Προστασία των ακτών μέσω διαχειριζόμενης επανευθυγράμμισης, Titchwell Marsh

Η ανατολική ακτή της Αγγλίας είναι πλούσια σε πτηνά, αλλά υπό σημαντική πίεση από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από το κλίμα, την ισοστατική αλλαγή και τη διάβρωση των ακτών. Σύμφωνα με την «Στρατηγική για την Κλιματική Αλλαγή στις Νορβηγικές ακτές AONB», η τοπική στάθμη της θάλασσας θα συνεχίσει να αυξάνεται με μέγιστες εκτιμήσεις σε σχέση με το 1980-1999 που κυμαίνονται από 68 cm (σενάριο UKCP09) σε πάνω από 80 cm μέχρι το τέλος του τρέχοντος αιώνα. Αυτό οδηγεί σε «παράκτια συμπίεση» όπου τα διαπαλιρροιακά ενδιαιτήματα εμποδίζονται να μεταναστεύσουν προς την ξηρά λόγω της παρουσίας θαλάσσιων τειχών και της αυξημένης απειλής για τους διεθνώς σημαντικούς οικοτόπους των παράκτιων γλυκών υδάτων. Η κυβερνητική πολιτική για τη διαχείριση των ακτών τείνει να ευνοεί λύσεις διαχείρισης που σέβονται τις φυσικές διαδικασίες και προσαρμόζονται στην παράκτια αλλαγή. Το αποθεματικό RSPB (Βασιλική Εταιρεία για την Προστασία των Πτηνών) στο Titchwell Marsh στο βόρειο Νόρφολκ είναι μια τέτοια περίπτωση όπου υπάρχει άμεσος κίνδυνος απώλειας οικοτόπων.

Ο κύριος στόχος του έργου για την παράκτια αλλαγή του Titchwell Marsh ήταν η παροχή αντιπλημμυρικής άμυνας για καθορισμένους οικοτόπους γλυκών υδάτων βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις επιπτώσεις στους χαρακτηρισμένους οικοτόπους εκτός της αντιπλημμυρικής άμυνας. Οι στόχοι του έργου επικεντρώθηκαν στα εξής:

• Προστασία των οικοτόπων γλυκών υδάτων από την καταστροφή της διάβρωσης των ακτών· και
• Μετριασμός/αποζημίωση για την αναπόφευκτη απώλεια σημαντικού υφάλμυρου βάλτου.

Το έργο υλοποίησε ένα πρόγραμμα «διαχειριζόμενης αναπροσαρμογής» στο Titchwell Marsh ως απάντηση στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή και στην αύξηση της διάβρωσης. Το έργο περιλάμβανε την ενίσχυση του υπάρχοντος δυτικού τείχους και την κατασκευή ενός νέου τοίχου (του τοίχου Parrinder). Αυτά τα δύο τείχη αποσκοπούν στην προστασία των οικοτόπων γλυκού νερού για τουλάχιστον τα επόμενα 50 χρόνια. Επιπλέον, το έργο δημιούργησε ένα ρήγμα στο θαλάσσιο τείχος για να συνδέσει το υφάλμυρο βάλτο με το παλιρροϊκό αλμυρό μάρμαρο στα ανατολικά. Το ρήγμα εντοπίστηκε για να συνδεθεί με τους υπάρχοντες κολπίσκους αλμυρών. Αυτό επιτρέπει στη θάλασσα να εισέλθει στο υφάλμυρο βάλτο, το οποίο γύρισε πίσω σε παλιρροϊκό αλμυρό: ο υφάλμυρος βάλτος πλημμύριζε συχνά με την παλίρροια, επιτρέποντάς του να εξελιχθεί σε αλμυρό και λασπώδες. Αυτά τα ενδιαιτήματα δεν είναι μόνο ελκυστικά για τα πτηνά, αλλά λειτουργούν ως θαλάσσια άμυνα από μόνα τους και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του νέου τοίχου Parrinder.

Το υφάλμυρο βάλτο υποστήριξε σημαντικό αριθμό αβοκέτου αναπαραγωγής, χαρακτηριστικό της ΖΕΠ της Βόρειας Ακτής του Νόρφολκ. Για να αντισταθμιστεί η απώλεια του ενδιαιτήματος ωοτοκίας μετά τη διαχειριζόμενη επανευθυγράμμιση, δημιουργήθηκαν πρόσθετα νησιά ωοτοκίας στο βάλτο γλυκού νερού στο Titchwell (μετριασμός) και δημιουργήθηκε πρόσθετος νέος οικότοπος ωοτοκίας στα φυσικά καταφύγια της RSPB στο Frampton Marsh και το Freiston Shore (αντιστάθμιση). Το έργο λειτουργεί ως καλό παράδειγμα χρήσης του μετριασμού και της αντιστάθμισης στο πλαίσιο του δικτύου Natura 2000.

