Wkład finansowy wniosków dotyczących planowania w celu zapobiegania pożarom wrzosowisk w Dorset w Zjednoczonym Królestwie

Wrzosowiska Dorset to obszary o otwartym krajobrazie zdominowane przez nisko rosnące krzewy karłowate (głównie rodzina Heather, Ericaceae), a także obszary kwaśnych użytków zielonych, zarośli,rozproszonych drzew, torfowisk i otwartych wód. Heather jest wysoce łatwopalna, a zmiana klimatu stanowi realne zagrożenie pod względem zwiększenia częstości występowania pożarów wrzosowisk w Dorset. Scenariusze dotyczące zmiany klimatu (UKCIP09)wskazują, że do 2080 r. średnie temperatury w lecie wzrosną o 1–5 °C, a opady zmniejszą się o 20–50 %. Ciepłe i suchsze lata sugerują potencjalnie znaczny wzrost liczby pożarów na zewnątrz. W przypadku wzrostu temperatury o 1°C przewiduje się wzrost liczby pożarów na zewnątrz w Anglii i Walii o 17-28%, a w przypadku wzrostu temperatury o 2°C o 34-56% przewiduje się, że rocznie wystąpi więcej pożarów. Bardziej aktualne prognozy zostały przedstawione przez brytyjskie Biuro Meteorologiczne.

Pożary są łatwo uruchamiane przypadkowo przez słabo gaszone ogniska i inne przyczyny; Powszechne jest również celowe podpalenie. Wrzosowiska w pobliżu zabudowy miejskiej mają tendencję do podpalania się częściej niż w bardziej wiejskich lokalizacjach. Około 30% wrzosowisk Dorset znajduje się na obszarach miejskich i wokół nich, a blisko pół miliona osób mieszka w pobliżu. Ponadto ich wykorzystanie do celów rekreacyjnych dodatkowo naraża dużą część wrzosowisk na pożary i inne negatywne skutki, takie jak deptanie lub niepokojenie psów.

W uzupełniającym dokumencie dotyczącym planowania przestrzennego Dorset Heathlands na lata 2020–2025 określono podejście do łagodzenia szkodliwych skutków zabudowy mieszkaniowej dla nizinnych wrzosowisk Dorset, w tym zwiększonego ryzyka pożaru. Kontynuuje ona prace nad poprzednim jednolitym dokumentem programowym na lata 2015–2020, który rozpoczął się w 2007 r. Podejście to ma na celu zapewnienie, aby integralność wrzosowisk nie została dodatkowo zmniejszona przez stały wzrost presji miejskiej. Władze lokalne i Natural England wspólnie określiły szereg środków; niektóre z nich są również istotne ze względu na zwiększoną odporność na wyższe ryzyko pożarowe ze względu na połączone skutki zmiany klimatu i rozwoju obszarów miejskich. Środki łagodzące mają być finansowane z wkładów deweloperów pochodzących z nowych inwestycji zlokalizowanych w odległości od 400 m do 5 km od chronionych wrzosowisk. Pomoże to pogodzić naciski związane z dalszym rozwojem budownictwa mieszkaniowego z ochroną wyznaczonych terenów wrzosowisk.

Rada Bournemouth, Christchurch i Poole (BCP) oraz Rada Dorset mają lokalne plany mające na celu złagodzenie szkód wynikających z rozwoju nowych mieszkań i turystyki na wrzosowiskach Dorset, które są spójne z podejściem określonym przez SPD. Rady prowadzą jednolity dokument programowy na lata 2015–2020 od stycznia 2007 r. Jednolity dokument programowy na lata 2020–2025 jest aktualizacją tymczasową, która stanowi kontynuację podejścia przyjętego w poprzednim okresie. W dniu 31 marca 2020 r. organy lokalne na przejściach granicznych i w Dorset przyjęły jednolity dokument programowy na lata 2020–2025.

