Verknader & amp; Sårbarheiter

Austersjøregionen (BSR) med si enorme geografiske utstrekning dekkjer to klimasoner: Medan eit fuktig, subpolart klima dominerer i nord og nordaust, viser sør og sørvest eit oseanisk, temperert klima. Globale klimamodellar anslår oppvarminga av BSR til å vere høgare enn den globale gjennomsnittlege oppvarminga vil vere. Den klimatiske variasjonen vil mest sannsynleg bli auka. Regionens høge sårbarheit for klimaendringar presenteres nedanfor for fire sektorar: turisme, biologisk mangfald, matproduksjon og infrastruktur.

Observasjonar og prognosar

Denne delen presenterer kort observasjonar og scenari for klimaendringar i Austersjøregionen (sjå òg relatert informasjon om observasjonar og scenari i heile Europa).

Endringar i temperatur og salthaldigheit:

Studiar viser ein temperaturauke for alle årstider for alle delar av BSR, men med skilnader mellom årstider og regionar. Auken forventast å vere høgare om vinteren (opp til 4-6 °C i det 21.^århundre i dei nordlege delane) enn om sommaren. For nokre delar av det nordlege Austersjøen kan det vere endå høgare enn 6 °C. Den gjennomsnittlege årlege temperaturen for heile Austersjøen bassenget forventast å auke med 3-5 °C i løpet av dette århundret. Ein alvorleg konsekvens av den aukande temperaturen er dens effekt på Austersjøens salthaldigheit. Som eit resultat forventast elveavrenninga å auke, noko som kan føre til ein framtidig nedgang i både overflate- og botnsalinitet.

Endringar i nedbør:

Den totale nedbøren i Austersjøbassenget forventast òg å auke. Gevinsten av nedbør vil vere størst i dei nordlege delane av regionen og førekjem hovudsakleg om vinteren. I løpet av det 20. århundre vart det observert ein total auke på 10-50 mm per år i enkelte regionar, medan andre regionar vart litt tørrare. Denne trenden forventast å halde fram med ujamne sesongmessige og romlege fordelingar. Medan vinternedbøren i dei nordlege delane av Austersjøen kan auke med om lag 25-75 % fram til slutten av^{det 21. århundre,} vil sommarnedbøren ymse mellom -5 og 35 %. I dei sørlege delane forventast det at nedbøren aukar frå 20 til 70 % om vinteren og reduserast med opptil 45 % om sommaren. Flaumhendingar blir meir sannsynlege, spesielt i dei sørlege delane av Austersjøen om vinteren.

Endringar i sjøisforholda:

Alle modellar og scenarier som brukast viser drastiske reduksjonar i isdekket på Austersjøen for det neste århundret, noko som representerer kortare issesongar med redusert isutbreiing. I løpet av det siste århundret har lengda på issesongen allereie vorte redusert med 14-44 dagar. Det forventast at det vil avta ytterlegare i løpet av^{det 21. århundre} med opptil 2-3 månader i dei sentrale delane av Austersjøen.

Havnivåstiging:

Med tanke på auken i det globale havnivået og utvidinga av sjøvatn på grunn av høgare temperaturar, aukar sannsynet og mogeleg varigheit for stormvatn.

Sektoreffektar og sårbarheiter

Klimaendringane vil påverke ei rekkje sektorar. For dei fire nøkkelområda biodiversitet, turisme, matproduksjon og infrastruktur er konsekvensane av klimaendringar framheva nedanfor (for meir informasjon og politikk på dei enkelte sektorane, sjå EUs sektorpolitikk).

Biologisk mangfald:

Aukande temperaturar, auka ferskvasstilførsel til Austersjøen på grunn av aukande nedbør og redusert salthaldigheit vil ha ein direkte innverknad på ernæringssyklusane i Austersjøen. Saltelskande artar kan bli drive ut av sitt habitat fordi mange av dei, som sild og brisling, ikkje opphavleg er tilpassa brakkvatnet i Austersjøen og lever på kanten av deira fysiologiske toleranseområde når det gjeld salthaldigheit. Samstundes kan varmtvasstilpassa eksotiske artar frå sørlege havområde no Austersjøen og etablere seg på lang sikt. Alt i alt kan endra samansetning og utbreiing av artar i Austersjøen sette fiskeindustrien og det biologiske mangfaldet i fare.

Ved høgt vatn kan næringsstoff transporterast av vatnet frå dyrkbar jordbruksland eller fortøyingsområde inn i Austersjøen, noko som forsterkar overgjødslinga. Vidare, når temperaturen stig, vil havets evne til å behalde oksygen òg reduserast. Det resulterande overskotet av næringstilførsel vil forverre vasskvaliteten og forstyrre det marine økosystemet. Under desse tilhøva er tang meir sannsynleg å overleve, medan du køyrer ut andre artar, merkbar ved massive aukar i algeoppblomstring i Austersjøen. Spesielt i område med redusert vassfornying kan dette til dømes føre til botn ørkenar.

