tal-klima, fit-tagħlim awtomatiku u fl-inferenza kawżali, biex:

• Jifhmu l-effett tat-tibdil fil-klima fuq varjetà ta’ fenomeni atmosferiċi li għandhom impatt li bħalissa mhumiex mifhuma jew kwantifikati tajjeb (ċikluni, maltempati konvettivi, anomaliji b’ħajja twila, jew avvenimenti komposti tas-sajf), kemm għall-evoluzzjonijiet tal-passat kif ukoll għal dawk futuri;
• Tiżviluppa, f’kodisinn ma’ komunità ta’ partijiet ikkonċernati ewlenin, qafas ġdid, usa’ u bbażat fuq l-impatti ta’ attribuzzjoni u projezzjoni li jieħu perkorsi kawżali ta’ estremi;
• Jiżviluppaw stejjer ta’ avvenimenti ta’ intensità li ma tidhirx, ibbażati fuq metodi ta’ tagħlim awtomatiku;
• Jipprovdu għodod ġodda għall-valutazzjoni mudell tal-perkorsi kawżali li jwasslu għal avvenimenti estremi u jinvestigaw il-kawżi ta’ nuqqas ta’ qbil bejn il-mudelli u l-osservazzjonijiet;
• Tiġi żviluppata pjattaforma ta’ interazzjoni u komunikazzjoni mal-partijiet ikkonċernati bl-ambizzjoni li jittejbu t-taħriġ u l-edukazzjoni dwar it-tibdil fil-klima u l-impatti tiegħu u li dawn l-iżviluppi jinġiebu f’servizzi klimatiċi operazzjonali futuri.