Nowy jednolity dokument programowy obejmuje lata 2020–2025 i określa podejście i zasady przewodnie dotyczące łagodzenia szkodliwych skutków zabudowy mieszkaniowej dla nizinnych wrzosowisk Dorset. Strategia ta jest podejściem długoterminowym określającym pięcioletni kroczący program działań. Został on przygotowany wspólnie przez Radę BCP i Radę Dorset przy doradztwie Natural England. Strategia składa się z dwóch wzajemnie zależnych i wspierających się mechanizmów politycznych:

• ograniczenia rozwoju w obrębie strefy buforowej o długości 400 metrów wokół wrzosowisk; oraz
• Łagodzenie związane z niektórymi rodzajami rozwoju w strefie od 400 m do 5 km od obszaru wrzosowisk.

Elementy strategii dotyczące łagodzenia zmiany klimatu są podzielone na dwie części:

• Część 1: strategiczny dostęp, zarządzanie i monitorowanie (SAMM); oraz
• Część 2: Projekty infrastrukturalne Heathland (HIP).

Rada zamierza dokonać przeglądu strategii określonej w jednolitym dokumencie programowym poprzez przygotowanie nowych planów lokalnych w ciągu najbliższych 2-3 lat, aby zapewnić skuteczne łagodzenie wzrostu gospodarczego.

Część 1: Strategiczne zarządzanie dostępem i monitorowanie (SAMM)

SAMM zapewnia strategię łagodzenia potencjalnych skutków nowych inwestycji mieszkaniowych i określa poziom wkładu finansowego wymaganego od nowych inwestycji mieszkaniowych.

Według SPD deweloperzy, którzy otrzymują pozwolenie na budowę budynków mieszkalnych w strefie od 400 m do 5 km od chronionych terenów wrzosowisk, uiszczają opłaty składkowe. Ogólnie rzecz biorąc, żadne dodatkowe osiedle mieszkaniowe nie jest dozwolone w odległości 400 m od chronionych terenów wrzosowiskowych, z wyjątkiem specjalnie wybudowanych programów dla osób starszych lub niepełnosprawnych.

Należny obowiązek stosuje się do każdego osiedla mieszkaniowego, w którym następuje wzrost netto lokali mieszkalnych. Wkład finansowy opiera się na standardowej opłacie, z dostosowaniem do różnych wskaźników obłożenia domów i mieszkań. Aby zapewnić pewność osobom składającym wnioski o inwestycje mieszkaniowe oraz zapewnić przejrzystość i rozliczalność, przyjęto mechanizm obliczania obowiązku planowania w oparciu o prognozowany dwuletni średni wzrost liczby ludności według rodzaju mieszkania w latach 2014–2028. Czynniki, które są brane pod uwagę przy obliczaniu wkładu deweloperów, obejmują:

• ilość planowanego rozwoju. W przypadku Rady ds. Przejścia Granicznego trajektoria wskazuje na podaż 11 290 domów w okresie pięciu lat (2020–2025). 6 850 z tej sumy zostało już zatwierdzonych, podczas gdy inne 4 440 domów nadal musi się zgłosić. W przypadku Rady Dorset trajektoria wskazuje na podaż 3716 domów w okresie pięciu lat. 2216 z tej sumy zostało już zatwierdzonych, podczas gdy pozostałe 1500 domów nadal musi się zgłosić w obrębie 5 km wrzosowisk.
• Koszt środków łagodzących stanowiących część mechanizmu SAMM. Koszt ten w latach 2020–2025 wynosi 2 mln GBP, podzielone na 1,42 mln GBP dla Rady BCP i 0,58 mln GBP dla Rady Dorset.

Opłata jest obliczana poprzez podzielenie całkowitego kosztu zapewnienia środków SAMM przez liczbę planowanych domów na obszarze wrzosowisk o długości 5 km dla każdej odpowiedniej Rady w latach 2020–2025. Wkład SAMM w Radzie ds. PKG dla domów (2,42 osoby) wynosi 394 GBP, a dla mieszkań (1,65 osoby) 269 GBP. W Dorset Council koszty wynoszą 406 funtów za dom i 277 funtów za mieszkanie.

