Działania WHO w zakresie zmiany klimatu i zdrowia

Wizja i zaangażowanie polityczne

Biuro Regionalne WHO dla Europy (WHO/Europa) jest jednym z sześciu biur regionalnych WHO i obsługuje region europejski WHO, który obejmuje 53 kraje. WHO/Europa pracuje m.in. nad określeniem wariantów polityki mających pomóc w zapobieganiu skutkom zmiany klimatu dla zdrowia, przygotowaniu się na nie i reagowaniu na nie, a także wspiera państwa członkowskie UE w wyborze i wdrażaniu najbardziej odpowiednich polityk, środków i strategii. WHO/Europa współpracuje z wieloma zainteresowanymi stronami w dziedzinie zdrowia publicznego w regionie europejskim WHO, aby zapewnić podjęcie skoordynowanych działań w celu opracowania i wdrożenia skutecznej polityki zdrowotnej oraz wzmocnienia systemów opieki zdrowotnej w różnych krajach.

RegionalneBiuro WHO dla Europy od lat 90. opowiada się za działaniami w zakresie zagrożeń dla zdrowia związanych z klimatem, w tym w ramach europejskiego procesu ochrony środowiska i zdrowia. Europejski program prac (2020–2025) „Zjednoczone działanie na rzecz lepszego zdrowia” przedstawia wizję tego, w jaki sposób Biuro Regionalne WHO dla Europy może wspierać krajowe organy ds. zdrowia w spełnianiu oczekiwań obywateli dotyczących zdolności do rozwoju w zdrowych społecznościach, w których działania w dziedzinie zdrowia publicznego i odpowiednie polityki publiczne, w tym w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, zapewniają lepsze życie i dobrobyt. Zmiana klimatu i zdrowie to jeden z siedmiu obszarów priorytetowych deklaracji z Ostrawy w sprawie środowiska i zdrowia z 2017 r., w której 53 państwa członkowskie Europejskiego Regionu WHO zobowiązały się do opracowania krajowych portfeli działań dotyczących środowiska i zdrowia.

Inicjatywa Zero Regrets ma na celu zwiększenie skali działań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej na rzecz zdrowia. Skierowany jest do decydentów politycznych, zwłaszcza z sektora opieki zdrowotnej, w celu podniesienia świadomości na temat powiązań między zdrowiem a zmianą klimatu. Inicjatywa dostarcza odpowiednich dowodów, oferuje obszary działań politycznych, które mogą zmaksymalizować korzyści zdrowotne i propaguje współpracę między sektorami i podmiotami. Wszystko to stanowi etap formułowania zobowiązań w zakresie zmiany klimatu i zdrowia podczas 7. konferencji ministerialnej^na temat środowiska i zdrowia, która odbędzie się na Węgrzech w 2023 r.

Program w dziedzinie zdrowia COP26 jest globalną inicjatywą przewodnią, która została ustanowiona w celu większego ukierunkowania i ambicji w dziedzinie zdrowia na COP26 i poza nią oraz do wezwania rządów do podpisania zobowiązań sektora opieki zdrowotnej w zakresie budowania i rozwijania odpornych na zmianę klimatu i zrównoważonych niskoemisyjnych systemów opieki zdrowotnej. Dotychczas w regionie europejskim WHO rządy Belgii, Danii, Gruzji, Niemiec, Irlandii, Niderlandów, Norwegii, Hiszpanii i Zjednoczonego Królestwa pozytywnie zareagowały na to wezwanie i zobowiązały się do podjęcia konkretnych kroków w celu osiągnięcia tych celów.

Grupa Robocza ds. Zdrowia w Zmianie Klimatu (HIC)

Grupa Robocza ds. Zdrowia w Zmianie Klimatu (HIC) została ustanowiona w 2012 r. na mocy mandatu Europejskiej Grupy Zadaniowej ds. Środowiska i Zdrowia (EHTF) na wniosek państw członkowskich Europejskiego Regionu WHO w celu ochrony zdrowia przed niekorzystnymi skutkami zmiany klimatu. EHTF jest wiodącym międzynarodowym organem odpowiedzialnym za wdrażanie i monitorowanie europejskiego procesu ochrony środowiska i zdrowia, w szczególności zobowiązań określonych w Deklaracji o środowisku i zdrowiu z Ostrawy.

Grupa robocza HIC składa się z wyznaczonych przedstawicieli państw członkowskich i partnerów. Ułatwia dialog i współpracę między państwami członkowskimi w regionie europejskim WHO i innymi zainteresowanymi stronami, a także komunikację i realizację zobowiązań w zakresie ochrony zdrowia przed niekorzystnymi skutkami zmiany klimatu. W szczególności grupa robocza promuje i opowiada się za włączeniem kwestii zdrowotnych do krajowej polityki łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej oraz działa jako katalizator w promowaniu, wdrażaniu i monitorowaniu zobowiązań w zakresie zmiany klimatu i zdrowia w deklaracji z Ostrawy na szczeblu międzynarodowym, krajowym i niższym niż krajowy. HIC stanowi platformę wymiany doświadczeń i innowacji, promowania narzędzi, przekazywania dowodów i demonstrowania dobrych praktyk w zakresie zmiany klimatu i zdrowia oraz zachęca do partnerstwa między krajami i zainteresowanymi stronami.

Rozwijanie wiedzy i dowodów

WHO/Europa jest ważnym twórcą wiedzy w dziedzinie zmian klimatu i zdrowia. W 2018 r. WHO/Europa opublikowała raport pt. „Politykaw zakresie zdrowia publicznego i przystosowania się do zmiany klimatu w Unii Europejskiej”, w którym analizuje się zmiany w polityce zdrowotnej w celu przeciwdziałania przystosowaniu się do zmiany klimatu w krajach UE i zestawiono wybrane przykłady dobrych praktyk. Ciepło i zdrowie w europejskim regionie WHO: zaktualizowane dowody na skuteczne zapobieganie (2021 r.) zestawiają i podsumowują najbardziej istotne dowody dotyczące stanu techniki, z zamiarem dostarczenia aktualnych informacji i wytycznych dotyczących planowania działań w dziedzinie zdrowia cieplnego.

Inicjatywa Health and Climate Change Profiles stanowi podstawę monitorowania przez WHO krajowych i globalnych postępów w dziedzinie zdrowia i zmiany klimatu. Są one opracowywane we współpracy z krajowymi służbami zdrowia i przedstawiają oparte na danych migawki zagrożeń klimatycznych i oczekiwanych skutków dla zdrowia krajów związanych ze zmianą klimatu, śledzą obecne reakcje polityczne i podsumowują kluczowe priorytety działań w dziedzinie klimatu i zdrowia. Na całym świecie ponad 80 krajów uczestniczyło w tej inicjatywie od początku 2015 r., w tym państwa członkowskie z Europejskiego Regionu WHO w pierwszej światowej serii 2015-2018. W obecnym globalnym cyklu 2021-2022 uczestniczyło kilka innych krajów z Europejskiego Regionu WHO. Wszystkie profile stają się stopniowo dostępne online.