Europejskie ramy odporności na zmianę klimatu i zarządzania ryzykiem

Odporność w nowej polityce UE – w kierunku europejskiego planu przystosowania się do zmiany klimatu

W wytycznych politycznych dla Komisji Europejskiej na lata 2024–2029 przewodnicząca Ursula von der Leyen ogłosiła Europejski plan przystosowania się do zmiany klimatu (ECAP), aby wesprzeć państwa członkowskie w planowaniu gotowości i odporności. Komisarz Wopke Hoekstra objęła przewodnictwo w pracach nad ECAP, a pakiet polityczny zostanie przedstawiony w drugiej połowie 2026 r.

Odporność i gotowość na zmianę klimatu zostały już zgłoszone do szczególnej uwagi w kilku kluczowych dokumentach politycznych UE, w tym w kompasie na rzecz konkurencyjności, wizji rolnictwa oraz komunikacie w sprawie kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF).

W kompasie na rzecz konkurencyjności podkreślono, że zmieniające się warunki klimatyczne i ekstremalne zdarzenia pogodowe w coraz większym stopniu zagrażają bezpieczeństwu gospodarczemu Europy. Odporność i gotowość należy wzmocnić poprzez regularne aktualizowanie ocen ryzyka klimatycznego i poprawę odporności infrastruktury krytycznej już na etapie projektowania. Włączenie odporności na zmianę klimatu do miejskiego planowania przestrzennego, wdrażanie rozwiązań opartych na zasobach przyrody, rozwój kredytów przyrodniczych i przystosowanie się do zmiany klimatu w rolnictwie przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa żywnościowego należą również do wariantów pozwalających uniknąć narażenia łańcuchów dostaw na szwank.

W wizji rolnictwa wzywa się do zapewnienia odpornego rolnictwa wspieranego w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR) po 2027 r. Zdecydowanie wspierane będą praktyki i interwencje rolnicze, dzięki którym produkcja lokalna będzie dostosowana do przyszłych warunków klimatycznych, a zachęty dla rolników zostaną wzmocnione, aby zmniejszyć ich podatność na zagrożenia i narażenie na nie poprzez przystosowanie się do nich na poziomie gospodarstwa. Narzędzia zarządzania kryzysowego powinny zachęcać rolników do proaktywnego zarządzania ryzykiem, państwa członkowskie powinny pracować nad skutecznymi i dostosowanymi strategiami zarządzania ryzykiem w rolnictwie, a współpraca z instytucjami finansowymi powinna zostać wzmocniona.

W komunikacie w sprawie kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF) uznano, że częstsze i bardziej dramatyczne klęski żywiołowe związane z klimatem mają poważne konsekwencje społeczne i gospodarcze. W świetle ryzyka finansowego, jakie scenariusz ocieplenia o 3°C może stwarzać dla skumulowanych strat gospodarczych (tj. szacowanych 175 mld EUR, co oznacza około 1,4 % PKB UE), polityki i decyzje inwestycyjne nie mogą pomijać ryzyka klimatycznego. W komunikacie w sprawie WRF uznano zalecenie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczące dostosowania finansowania UE do przyszłych wyzwań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

Więcej informacji na temat zintegrowanych ram europejskiej odporności na zmianę klimatu i zarządzania ryzykiem można znaleźć na stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej przystosowaniu się do zmiany klimatu i odporności na nią.