2.2 Risiko og sårbarheit i europeiske sektorar og regionar

2.2 Risiko og sårbarheit i europeiske sektorar og regionar

Observerte temperaturstigningar og endra nedbørsmønster påverkar allereie ulike område i Europa, noko som gjer dei sårbare for ulike vêrforhold. I mange regionar og sektorar i Europa er det allereie utført konsekvens- og sårbarheitsvurderingar som gjev ein analyse av dei forventa konsekvensane, risikoane og kapasiteten til ein region eller sektor til å takle klimaendringane. Denne delen gjev tilgang til viktige sårbarheitsvurderingar og rettleiing, som allereie er produsert, som eit første skritt i å vurdere sårbarheit for framtidige klimaendringar.

Sårbarheitsvurdering er meir enn å måle potensiell skade ved hjelp av informasjon om klimaeffektar. Det inkluderer ei vurdering av regionens eller sektorens evne til å tilpassa seg. IPCC definerer sårbarheit for klimaendringar som i kva grad eit system er mottakeleg for, eller ute av stand til å takle, negative effektar av klimaendringar, inkludert klimavariabilitet og ekstremar. Sårbarheit er ein funksjon av karakteren, storleiken og frekvensen av klimavariasjon som eit system er utsett for, dets kjenslevare og dets adaptive kapasitet. Klimaendringane er ofte ikkje den einaste årsaka til sårbarheit. Menneske kan auke si sårbarheit gjennom urbanisering av flaum (kyst) sletter, ved avskoging av bakkar eller ved å byggje opp eigedelar i risikoutsette område.

Vurderinga av sårbarheit for eksisterande klimavariasjonar og ekstremar er eit naudsynt utgangspunkt for ei kvar tilpasning. Vurdering av tidlegare vêrhendingar, til dømes kraftig regn eller ekstreme temperaturar, og analyse av påfølgjande svar kan bidra til å gje innsikt i vellukka eller ineffektive tiltak. Lærdommar frå slike øvingar kan brukast som grunnlag for å utforma tilpasningsplanar for klimaendringar. For å kunne foreta ei god sårbarheitsvurdering må mykje informasjon samlast inn og vurderast. Dette inkluderer analyse av tidlegare og noverande vêrtrender, framtidige klimaendringar og usikkerheit.

Det er mange sårbarheitsindikatorar, men dei fleste av dei følgjer ikkje definisjonen ovanfor, fordi adaptiv kapasitet ofte er vanskeleg å bestemme. Dei fleste sårbarheitsindikatorar er effektive effektindikatorar som måler effekten av klimaendringar på det sosio-økologiske systemet.

Det finst ulike metodar for å analysere sårbarheiter eller risikoar knytte til klimaendringar. Ein felles definisjon for analyse av risikoen for ein naturleg fare er:

Risiko for fare = forventa skade på fare x Sannsyn for fare som oppstår.

Når det gjeld framskrivingar av klimaendringar, oppstår det betydelege kompleksitetar i berekninga av risikofunksjonen. Desse er knytte til å tildele sannsyn til visse klimaendringsscenari og med å gjere antakingar om verknaden av framtidig sosioøkonomisk utvikling.

Gitt skilnadene i å definere og anvende sårbarheits- og risikovurderingar, handhevar ikkje CLIMATE-ADAPT ein streng sårbarheitsdefinisjon og presenterer ei brei oversikt over sårbarheits- og naturfarerisikovurderingar i dette avsnittet. I tillegg gjev CLIMATE-ADAPT tilgang til rettleiing for å gjennomføre ei sårbarheitsvurdering.

Sårbarheitsvegleiing er utvikla for ulike føremål og brukargrupper. Leksjonar er forskjellige, og ingen avtalt metodikk eksisterer for tida. Tilrårar frå eksisterande vurderingar inkluderer:

• Gjer eit klart skilje mellom dei faglege og politiske aspekta ved vurderinga.
• Involver potensielle brukarar i alle metodiske og analytiske val som vil påverke utfallet.
• Hald sårbarheitsindikatorar enkle, gjennomsiktige og enkle å kommunisera.
• Gje brukarane all tilgjengeleg informasjon, men la dei bestemme kva dei skal bruka og korleis den skal vegast.
• Vêr eksplisitt om føremålet med sårbarheitsvurderinga og korleis den skal brukast, til dømes:
  • For å identifisere hotspots for vidare detaljert analyse
  • Å auke medvitet om problemet som forårsakar sårbarheit
  • Forbetre forståinga av dynamikken i eit system
  • Informere om planar og beslutningar for å redusere sårbarheita
  • For å samanlikna og prioritere sårbare systemer eller stader
• Ei sårbarheitsvurdering er eit skritt mot tilpasningsplanlegging som kan vere tidkrevjande. Andre trinn, som vurdering og implementering av tilpasningsalternativar, vil også krevje ressursar og bør ikkje oversast.