Opłaty te są stosowane w celu sfinansowania szeregu środków mających na celu złagodzenie wpływu rozwoju obszarów miejskich na wrzosowiska, które mogą przyczynić się do zmniejszenia wrażliwości wrzosowisk na skutki wywołane zmianą klimatu, w szczególności na zwiększone ryzyko pożaru. Środki łagodzące obejmują: (i) poprawa istniejących terenów rekreacyjnych i rozwój nowej infrastruktury rekreacyjnej w celu odwrócenia presji rekreacyjnej od najcenniejszych i najbardziej wrażliwych wrzosowisk; (ii) grunty zakupione jako alternatywna otwarta przestrzeń; (iii) zapewnienie większej liczby strażników i strażników; (iv) zakup sprzętu monitorującego; gospodarowanie gruntami w celu zmniejszenia obciążenia pożarowego i ryzyka pożarów; oraz (vi) zakup sprzętu przeciwpożarowego i opracowanie innych instrumentów przeciwpożarowych. Jeżeli chodzi o tę ostatnią kwestię, środki z 2019 r. obejmowały:

• Aktualizacja map pokazujących drogi dostępu pożarowego dla terenów wrzosowisk; mapy te są dostarczane do urządzeń przeciwpożarowych na ich mobilnych terminalach danych.
• Korzystanie z WhatsApp do rozpowszechniania informacji o incydentach pożarowych, gdy występują one do zarządców gruntów, którzy będą wspierać się nawzajem w razie potrzeby.
• Uruchomienie Firewise UK, platformy internetowej podnoszącej świadomość na temat sposobów zmniejszenia ryzyka pożaru w domach w pobliżu obszarów zagrożonych pożarami.

Część 2: Projekty infrastrukturalne na obszarach wrzosowiskowych (HIP)

HIP to projekty w zakresie infrastruktury fizycznej, które zapewniają infrastrukturę umożliwiającą kierowanie ludzi z dala od chronionych terenów wrzosowisk. SANG (Suitable Alternative Natural Greenspaces) są najważniejszym elementem tych projektów, odgrywając kluczową rolę w zapewnieniu alternatywnego miejsca docelowego dla wrzosowisk Dorset. HIP są realizowane ze składek pobieranych za pośrednictwem opłat za infrastrukturę wspólnotową (CIL).

Możliwe rodzaje projektów infrastrukturalnych Heathland obejmują: (i) drogi, bramy, punkty widokowe, miejsca siedzące i oznakowanie drogi, (ii) lepszy dostęp do niewyznaczonych miejsc, (iii) lepsze powiązania między SANG a inną zieloną infrastrukturą lub (iv) tworzenie stref przyjaznych dla psów w celu zapewnienia właścicielom psów alternatywnych bezpiecznych miejsc do szkolenia i ćwiczeń swoich psów.

Wrzosowiska w zurbanizowanym Dorset mają długą historię ochrony dzięki podejściu partnerskiemu. Dorset Heathland Forum powstało w 1989 roku. Następnie ustanowiono partnerstwo na rzecz miejskich wrzosowisk, koncentrujące się na ochronie i utrzymaniu wrzosowisk położonych w pobliżu osiedli ludzkich, ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania dostępem. Partnerstwo obejmuje: Rada BCP, Dorset Council (lider partnerstwa), Dorset Wildlife Trust, Dorset & Wiltshire Fire & Rescue Service, Dorset Police, Natural England (wówczas nazywana English Nature), The Amphibian & Reptile Conservation Trust, Forestry England, Royal Society for the Protection of Birds i National Trust.

W 2000 roku Urban Heaths Partnership z powodzeniem złożyło wniosek o dofinansowanie w wysokości 1,2 miliona funtów z unijnego funduszu LIFE-Nature. Czteroletni projekt LIFE Urban Heaths, zainicjowany w lipcu 2001 r., dotyczył presji miejskiej na wrzosowiska poprzez zapewnienie dodatkowych strażników, nowego sprzętu przeciwpożarowego dla Dorset Fire and Rescue Service, Heathland and Wildlife Protection Officer w Dorset Police oraz realizację programu edukacyjnego w społeczności lokalnej i jej szkołach.

W 2007 r. utworzono wspólną grupę wykonawczą Dorset Heathland w celu nadzorowania wdrażania ram planowania jednolitego dokumentu programowego. Dorset Heaths Advisory Group jest organem niewykonawczym, w skład którego wchodzą wszystkie uczestniczące władze lokalne (Borough of Poole, Bournemouth Borough Council, Christchurch Borough Council, East Dorset District Council i Purbeck District Council), agencje krajowe, grupy dzikiej przyrody (Natural England, Home Builders Federation i Royal Society for the Protection of Birds) oraz osoby zainteresowane Dorset Heaths. Członkostwo w tej grupie zostało dostosowane zgodnie z przeglądem samorządu lokalnego w Dorset w 2019 r. i nadzoruje łagodzenie zmiany klimatu i monitorowanie jej oraz wydaje zalecenia dla władz lokalnych, które są odpowiedzialne za stworzenie ram planowania dla wrzosowisk Dorset.