Utover det kan klimatiske endringar resultere i redusert nedsenka vegetasjon, meir pelagisk planktonproduksjon og endringar i vekst- og reproduksjonsparameterar for fauna og flora. For meir informasjon om verknadene på biologisk mangfald og habitater, les Baltadapt-rapporten nr. 3 og EUs sektorpolitikk: biologisk mangfald.

Turisme:

Endringar i temperatur, vasskvalitet, nedbør og ekstreme vêrforhold samt havnivåstiging resulterer i flere risikoar for turisttilbod og infrastruktur. Det utvida behovet for kjøling, vassmangel, flaumskadar på infrastruktur og avbrotne forretningsdrift fører til ekstra kostnadar for reiselivsnæringa. Kyst- og stranderosjon og tap av innfødde kystartar og habitatar kan redusere attraktiviteten til visse turistområde og attraksjonar. Cyanobakteriar blomstrar (blågrøne algar blomstrar) forårsaka av høgare temperaturar og overbefruktning i Austersjøen kan påverke strandturismen.

Samstundes kan turistsektoren i BSR tene på lengre sesongar og mindre nedbør om sommaren. For meir informasjon om verknaden av klimaendringar på turisme, sjå til dømes resultata frå BaltCICA-prosjektet og Baltadapt Report nr. 6.

Næringsmiddelproduksjon:

Landbruket påverkast av klimaendringar i form av meir ekstreme vêrforhold, varmare gjennomsnittstemperatur, auka utlekking av næringsstoff og auka nedbør. Når det gjeld landbrukssektoren i BSR, bestemmer klimaendringane risikoen for deprivasjon av avlingar og husdyr, førekomst av sjukdommar og skadedyr og reduksjon i avlingar (t.d. i Litauen og Polen). Flaumhendingar kan skade bygningar og infrastrukturar, samt vasskvaliteten i grunnvatnet viss dei når innlandet, noko som òg vil ha alvorlege konsekvensar for landbruket.

Klimaendringane forventast imidlertid òg å avsløre nye høve for landbruk i BSR. Avlinga av korn og grønnsaker (t.d. i Estland og Latvia) kan auke, vekstsesongen kan forlengast og eigna vekstsortar og dyrkingsområde kan utvidast. For meir informasjon, sjå EUs sektorpolitikk: Landbruk.

Fiskeria er spesielt truga av ein betydeleg auke i sjøvatnstemperatur, endringar i salthaldigheit og endringar i oksygenkonsentrasjon og havforsuring. Sektoren vil mest sannsynleg måtte forholde seg til endringar i artsfordelinga og produktiviteten i fiskebestandane. For meir informasjon om konsekvensane for fiskebestandar og fiskerier, les Baltadapt-rapporten nr. 4.

Infrastruktur:

Klimaendringar vil påverke BSR-infrastrukturen når det gjeld stigande temperaturar, avtakande havisdekke, havnivåstiging, endring av nedbør, endringar i stormmønster, variabilitet av vêr, ekstremvær og vindbølgjer. Endringane kan føre til skade på infrastrukturkonstruksjonar, kystvern og vanskelegheiter for manøvrering av skip. Men desse endringane gjev òg nye høve for regionen. Hovudsakleg på grunn av nedgangen i sjøisdekket, kan frakt bli enklare og fraktsesongane kan forlengast. For meir informasjon om konsekvensane for infrastruktur, les Baltadapt-rapporten nr. 5 eller besøk EUs sektorpolitikk: Infrastruktur.

Usikkerheit

Den relative usikkerheita til modellsimuleringsresultata for oppvarming for BSR er høgare enn for global oppvarming på grunn av omfanget av prognosar. Til dømes, prognosar for oppvarming frå slutten av^{det 20.} århundre til slutten av^{det 21. århundre} for den nordlege delen av Austersjøen varierer frå 1 °C om sommaren til meir enn 6 °C om vinteren; Usikkerheita for endringar i nedbør er endå større.

Modellar løyser ikkje småskala variasjonar av endringar og mikroklimatiske forhold som skyldast regional topografi og arealdekke. Det krevst ei meir geografisk detaljert vurdering og bruk av statistiske eller dynamiske nedskaleringsmetodar. I tillegg vil få kunnskap, ein kontinuerleg vitskapleg prosess, og forbetringar i modellar levere oppdaterte og nye prognosar.

Beslutningstakarar i tilpasningsplanlegging må imidlertid handtere usikkerheit. Usikkerheitsvegleiinga hjelper dei med å faktorisere usikkerheit i tilpasningsbeslutningar og kommunisera det.