Στα τέλη του 2011, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες για τα θαλάσσια τείχη (συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του δυτικού τείχους, της κατασκευής της νέας τράπεζας Parrinder και της παραβίασης υφάλμυρου βάλτου). Οι οικότοποι γλυκού νερού προστατεύονται πλέον από θαλάσσια άμυνα 5,8 μέτρων AOD (πάνω από το Ordnance Datum) με πρότυπο αντιπλημμυρικής άμυνας 1 σε 30 χρόνια. Αυτό θα πρέπει να επαρκεί για την προστασία της περιοχής για τα επόμενα 50 χρόνια έως ότου υπάρξει λιγότερο διαβρωτικό παράκτιο περιβάλλον στο Titchwell. Η ακτογραμμή στο Titchwell Marsh βρίσκεται επί του παρόντος σε ένα χάσμα παρασυρόμενων ιζημάτων, όπου η παρασυρόμενη ακτογραμμή απομακρύνει το ίζημα σε μια δυτική κατεύθυνση και τα τοπικά ρεύματα που οδηγούνται από την παρουσία του συστήματος παραλιών Scolt Head στα ανατολικά του Titchwell απομακρύνουν τα ιζήματα προς ανατολική κατεύθυνση. Το σύστημα παραλιών εμποδίων στο Scolt Head επεκτείνεται σε δυτική κατεύθυνση για πολλά χρόνια και προβλέπεται ότι καθώς το Scolt Head συνεχίζει να επεκτείνεται δυτικά, το διαβρωτικό σημείο θα περάσει το Titchwell.

Η περιοχή από την οποία ανασκάφθηκαν τα υλικά για το νέο θαλάσσιο τείχος Parrinder ήταν χερσαία· εγκαταστάθηκαν δομές ελέγχου νερού για τη δημιουργία επιπλέον 2,4 εκταρίων ενδιαιτήματος καλαμιών. Η δημιουργία ενός νέου καλαμιού στον τομέα αυτό αποτέλεσε σημαντικό παράπλευρο όφελος του έργου. Μέχρι το τέλος του έργου, το καλάμι είχε αρχίσει να αποικίζει φυσικά την περιοχή. Η διαβροχή της καταπάτησης του καλαμιού με τη χρήση μιας προηγουμένως μη δοκιμασμένης τεχνικής ήταν επίσης εξαιρετικά επιτυχής. Η περιοχή που καλυπτόταν προηγουμένως από καλάμι έχει αποικιστεί από κατσαρωμένη αποβάθρα, η οποία παρείχε πρόσθετες πηγές τροφής για σπορά για διαχείμαση υδρόβιων πτηνών. Απαιτείται επαναλαμβανόμενη θεραπεία κάθε πέντε έως δέκα χρόνια, ανάλογα με το ρυθμό της επαναανάπτυξης καλαμιών.

Η εγκατάσταση του υδροφράκτη φρέσκου βάλτου με διπλάσια χωρητικότητα από τον παλιό έχει επιτρέψει τη δυναμική διαχείριση της στάθμης του νερού από ό,τι ήταν δυνατό πριν. Η μετάβαση από ένα σταγόνα σε έναν ανακλινόμενο υδροφράκτη επιτρέπει επίσης τη διαχείριση της στάθμης του νερού με μεγαλύτερη ακρίβεια, έτσι ώστε να μπορούν να επιτευχθούν τα ιδανικά επίπεδα νερού για διέλευση πουλιών.

Ένα επιπλέον πλεονέκτημα των έργων είναι ότι ήταν δυνατή η επέκταση των μονοπατιών των επισκεπτών γύρω από τη νέα περιοχή του καλαμιού.

Τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη του έργου ήταν η Natural England (ο εκ του νόμου σύμβουλος της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου για την προστασία της φύσης), η Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ο δημόσιος φορέας που είναι αρμόδιος για την άμυνα των παράκτιων πλημμυρών), η αλιεία της Ανατολικής Θάλασσας (νυν Ανατολική Υπηρεσία Αλιείας και Διατήρησης της Θάλασσας, ο οργανισμός που είναι αρμόδιος για τη διαχείριση της παράκτιας αλιείας), η τοπική κοινότητα που ζει στα χωριά που βρίσκονται πλησιέστερα στο αποθεματικό και οι επισκέπτες στο Titchwell Marsh. Η υποστήριξη αυτών των ενδιαφερόμενων μερών ήταν ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση των αναγκαίων αδειών για το έργο.

