4.2 Prioritering van aanpassingsopties en selectie van voorkeursopties

Op basis van de beoordelingen van mogelijke aanpassingsopties moet een selectie worden gemaakt van de meest geschikte opties. Meestal kan een multi-criteria analyse (MCA) nuttig zijn voor het rangschikken en selecteren van voorkeursopties. De voorkeurslijst van aanpassingsopties moet ook worden overeengekomen met belanghebbenden en belanghebbenden moeten worden betrokken bij MCB-beoordelingen om verschillende waarden en criteria in de beoordeling op te nemen.

Een dergelijke MCA moet een reeks criteria omvatten, zoals:

urgentie met betrekking tot reeds bestaande dreigingen
vroegtijdige voorbereidende actie (om toekomstige schadekosten te voorkomen)
bereik van het effect (opties ter dekking van meerdere risico's kunnen worden bevoordeeld)
kosten-batenverhouding
efficiëntie en doeltreffendheid van de aanpassingsmaatregelen
Sociaal-economische gevolgen voor verschillende maatschappelijke groepen
tijd-effectiviteit
robuustheid bij een breed scala aan waarschijnlijke toekomstige effecten
flexibiliteit voor aanpassingen of omkeerbaarheid in geval van uiteenlopende ontwikkelingen
Politieke en culturele aanvaardbaarheid
verbetering van het leervermogen en het autonome aanpassingsvermogen, enz.

Wanneer onzekerheid een reden kan worden om geen actie te ondernemen, zal de toepassing van de beginselen van adaptief beheer (bv. focus op flexibele oplossingen, win-win-opties, robuuste maatregelen in een reeks mogelijke scenario’s) de besluitvorming vergemakkelijken (zie Hoe onzekerheid in aanmerking nemen?).

Als het gaat om het selecteren en prioriteren van passende aanpassingsopties voor de uitvoering, begint een voorzichtige aanpak door te erkennen dat er verschillende haalbare opties en combinaties van opties zijn voor effectieve aanpassing. Sommige daarvan zullen beter geschikt zijn om de aan de uitvoering verbonden risico's tot een minimum te beperken, zelfs in het licht van de daarmee gepaard gaande onzekerheden met betrekking tot de risico's en voordelen. Deze opties worden aangeduid als:

"No-regrets adaptation options" die de moeite waard zijn, ongeacht de omvang van de toekomstige klimaatverandering;
"opties met lage spijt": adaptieve acties waarvan de bijbehorende kosten relatief laag zijn en waarvan de voordelen, hoewel voornamelijk gerealiseerd in het kader van de verwachte toekomstige klimaatverandering, relatief hoog kunnen zijn;
“win-win-opties”: aanpassingsopties die het gewenste resultaat opleveren wat betreft het minimaliseren van de klimaatrisico’s of het benutten van potentiële kansen, maar ook een aanzienlijke bijdrage leveren aan een ander sociaal, ecologisch of economisch doel;
"flexibele of adaptieve beheersopties": opties die gemakkelijk (en tegen lage kosten) kunnen worden aangepast indien de omstandigheden veranderen ten opzichte van de aanvankelijk gemaakte projecties; en
"Multiple-benefit options" zorgen voor synergieën met andere doelstellingen zoals mitigatie, rampenrisicovermindering, milieubeheer of duurzaamheid (bv. op ecosystemen gebaseerde benaderingen bieden gewoonlijk dergelijke meerdere voordelen).

Vanwege het brede scala aan potentiële toekomstige gevolgen van klimaatverandering en de impliciete onzekerheden ervan, moet de voorkeur worden gegeven aan meervoudige voordelen, no-regret- en low-regret-aanpassingsopties (zie de belangrijkste beginselen). Voorbeelden hiervan zijn waterbesparende voorzieningen in regio’s met droogte, waterschaarste of isolatie van gebouwen in regio’s die zijn blootgesteld aan hittegolven. Het aandringen op opties met meerdere voordelen kan ook de financiering van gerelateerde maatregelen vergemakkelijken, door middelen te trekken en de nadruk te leggen op gedeelde voordelen die opwegen tegen de kosten van investeringen.