Approċċi ta’ ppjanar, tfassil u ġestjoni urbani għall-bini tar-reżiljenza – rieżami tal-evidenza

Il-kriżijiet u l-emerġenzi lokali jaffettwaw l-attività ekonomika, jagħmlu ħsara lill-ambjenti, jinterrompu s-servizzi tal-infrastruttura kritika u jikkawżaw impatti diretti u indiretti fuq is-saħħa. Jeħtieġ li l-bliet jiżguraw rispons effettiv u rkupru mill-kriżijiet. Jeħtieġ ukoll li jnaqqsu l-esponiment u l-vulnerabbiltà attwali u futuri għall-perikli. Id-disinn, il-ġestjoni u l-ippjanar urbani għandhom rwol ta’ prevenzjoni u mitigazzjoni tar-riskju; għalhekk għandhom jiġu integrati fl-istrateġiji u l-pjani lokali għar-reżiljenza. Diversi rapporti, oqfsa u linji gwida multilaterali reċenti jindikaw lill-bliet bħala atturi ewlenin fil-mitigazzjoni u l-adattament tal-perikli, jistabbilixxu prijoritajiet u jippermettu approċċi minn isfel għal fuq li jinvolvu aktar lill-komunitajiet fil-bini ta’ bliet aktar b’saħħithom, sostenibbli, ekwi u reżiljenti (u jagħmlu lill-gvernijiet lokali aktar responsabbli għalihom).

Bħala parti mill-proġett tad-WHO Nipproteġu l-ambjenti u s-saħħa billi nibnu r-reżiljenza urbana, twettaq rieżami wiesa’ tal-letteratura dwar l-ippjanar urban, id-disinn, il-ġestjoni u t-tħejjija relatati mad-diżastri. Ġiet ikkompilata letteratura akkademika ppubblikata matul l-2015-2021 applikabbli għall-bliet fir-Reġjun Ewropew tad-WHO, u ġew estratti strateġiji ta’ ppjanar urban infurmati dwar ir-riskju għal reżiljenza mtejba fil-livell lokali. Ġiet inkluża wkoll għażla qasira ta’ rapporti u linji gwida internazzjonali reċenti bħala riżorsi biex jiġu pprovduti kuntest u valutazzjoni komparattiva.

Dan ir-rapport jidentifika approċċi kunċettwali, oqfsa u strateġiji fil-letteratura biex jgħinu lill-bliet jindirizzaw l-isfidi tat-tħejjija għal u l-prevenzjoni tal-probabbiltà u s-severità tal-impatti ta’ avvenimenti estremi lokali. Dan jesplora kif (u sa liema punt) l-ippjanar, il-ġestjoni u d-disinn urbani jistgħu jkunu mekkaniżmu għal tħejjija u reżiljenza mtejba.

Is-sejbiet juru li r-riċerka ppubblikata bbażata fuq tip wieħed ta’ periklu hija komuni: madwar 60 % tad-dokumenti rieżaminati nstabu li kienu speċifiċi għall-periklu. Ir-rapport jiddiskuti għadd ta’ strateġiji li huma partikolarment rilevanti għal ċerti tipi ta’ periklu, filwaqt li jiddistingwi bejn dawk li jinvolvu modifika jew disinn tal-infrastruttura fiżika u dawk li huma relatati mal-governanza, il-komunikazzjoni u l-involviment pubbliku. Pereżempju, il-mewġiet tas-sħana u l-effett gżira ta’ sħana urbana spiss ikunu marbuta ma’ drappijiet urbani densi u impermeabbli, u jitolbu kopertura ekoloġika akbar permezz ta’ soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura. F’dan is-sens, ir-regolamenti dwar l-ippjanar lokali (bħall-proporzjonijiet minimi obbligatorji ta’ spazju ekoloġiku) jistgħu jgħinu biex jiżdied l-ammont ta’ kopertura ekoloġika fil-bliet. Dan imbagħad jista’ jkun rilevanti ħafna għall-prevenzjoni (jew il-mitigazzjoni tal-effetti) tal-għargħar f’ambjenti urbani – li tradizzjonalment jiddependu biss fuq l-infrastruttura griża, li tista’ ma tkunx kapaċi tlaħħaq mal-livelli futuri mbassra minħabba t-tibdil fil-klima. It-tħejjija għat-terremoti tinvolvi disinn ottimali ta’ spazji miftuħa fil-belt biex
jaġixxu bħala postijiet ta’ kenn, kif ukoll inventarji aġġornati tan-network tat-toroq u tal-istokk tal-bini. It-titjib tar-reżistenza tal-bini huwa kruċjali meta jiġu ffaċċjati kemm avvenimenti sismiċi kif ukoll irjieħ qawwija matul il-maltempati. Għal dawn tal-aħħar, iż-żieda fl-għarfien pubbliku u s-sensibilizzazzjoni dwar ir-riskji relatati mal-maltempati jistgħu jtejbu l-miżuri ta’ tħejjija personali u tal-unitajiet domestiċi, li nstabu wkoll li huma potenzjalment rilevanti fil-mitigazzjoni tal-impatti u fit-tnaqqis taż-żmien ta’ rkupru.