Πραγματοποιήθηκαν ατομικές συναντήσεις με τη Φυσική Αγγλία, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος και η Αλιεία της Ανατολικής Θάλασσας απάντησαν σε μια διερευνητική έκθεση. Πραγματοποιήθηκαν τηλεφωνικές συνομιλίες με δύο βασικούς τοπικούς αλιείς και πραγματοποιήθηκαν τρεις ημέρες διαβούλευσης για την τοπική κοινότητα με τη συμμετοχή περισσότερων από 150 ατόμων. Παρέχεται πρόσθετη διερμηνεία για τους επισκέπτες του αποθεματικού. Κατά τη διάρκεια του έργου συντάχθηκε ετήσιο ενημερωτικό δελτίο για την ενημέρωση των κατοίκων της περιοχής σχετικά με την πρόοδο.

Οι παράγοντες που είναι καθοριστικοί για την επιτυχή έκβαση του έργου περιλαμβάνουν:

• Η σαφής κατανόηση των παράκτιων διαδικασιών που επηρεάζουν το Titchwell Marsh ήταν κρίσιμης σημασίας για τον καθορισμό της καταλληλότερης λύσης στο πρόβλημα.
• Η συνεργασία με τις παράκτιες διαδικασίες ήταν ζωτικής σημασίας για την απόκτηση της υποστήριξης της Φυσικής Αγγλίας και της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος.
• Οι επενδύσεις σε τοπικές διαβουλεύσεις και επικοινωνία ήταν απαραίτητες για την εξασφάλιση της συναίνεσης σχεδιασμού. Δεν υποβλήθηκαν αντιρρήσεις από την τοπική κοινότητα.
• Διορισμός έμπειρων εργολάβων που κατανοούν τις προκλήσεις της εργασίας σε έναν περιβαλλοντικά ευαίσθητο χώρο.

Λόγω του ενδιαφέροντος των πτηνών αναπαραγωγής και διαχείμασης στο Titchwell, οι κατασκευαστικές εργασίες θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μόνο μέσα σε ένα παράθυρο τριών μηνών (Αύγουστος, Σεπτέμβριος & Οκτώβριος), όπου οι ενοχλήσεις θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν. Αυτό σήμαινε ότι το έργο χρειάστηκε τρία χρόνια για να παραδοθεί και το παράθυρο εργασίας συνέπεσε με την πιο πολυσύχναστη περίοδο για τους επισκέπτες, επηρεάζοντας έτσι τον αριθμό των επισκεπτών και τις επιχειρηματικές επιδόσεις.

Το ήμισυ του κόστους του έργου καλύφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του χρηματοδοτικού μέσου LIFE+. Πρόσθετη χρηματοδότηση χορηγήθηκε από την Waste Recycling Environmental Ltd (WREN), την SITA Trust και την Crown Estate. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανήλθε σε 2.009 660,00 EUR με συνεισφορά της ΕΕ ύψους 1,004 830,00 EUR.

Ένα σημαντικό συν-ωφέλεια του έργου ήταν η δημιουργία ενός νέου οικοτόπου καλαμιών που παρείχε πρόσθετο οικότοπο για είδη όπως τα υδρόβια πτηνά, καθώς και μια εκτεταμένη διαδρομή των μονοπατιών των επισκεπτών. Επιπλέον, ο νέος υδατοφράκτης φρέσκου βάλτου επιτρέπει τη δυναμική διαχείριση της στάθμης του νερού.

Δεδομένου ότι τα προτεινόμενα έργα βρίσκονταν εντός της ΖΕΠ Wash και της Βόρειας Ακτής του Νορβηγικού Κόλπου και της ΕΖΔ και ήταν πιθανό να έχουν σημαντικές επιπτώσεις (ειδικά σε ορισμένα από τα χαρακτηρισμένα χαρακτηριστικά της ΖΕΠ στις ακτές του Βόρειου Νορφόκ) ήταν απαραίτητη η δέουσα αξιολόγηση της εν λόγω πρότασης. Στην περιβαλλοντική δήλωση που συνοδεύει την αίτηση σχεδιασμού παρασχέθηκαν πληροφορίες για την ενημέρωση της δέουσας εκτίμησης, συμπεριλαμβανομένων λεπτομερειών σχετικά με τα μέτρα μετριασμού και αντιστάθμισης που κρίνονται αναγκαία σε σχέση με τα σχετικά χαρακτηριστικά που επηρεάζονται στον τόπο. Συμπεριλήφθηκαν πληροφορίες που αποδεικνύουν ότι πληρούνται και άλλες σχετικές απαιτήσεις των κανονισμών για τους οικοτόπους, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης λιγότερο επιζήμιων εναλλακτικών λύσεων και επιτακτικών λόγων σημαντικού δημόσιου συμφέροντος (IROPI) που συνδέονται με τους χαρακτηρισμούς του τόπου.

