L-ippjanar urban għas-saħħa – esperjenzi tal-bini tar-reżiljenza fi 12-il belt

L-emerġenzi jistgħu jsiru esperjenzi trasformattivi għall-bliet: opportunità biex naħsbu mill-ġdid, nippjanaw mill-ġdid u nibnu mill-ġdid, u biex nagħmlu pressjoni għal bidliet li jistgħu jagħmluhom aktar b’saħħithom, sostenibbli, ekwi u reżiljenti. Li mmorru lura għan-“normal” jista’ ma jkunx tajjeb biżżejjed – minflok, il-bliet għandhom jistinkaw biex jibnu futur urban aħjar. Dan ir-rapport jippreżenta r-riżultati ta’ sensiela ta’ intervisti mal-bliet fir-Reġjun Ewropew tad-WHO, li kellhom l-għan li jiġbru għarfien lokali dwar kif għandhom jiġu stabbiliti l-prijoritajiet biex isiru aktar reżiljenti u għat-tħejjija għal (jew ir-rispons għal) kriżijiet ambjentali u tas-saħħa. Saru intervisti ma’ rappreżentanti tal-gvern lokali involuti fl-ippjanar urban, fl-ambjent jew fiż-żoni tas-saħħa. Huma ffukaw fuq kif il-bliet kienu avviċinaw l-ippjanar urban u t-tfassil tal-infrastruttura bħala rispons għal diżastri speċifiċi – jew b’mod preventiv għal dawk futuri – u kif dawn l-isforzi jistgħu jikkontribwixxu għal futuri urbani aktar b’saħħithom u aktar sostenibbli.

Total ta’ 12-il belt ta’ studju tal-każ fi 11-il pajjiż fir-Reġjun Ewropew tad-WHO ġew intervistati bl-użu ta’ kwestjonarju mibgħut minn qabel. Dawn kienu jinkludu tliet bliet żgħar (<100 000 ċittadin), ħames medji (100 000–500 000 ċittadin) u erba’ bliet kbar (>500 000 ċittadin). Minn dawn, 10 kienu esperjenzaw mill-inqas avveniment wieħed ta’ emerġenza f’dawn l-aħħar għaxar snin, inklużi għargħar kbir, nirien fil-foresti, terremoti, uragani, inċidenti industrijali, qtugħ tal-elettriku, mewġiet ta’ sħana u maltempati tas-silġ. Diversi bliet kienu esperjenzaw diversi diżastri fl-istess ħin – xejra li x’aktarx se tkompli fil-futur. Dawn l-avvenimenti kkawżaw firxa wiesgħa ta’ effetti, inklużi impatti sostanzjali fuq is-saħħa. Ġiet applikata analiżi tematika għall-estratti tal-intervisti biex jiġu identifikati suġġetti, ideat u xejriet komuni.

It-tħejjijagħall-emerġenzi hija element ewlieni tal-bini tar-reżiljenza tas-sistemi tas-saħħa u ta’ sistemi oħra, u komponent ċentrali tal-oqfsa ta’ ġestjoni tal-emerġenzi. Għalhekk, l-estratti tal-intervisti ġew analizzati bl-użu ta’ erba’ fażijiet distinti iżda interkonnessi tal-oqfsa ta’ ġestjoni tal-emerġenzi. Dawn jinkludu żewġ fażijiet li jseħħu matul u wara emerġenza (rispons u rkupru), u tnejn li għandhom jitwettqu qabel strajkijiet ta’ emerġenza ġodda (mitigazzjoni u tħejjija).

Ir-riżultati tal-intervista identifikaw xi fatturi ewlenin għall-irkupru wara l-avveniment, inkluż l-aċċess għar-riżorsi finanzjarji u l-baġits ta’ kontinġenza, il-kopertura tal-assigurazzjoni, il-flessibbiltà fil-ktajjen tal-provvista u tad-distribuzzjoni lokali u s-sensibilizzazzjoni soċjali tal-esponimenti u r-riskji għas-saħħa differenti tal-ambjent tal-madwar. Barra minn hekk, l-intervisti ddeskrivew għadd ta’ fatturi fil-bini tar-reżiljenza li huma kritiċi għal irkupru sħiħ u rapidu, inkluż l-investiment fit-tul fl-infrastruttura kritika, it-trasformazzjoni tal-mudell ekonomiku biex jiddependi aktar fuq industriji sostenibbli u ekoloġiċi, u l-kontroll fuq il-pressjoni tal-iżvilupp.