Oba dokumenty SPD również zostały poddane konsultacjom publicznym. Konsultacje w sprawie najnowszego projektu jednolitego dokumentu programowego (2020–2025) odbyły się w okresie od stycznia do lutego 2020 r. Przed przyjęciem ostatecznej wersji w marcu 2020 r. gabinety obu jednolitych organów rozpatrzyły odpowiedzi otrzymane w trakcie konsultacji.

Główne czynniki sukcesu można zidentyfikować w następujących punktach:

• Dotychczasowe partnerstwo wykorzystano jako podstawę do opracowania ram planowania jednolitego dokumentu programowego. Ponadto udział w projekcie LIFE-Przyroda „Wrzosowiska miejskie” umożliwił zebranie niezbędnych dowodów i rozwój doświadczeń w zakresie stosowania różnych środków łagodzących.
• Podejście oparte na współpracy jest lepsze niż indywidualne stosowanie środków łagodzących przez władze lokalne. Główne zalety podejścia opartego na współpracy to skupienie się na całym obszarze, na którym skoncentrowane są wrzosowiska, spójność podejścia, łączenie wkładów deweloperów i wspólne ustalanie priorytetów projektów łagodzących.
• Opracowanie w najbliższej przyszłości polityki statutowej w ramach rozwoju lokalnego organów odpowiedzialnych za planowanie będzie dodatkową korzyścią przyczyniającą się do przyspieszenia realizacji powiązanych projektów łagodzących.
• Sekcja 106 (S106) ustawy o planowaniu przestrzennym z 1990 r. zezwala lokalnemu organowi ds. planowania przestrzennego na zawarcie prawnie wiążącego porozumienia lub zobowiązania dotyczącego planowania przestrzennego z właścicielem gruntów w związku z udzieleniem pozwolenia na budowę. Wykorzystanie umów zawartych na podstawie sekcji 106 w oparciu o wymogi ochrony różnorodności biologicznej, do których mają się przyczyniać deweloperzy, jest innowacyjnym mechanizmem finansowania służącym złagodzeniu presji miejskiej na wrzosowiska w południowo-wschodnim obszarze Dorset.
• Zastosowane środki mają nie tylko charakter fizyczny. Podkreśla się zaangażowanie społeczności lokalnej w celu zwiększenia świadomości na temat zagrożenia pożarowego i innych negatywnych skutków dla wrzosowisk.
• Zastosowane podejście jest stale aktualizowane w oparciu o odpowiednie ustalenia z monitorowania.

Jako czynnik ograniczający rząd Zjednoczonego Królestwa zauważył, że istnieje ograniczony potencjał ochrony wrzosowisk poprzez ustanowienie stref buforowych. Wynika to z bliskości istniejącej infrastruktury do tych stref oraz potencjalnie bardzo kosztownych i szeroko zakrojonych programów rozbiórki i relokacji, które musiałyby się odbyć.

Sam środek wymaga jedynie kosztów krańcowych pracy administracyjnej. Budżet na rok budżetowy 2019-2020 wynosił 203 241,41 GBP i był finansowany przez lokalnych partnerów Urzędu Planowania z wkładów deweloperów zebranych z prac rozwojowych w promieniu 5 km od dowolnego terenu wrzosowiska. Koszt środków mających na celu złagodzenie wpływu rozwoju obszarów miejskich na wrzosowiska w południowo-wschodnim Dorset oszacowano na 4,3 mln GBP (ceny z listopada 2015 r.), a koszty te powinny wynikać z opłat nakładanych na właścicieli domów w wyniku środka.