Ο κύριος αντίκτυπος του προτεινόμενου καθεστώτος στα χαρακτηριστικά του ενδιαφέροντος της ΕΖΔ ήταν η μετατροπή του υφάλμυρου βάλτου σε διαπαλιρροιακή περιοχή που χαρακτηρίζεται από λασπώδεις και αλυκές. Αυτό θα είχε θετικό αντίκτυπο που θα οδηγούσε σε αύξηση (11,09 εκτάρια) στην περιοχή του διαπαλιρροιακού οικοτόπου εντός των καθορισμένων τόπων.

Το προτεινόμενο καθεστώς θα είχε προσωρινό αρνητικό αντίκτυπο στον θαμνώδη θάμνο Suaeda vera, χαρακτηριστικό ενδιαφέροντος της ΕΖΔ. Θάμνος-blite βρέθηκε κατά μήκος των θαλάσσιων τειχών στο Titchwell Reserve και έτσι θα είχε επηρεαστεί από έργα για την ενίσχυση και την ανύψωση των τειχών. Καταρτίστηκε ένα πρόγραμμα φύτευσης θάμνων θαλάσσιου μπλίτη που θα οδηγούσε σε καθαρή αύξηση της συνολικής κατανομής του είδους στο Titchwell.

Οι κυριότερες άμεσες δυσμενείς επιπτώσεις στην οριοθετημένη περιοχή SPA/Ramsar θα ήταν στη διαχείμαση του υψηλού παλίρροιου wader roost και του αναπαραγωγικού πληθυσμού αβοκέτου. Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά της ΖΕΠ βρίσκονταν σε νησιά του υφάλμυρου βάλτου, τα οποία θα χάνονταν μετά την επανευθυγράμμιση. Η RSPB δεσμεύθηκε να διασφαλίσει ότι τα αναγκαία μέτρα μετριασμού και αντιστάθμισης ήταν σε ισχύ και θα λειτουργούσαν πλήρως πριν από την πρόκληση ζημίας στη ΖΕΠ της Βόρειας Ακτής του Νόρφολκ στο Titchwell. Οι προβλεπόμενες αρνητικές επιπτώσεις στην υψηλή παλίρροια θα μπορούσαν να μετριαστούν πλήρως μέσω της δημιουργίας νέων νησιών στο βάλτο γλυκού νερού στο Titchwell. Αυτό θα ωφελούσε επίσης τον πληθυσμό αβοκέτου αναπαραγωγής, αν και υιοθετήθηκε μια προληπτική προσέγγιση και δημιουργήθηκε ένας αντισταθμιστικός βιότοπος για την αναπαραγωγή avocet στο Frampton Marsh και το Freiston Shore Nature Reserves στην πλευρά του Lincolnshire του Wash.

Στο Titchwell, η περιοχή των νησιών στο έλος γλυκού νερού αυξήθηκε από 5.450 τετραγωνικά μέτρα σε 10,175 τετραγωνικά μέτρα. Τα νέα νησιά παρείχαν κατάλληλο ενδιαίτημα για την υψηλή παλίρροια και φωλιάζοντας οικότοπο για τουλάχιστον 18 ζεύγη αβοκέτων αναπαραγωγής. Δεδομένου ότι δεν υπήρχαν άμεσα διαθέσιμες, κατάλληλες τοποθεσίες εντός της ΖΕΠ της Βόρειας Ακτής του Νόρφολκ για τη δημιουργία ενδιαιτήματος αντικατάστασης για τον μετριασμό των επιπτώσεων στα υπόλοιπα 34 ζεύγη avocet, η δημιουργία ενδιαιτημάτων στο The Wash (την πλησιέστερη διαθέσιμη τοποθεσία) προσδιορίστηκε ως η επόμενη καλύτερη περιοχή για την αντιστάθμιση των υπολειπόμενων δυσμενών επιπτώσεων στο avocet αναπαραγωγής.

Η έγκριση σχεδιασμού για το έργο εξασφαλίστηκε τον Ιούλιο του 2009 και τον Σεπτέμβριο του 2011 η παραβίαση έγινε στο ανατολικό τείχος επιτρέποντας στο θαλασσινό νερό να εισέλθει σε αυτό που ήταν το υφάλμυρο βάλτο.

Η προτεινόμενη επανευθυγράμμιση εκτιμήθηκε ότι θα είναι βιώσιμη για τα επόμενα 50 χρόνια, μετά την οποία η φυσική παράκτια αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε ένα λιγότερο διαβρωτικό περιβάλλον για την πρόσοψη του αποθέματος RSPB του Titchwell Marsh και να προσφέρει μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.

RSPB Titchwell Marsh
E-mail: titchwell@rspb.org.uk 

Πρόγραμμα LIFE και RSPB