Klimarisiko i Europa

Dei siste åra har Europa sett nokre av dei høgaste temperaturane som nokon gong er registrert, og overstig preindustrielle nivåer med meir enn 2,2 °C, ein snøggleik som er meir enn 2,5 gonger det globale gjennomsnittet. Somrane har vore gjennomgåande varmare enn vanleg, noko som signaliserer ei forverra klimakrise. Nord-Europa, spesielt om vinteren, er spesielt oppvarming, noko som påverkar snødekke og permafrost. Denne trenden gjenspeglast i fjellområde over heile Europa som Pyreneene og dei sveitsiske alper.

I 2021 stod Tyskland og Belgia overfor alvorlege oversvømmingar, noko som resulterte i skadar på 44 milliardar euro og over 200 dødsfall. I 2023 vart Slovenia hardt ramma av ekstremvær, med skadar anslått til svimlande 16 % av BNP. Hellas vart òg ramma av oversvømmingar i 2023, noko som særleg påverka landets viktige landbrukssektor. I mellomtida slit Sør- og Vest-Sentral-Europa med tørrare somrar og ein auke i hetebølgjer, og oppfordrar til rask tilpasning. Den eksepsjonelt varme sommaren 2022 såg anslagsvis 60.000-70.000 for tidlege dødsfall og ein auke i overføring av tropiske sjukdommar av mygg over heile Europa. Den raske smeltinga av alpine isbrear og stigande havoverflatetemperaturar forverrar klimarisikoen ytterlegare. Europas klimaforteljing er prega av ekstrem varme, kalde stavar og skiftande nedbørsmønster, og krev ei presserande revurdering av vår tilnærming til å takle og tilpasse seg desse framveksande klimarealitetar.

Samla sett er Europa det raskast oppvarma kontinentet i verden, og klimarisiko trugar dets energi- og mattryggleik, økosystemer, infrastruktur, vassressursar, finansiell stabilitet og folks helse. Den første europeiske klimarisikovurderinga (EUCRA) framhevar 36 store klimarisikoar, derav mange treng akutt handling.

EUCRA fokuserer på fire land- og marine makroregionar. Føremålet er å bidra til å identifisere politiske prioriteringar for klimatilpasning og for klimasensitive sektorar. Finn ut kva for risikoar som er utheva for ditt område i EEA-rapporten. Figur 2 nedanfor viser utviklinga i sentrale klimarelaterte farar i ulike regionar i Europa:

Observerte og projiserte trendar i viktige klimarelaterte farar i ulike europeiske regionar (EUCRA,2024)

Ovannemnde presenterer trendar i kritiske klimarelaterte farar på tvers av ulike europeiske makroregionar, inkludert hetebølgjer, kraftig nedbør og tørke. Den omfattar både observerte data frå fortida (1952-2021) og projiserte trendar for framtida fram til slutten av århundret (2081-2100). Desse prognosane er basert på ulike sosioøkonomiske vegar, representert ved scenari SSP1-2.6 for eit lågt scenario og SSP3-7.0 for eit høgt scenario. Informasjonen er henta frå Copernicus Climate Change Service (C3S), som sikrar pålitelegheit og truverd.