Tilpasning og diversifisering av turisme tilbod

Tilpasning og diversifisering av reiselivstilbodet er ikkje mogleg utan samarbeid med og støtte frå ulike interessentar. Ein deltakande prosess er avgjerande for å skape ein felles visjon og for å løyse potensielle konfliktar frå byrjinga. Å bringe saman interessentar med ulike erfaringar og bakgrunnar (t.d turisme økonomiske aktørar, cruising selskapar, offentleg transport leverandørar, leverandørar av kulturarrangementar, miljø og kulturarv foreiningar, lokale produsentar av mat, kommunar) kan òg fremje innovative idear og unngå mistilpassa utfall.  

Involvering av turistar (til dømes ved å gjennomføre ei undersøking eller intervjuar) bidreg til å betre forstå deira behov og forventingar. Det er like viktig å vurdere behova til lokale innbyggjarar, spesielt for sårbare grupper, då diversifiseringa av reiselivstilbodet skal vere til nytte for både turistar og lokale innbyggjarar. Diversifisering bør ideelt sett òg bidra til bevaring av naturen. Det er difor behov for utveksling med relevante interessentar (til dømes verneområdeforvaltarar og lokale styresmakter med ansvar for miljøvern) for å oppmuntre til synergier og for å unngå at nye konfliktar oppstår frå diversifiseringsforslag.

Generelt er ein brei deltakingsprosess grunnlaget for å sikre vellukka diversifisering og tilpasning av reiselivstilbodet.

Å tilpasse og diversifisere reiselivstilbodet er ei utfordrande oppgåve, då det ikkje finst nokon «one size fits all»-løysing, og det som har fungert på éin destinasjon, fungerer ikkje nødvendigvis på ein annan. Ein nøkkelfaktor for vellukka diversifisering er involvering av alle råka interessentar for å auke aksepten av strategien og byggje støtte til implementeringa. Ein annan nøkkelfaktor er å skape samarbeidsinitiativar med andre leverandørar av reiselivstenester på regional skala, for å skape synergier og unngå konkurrerande tilbod. Vidare foreslås det å følgje ei systematisk tilnærming som omfattar følgjande trinn:

• Lagerføring av eksisterande tilbod og målgrupper
• Vurdering av verknadene av klimaendringar og anna framtidig utvikling på turismetilbod og etterspørsel
• Analyser styrkar, svakheiter, høve og truslar (SWOT) av dagens turisme tilbod  
• Strategiutvikling (fokus på å ta tak i utfordringane og bruke nye høve)
• Gjennomføring
• Overvåking, evaluering og læring (MEL)
• Marknadsføring og kommunikasjon.

Utfordringar for vellukka tilpasning og diversifisering av turisme er etablering av nært samarbeidsinitiativar med andre sektorar, som ofte er naudsynt for turistsektorens tverrgåande karakter. For å unngå mistilpassa utfall er det viktig å vurdere fordelar og ulemper ved ulike diversifiseringsstrategiar i lokal samanheng. Diversifisering kan ha ulike positive fordelar viss det støttar eit skifte mot meir berekraftige reiselivstilbod, til dømes ved å involvere lokalt eigde bedrifter. Det kan imidlertid hindrast av mangel på motiverte, dyktige og framtidsretta operatørar, og av ein generell mangel på medvit om verknadene av klimaendringar på turistsektoren.

Kostnader kan vere ein betydeleg barriere for gjennomføringa av dette alternativet, men ulike finansieringsmuligheter på EU-nivå, samt på nasjonalt og subnasjonalt nivå, kan støtte tilpasning og diversifisering i turistsektoren. Guiden om EU-finansiering for turisme kan hjelpe reiselivsaktørar til å finne passande EU-finansieringsprogram.

Kostnadane ved diversifisering kan variere betydeleg, og kan bli høge dersom det er behov for ny infrastruktur. Tilpasning og gjenbruk av eksisterande turistinfrastruktur kan derfor vere ein strategi for å redusere kostnadene. Til dømes brukte ein kommune i Allgäu-alpane ein tidlegare snødam til å lage ein «vassklatringspark».

Fordelane med eit diversifisert turismetilbod inkluderer eit konkurransefortrinn samanlikna med lågt diversifiserte destinasjonar og ein høgare fleksibilitet til å reagere på endringar i etterspurnaden. Vidare kan negative sosiale og miljømessige konsekvensar av turisme reduserast ved berekraftig diversifisering som i staden kan skape høve for verdsetjing og fremjing av kultur- og miljøarv. Dette inkluderer til dømes å skape nye stiar for mindre vitja område, framme av økomuseum, organisering av guida turar for å vise fram miljøfunksjonar etc. Økonomiske fordelar kan realiserast ved å auke samanhengen mellom turisme og lokale bedrifter, til dømes å organisere marknader for å fremje regional mat eller handlaget handverk (sjå til dømes casestudien på løvefisk på Kypros). Når diversifisering av turisme tilbodet er informert av klimaendringar omsyn, kan det bidra til å unngå økonomiske tap i turistsektoren på lang sikt. Ytterlegare fordelar inkluderer bevisstgjering for sårbarheita av reiselivsdestinasjonar til klimaendringar, og potensielt òg atferdsendringar av turistar og lokalbefolkninga.  

Ettersom turisme er ein tverrgåande sektor, kan ulike rettslege aspektar vera relevante for diversifiseringa og tilpasninga av reiselivstilbodet (t.d. direktiv 76/160/EØF med omsyn til badevatn, direktiv 92/43/EØF med omsyn til bevaring av naturlege habitatar). Diversifiseringa av turisttilbodet, gjennom å kapitalisere på Europas felles kulturarv, tilrådast i EF-kommunikasjonen”Europa, verdens fremste turistdestinasjon — eit nytt politisk rammeverk for turisme i Europa” (COM(2010)352 endeleg). Diversifisering er òg kalla tilbake i EF-kommunikasjonen «A European Strategy for more Growth and Jobs in Coastal and Maritime Tourism» (COM(2014)86 final)gjennom å fremje transnasjonale tematiske reiseruter som kulturelle, religiøse eller gamle handelsruter.

Diversifisering er ein langsiktig og dynamisk prosess, då den krev fleksibel tilpasning til endra omstende. Implementeringstida for eit bestemt tiltak vil variere avhengig av prosjektets omfang og kompleksitet, det juridiske rammeverket, tilgjengelegheita av økonomiske ressursar og nivået på interessatengasjement.

Ideelt sett representerer dette tilpasningsalternativet ein langsiktig strategi for å handtere klimaendringar. Nøkkelen til lang levetid er å utvikle tilbod som gjer det mogleg å oppretthalde fleksibiliteten til å reagere på endra klimatiske, men òg sosiokulturelle forhold.