RISES-AM

Ενώ έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής κάτω των 2 °C, η έλλειψη διεθνούς δράσης και η συνεχιζόμενη αύξηση των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου καθιστούν σημαντική την ανάλυση των επιπτώσεων των σεναρίων υψηλότερου επιπέδου (παγκόσμια μέση αύξηση της θερμοκρασίας > 2 °C σε σχέση με το προβιομηχανικό επίπεδο) για τις ευάλωτες περιοχές. Αυτό θα επιτρέψει τον καλύτερο ποσοτικό προσδιορισμό των επιπτώσεων και των τρωτών σημείων που συνδέονται με την εν λόγω κλιματική αλλαγή, καταδεικνύοντας ότι η προσαρμογή είναι δυνατή με προσιτό κόστος (σε σύγκριση με τον κίνδυνο). Επιπλέον, θα ενημερώσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, συμβάλλοντας στην αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τις πολλαπλές διαστάσεις των πιθανών διαδρομών προσαρμογής.

Οι παράκτιες ζώνες συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον ευάλωτων περιοχών του κόσμου ενόψει της κλιματικής αλλαγής (απειλούμενες από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, την απορροή σε παράκτιες πεδινές περιοχές και τις παράκτιες καταιγίδες). Τα αποτελέσματα που προέκυψαν βασίζονται σε ένα σύνολο μοντέλων που εξετάζουν παγκόσμιες προβλέψεις ειδικά προετοιμασμένες για τα παράκτια συστήματα, ώστε να καταστεί δυνατή η αξιολόγηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής για τα σημερινά επίπεδα προσαρμογής.

Η υπόθεση εργασίας RISES-AM- είναι ότι η βιωσιμότητα των παράκτιων ζωνών μπορεί να ενισχυθεί με την υιοθέτηση μιας ευέλικτης προσαρμοστικής οδού που εντοπίζει σημεία ανατροπής και χρησιμοποιεί επιλογές πράσινης παρέμβασης, πιο βιώσιμες από τις παραδοσιακές λύσεις παράκτιας μηχανικής. Για την επίτευξη αυτού του γενικού στόχου, το έργο είχε ως στόχο:

α) να αναπτύξει ένα σύνολο διαδρομών προσαρμογής για επιλεγμένα ευάλωτα παράκτια συστήματα, εισάγοντας στρατηγικές υποχώρησης και στέγασης και συμπεριλαμβανομένων καινοτόμων λύσεων τοπικής κλίμακας·

β) αξιολογεί τις συνέργειες μεταξύ αυτών των επιλογών στο πλαίσιο σειράς μελλοντικών σεναρίων, λαμβάνοντας υπόψη τις φυσικές και κοινωνικοοικονομικές συνιστώσες, και

γ) να εισαγάγει μια προσέγγιση κινδύνου στην ανάλυση του κλίματος προκειμένου να επιτευχθεί υψηλότερο επίπεδο αντικειμενικότητας στις αξιολογήσεις και να ληφθούν υπόψη οι αβεβαιότητες όσον αφορά τους παράγοντες και τις αντιδράσεις. Αυτό θα οδηγήσει σε καλύτερη αξιολόγηση της συμβατότητας μεταξύ τοπικής, περιφερειακής και παγκόσμιας κλίμακας, καθώς και μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων σχεδίων.

Το Rises — AM- βασίστηκε σε μια εντοιχισμένη προσέγγιση αξιολόγησης σε όλες τις κλίμακες για τον προσδιορισμό της ευπάθειας και του κινδύνου. Πρώτον, συγκρίθηκαν οι περιοχές του κόσμου και τα κύρια σημεία ευπάθειας καθορίστηκαν ως συνάρτηση της παράκτιας τυπολογίας. Ακολούθησαν εξευγενισμένες περιφερειακές αναλύσεις και τοπικές αξιολογήσεις, συμπεριλαμβανομένης της απόδοσης νέων τύπων «πράσινων» παρεμβάσεων.

Οι πλέον αποτελεσματικές παρεμβάσεις τεκμηριώνουν την ανάλυση περιφερειακής κλίμακας όπου αναπτύχθηκαν και ταξινομήθηκαν διαδρομές προσαρμογής, ανάλογα με τη συμβολή τους στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκε για την επαναξιολόγηση μιας βελτιωμένης ανάλυσης παγκόσμιας κλίμακας.

Η προσέγγιση αυτή αποσκοπούσε στην ενίσχυση της φυσικής λειτουργίας των «πράσινων» παράκτιων παρεμβάσεων που θα οδηγήσουν σε ένα πιο βιώσιμο παράκτιο σύστημα που θα λειτουργεί βάσει ακραίων κλιματικών και κοινωνικοοικονομικών σεναρίων.