Korzyścią jest zapewnienie, że integralność wrzosowisk nie ulegnie dalszej erozji ani zmniejszeniu w wyniku stałego wzrostu presji na obszary miejskie ze względu na dodatkowy rozwój, zmniejszone ryzyko pożarów (z 176 w 2010 r. do 77 w 2019 r.; 20 roku budżetowego), zachowanie różnorodności biologicznej oraz wkład w zmniejszenie wrażliwości wrzosowisk na zmianę klimatu.

Nizinne wrzosowiska w południowo-wschodnim Dorset są objęte szeregiem oznaczeń międzynarodowych, europejskich i krajowych, w szczególności:

• obszary specjalnej ochrony (OSO) na mocy unijnej dyrektywy ptasiej;
• Kandydackie specjalne obszary ochrony przyrody (SOO) na mocy dyrektywy siedliskowej UE.
• Obszary ramsarskie (oznaczenie międzynarodowe) ze względu na wspieranie niektórych siedlisk i gatunków ptaków podmokłych.
• Restauracje w pobliżu lokalizacji: Dorset Heaths Special Area of Conservation (Purbeck and Wareham) and Studland Dunes

Międzynarodowe oznaczenia ochrony przyrody obejmują 96% wrzosowisk Dorset, a 97% jest objętych brytyjskim oznaczeniem terenów o szczególnym znaczeniu naukowym (SSSI). Po wyznaczeniu tych obszarów art. 48 brytyjskiej ustawy o ochronie przyrody wymaga, aby każdy wniosek o zagospodarowanie terenu lub plan strategiczny, który może znacząco wpłynąć na teren europejski, podlegał odpowiedniej ocenie skutków wniosku dla celów ochrony tego terenu. Przed wydaniem zezwolenia lub przyjęciem planu lub polityki organ ds. zagospodarowania przestrzennego musi upewnić się, że plan lub przedsięwzięcie nie będą miały negatywnego wpływu na integralność terenu, samodzielnie lub w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, bezpośrednio lub pośrednio, biorąc pod uwagę wszelkie warunki lub ograniczenia, które pomogłyby zapewnić brak negatywnych skutków.

Władze lokalne w południowo-wschodnim Dorset przyjęły sześć planów lokalnych, które zawierają podobnie sformułowaną politykę, która dotyczy kwestii Dorset Heathland. SPD wspiera te lokalne plany. Planom lokalnym towarzyszą oceny przepisów dotyczących siedlisk (HRA), w których określono środki, które należy zapewnić, aby umożliwić realizację rozwoju. Wspólnie HRA zapewniają spójny zapis podejścia do unikania i łagodzenia skutków oraz na różnych poziomach szczegółowości, rodzaju i charakteru wymaganych projektów. Ze względu na przegląd samorządu lokalnego w 2019 r., w którym władze lokalne zostały dostosowane i zredukowane do dwóch jednolitych organów, w latach 2020–2022 każdy organ pracuje nad opracowaniem nowych planów lokalnych.

Obecny jednolity dokument programowy został przygotowany z uwzględnieniem testów określonych we wspólnotowych rozporządzeniach w sprawie opłat za korzystanie z infrastruktury z 2010 r. i późniejszych zmianach, w szczególności w art. 122, w którym określono trzy testy, zgodnie z którymi obowiązek planowania powinien być konieczny, bezpośrednio związany oraz sprawiedliwy i rozsądny pod względem skali i rodzaju związany z rozwojem. W przypadku zmiany rozporządzeń organy będą nadal zapewniać odpowiednie mechanizmy umożliwiające wnioskodawcom skuteczne wnoszenie wkładu. Rady stosują różne mechanizmy finansowania działań łagodzących w zależności od uwarunkowań lokalnych.

Pierwszy uzupełniający dokument dotyczący planowania w ramach Dorset Heathlands (SPD) został wprowadzony w 2007 r. i od tego czasu był kilkakrotnie aktualizowany.

Obecny dokument uzupełniający dotyczący ram planowania dla Dorset Heathlands (SPD) proponuje się do 2025 r.

Paul Attwell
Team Manager
Urban Heaths Partnership, Urban Wildlife Centre
Beacon Hill Lane, Corfe Mullen
Dorset, UK, BH21 3RX
E-mail: p.attwell@dorsetcc.gov.uk 
Generic-email: urbanheaths@dorsetcc.gov.uk 

Ramy planowania Dorset Heathlands na lata 2020–2025