Τα αποτελέσματα του RISES-AM- προέρχονται από εννοιολογικά και αριθμητικά μοντέλα που ασχολούνται με την πρόβλεψη επιπτώσεων για τα παράκτια συστήματα και επιτρέπουν την αξιολόγηση των κλιματικών επιπτώσεων για τα σημερινά επίπεδα προσαρμογής.  Το έλλειμμα προσαρμογής θεωρήθηκε συνάρτηση του παράκτιου αρχέτυπου. Η ανάλυση τοπικής κλίμακας έχει εξετάσει διαδικασίες που δεν εξετάζονται συχνά από κοινού, όπως η διάβρωση από πλημμύρες και η αλάτωση (π.χ. επίπεδα αλατότητας σε μία από τις περιπτωσιολογικές μελέτες μας στο Δέλτα του Έβρου στις ισπανικές ακτές της Μεσογείου). Οι περιφερειακές ευπάθειες αξιολογήθηκαν με τον χαρακτηρισμό των παράκτιων τυπολογιών κατά μήκος επιλεγμένων παράκτιων τμημάτων όπου προβλέφθηκε η μελλοντική μέση στάθμη της θάλασσας, τα κύματα και οι συνθήκες κύματος και σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα χώρου, προκειμένου να προσδιοριστούν τα επίπεδα προσαρμογής και οι πιθανές παρεμβάσεις και οδοί. Σε παγκόσμια κλίμακα, πραγματοποιήθηκε παρόμοια αξιολόγηση, εξετάζοντας με συνδυασμένο τρόπο τις πλημμύρες και τη διάβρωση και εισάγοντας για πρώτη φορά την υποχώρηση ως επιλογή προσαρμογής. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων δείχνουν τη σημασία του μελλοντικού σχεδιασμού σε όλες τις κατηγορίες για τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και δείχνουν την ανατροφοδότηση μεταξύ των φυσικών και κοινωνικοοικονομικών υποσυστημάτων στην παράκτια ζώνη. Για το σκοπό αυτό ελήφθησαν υπόψη παρεμβάσεις οι οποίες είναι ένας συνδυασμός α) γκρίζων παρεμβάσεων που βασίζονται σε άκαμπτες δομές, β) πράσινων παρεμβάσεων που βασίζονται σε φυσικές αρχές και γ) ήπιων παρεμβάσεων που βασίζονται στην θρέψη της άμμου και τον χωροταξικό σχεδιασμό. Οι άμεσες οικονομικές επιπτώσεις εκτιμήθηκαν με βάση τη διαθεσιμότητα της γης, ενώ έχει πραγματοποιηθεί μια σειρά αναλύσεων για τον υπολογισμό των έμμεσων επιπτώσεων (π.χ. μέσω θαλάσσιων μεταφορών που ευθύνονται για περισσότερο από το 80 % του παγκόσμιου εμπορίου).

Τα οφέλη της προσαρμογής και η ανάγκη ευελιξίας για την ενίσχυση της βιωσιμότητας των παράκτιων ζωνών αντιμετωπίστηκαν με ανάλυση βάσει διαδικασίας. Αποδείχθηκε πώς μπορεί να ενισχυθεί η βιωσιμότητα με την παροχή πρόσθετων ιζηματογενών όγκων που υποστηρίζονται από ενισχυμένες ροές νερού. Ο ρόλος των φυσικών οικοτόπων και της λειτουργίας των οικοσυστημάτων έχει επίσης εξεταστεί για την προώθηση φιλικών προς την ενέργεια τύπων παρεμβάσεων, έτσι ώστε οι φυσικοί μηχανισμοί προσαύξησης, γνωστοί για τους υγροτόπους, να μπορούν να εξαχθούν σε άλλα παράκτια συστήματα.

Αναλύθηκε επίσης η γενική καταλληλότητα των μη συμβατικών παρεμβάσεων, όπως η αύξηση των επιπέδων γης (π.χ. Κάτω Χώρες ή Μαλδίβες) σε σχέση με τις προσεγγίσεις που βασίζονται στη βλάστηση. Αυτό επέτρεψε να τεθούν νέα ερωτήματα που δεν είχαν προσδιοριστεί με τόση σαφήνεια στο παρελθόν. Για παράδειγμα, η έννοια των υψηλών συνθηκών και αν αυτή αναφέρεται σε πιέσεις που ασκούνται σε ένα παράκτιο σύστημα ή στον συνδυασμό πιέσεων, κατάστασης και αντιδράσεων. Ένα άλλο ερώτημα που εντοπίστηκε είναι η ανάγκη συνδυασμού των μέσων τάσεων και των ακραίων φαινομένων, ώστε να βρεθεί ο χειρότερος δυνατός συνδυασμός και να αξιολογηθεί από την εν λόγω παράκτια ευπάθεια.