1.1 Tacaíocht pholaitiúil a fháil don oiriúnú

Is réamhriachtanas í tacaíocht pholaitiúil ardleibhéil don oiriúnú i gcathair chun gníomhaíochtaí oiriúnúcháin a chur chun feidhme go rathúil. D’fhéadfadh sé nach mbeadh an t-oiriúnú don athrú aeráide ard ar an gclár oibre polaitiúil mar gheall ar bhrúnna eile a mheastar a bheith níos práinní, easpa feasachta maidir le hoiriúnú, fochialla diúltacha a bhaineann leis na téarmaí ‘athrú aeráide’ nó ‘rioscaí’, nó an neamhréir i dtimthriallta buiséadacha gearrthéarmacha agus i dtréimhsí reachtacha agus cineál fadtéarmach agus todhchaíoch thionchair agus rioscaí an athraithe aeráide. Dá bhrí sin, tá sé ríthábhachtach tacaíocht pholaitiúil a fháil chun tosaíocht níos mó a thabhairt don oiriúnú.

Is féidir le tiomantas polaitiúil d’oiriúnú don athrú aeráide arna chomhaontú ag an gcomhairle áitiúil agus arna shíniú ag an méara, amhail Cúnant na Méaraí a shíniú, a bheith ina chéad chéim thábhachtach i dtreo ceannach isteach polaitiúil.

Is féidir tacaíocht pholaitiúil ardleibhéil a thabhairt trí roinnt tosca spreagthacha.

I mí Feabhra 2021, ghlac an Coimisiún Eorpach an Teachtaireacht Forginga climate-resilient Europe — the new EU Strategy on Adaptation to Climate Change [Eoraip atá seasmhach ó thaobh na haeráide de a chruthú — straitéis nua an Aontais Eorpaigh maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide]. Leagtar amach sa Straitéis fís fhadtéarmach chun go mbeidh an tAontas ina shochaí aeráid-díonach, a bheidh oiriúnaithe go hiomlán do thionchair dhosheachanta an athraithe aeráide faoi 2050. Is é is aidhm don straitéis sin acmhainneacht oiriúnaitheachta an Aontais agus an domhain a threisiú agus leochaileacht i leith thionchair an athraithe aeráide a íoslaghdú, i gcomhréir le Comhaontú Pháras agus leis an togra le haghaidh Dlí Aeráide Eorpach. Is é is aidhm don Straitéis sochaí atá athléimneach ó thaobh na haeráide de a thógáil trí fheabhas a chur ar an eolas ar thionchair aeráide agus ar réitigh oiriúnaithe; trí dhlús a chur le pleanáil oiriúnúcháin agus measúnuithe riosca aeráide; trí dhlús a chur le gníomhaíocht oiriúnaithe; agus trí chabhrú le hathléimneacht aeráide a neartú ar fud an domhain. Saothraíonn sé trí chuspóir maidir le hoiriúnú níos cliste, níos córasaí agus níos tapúla a bhaint amach.

Tá moltaí ón mbarr anuas agus ceanglais dhlíthiúla den sórt sin ón leibhéal fornáisiúnta agus náisiúnta i measc na dtionscnóirí rialta le haghaidh gníomhaíochta maidir le hoiriúnú. D’fhéadfadh sé go n-éileofaí le straitéisí oiriúnaithe náisiúnta go bhforbródh bardais a straitéisí ar an leibhéal áitiúil agus go dtabharfaí tacaíocht dóibh chun an cúram sin a chomhlíonadh, lena n-áirítear sásraí maoiniúcháin. Le glacadh na Straitéise Oiriúnaithe nua, cruthaítear staid pholaitiúil an-fhabhrach don oiriúnú, toisc go n-áirithítear leis tacaíocht pholaitiúil ardleibhéil agus aitheantas do ghníomhaíochtaí oiriúnaithe ar gach leibhéal rialachais. Féach Caibidil 4: Rialachas il-leibhéil ar oiriúnú uirbeach san Eoraip ar oiriúnú uirbeach san Eoraip: an chaoi a bhfreagraíonn cathracha agus bailte don athrú aeráide.

Tugann an Straitéis Oiriúnaithe nua gné réasúnta nua isteach — athléimneacht a bhaint amach ar bhealach cóir agus cothrom, ionas go roinnfear tairbhí an oiriúnaithe aeráide go forleathan agus go cothrom. Aithnítear ann go ndéanann an t-athrú aeráide difear díreach do réigiúin agus do shaoránaigh na hEorpa, mar shampla trí phoist a chailleadh in earnálacha atá buailte ag an aeráid amhail an talmhaíocht, an t-iascach agus an turasóireacht, agus go gcuireann nochtadh éagothrom agus leochaileacht éagothrom do thionchair aeráide na réigiún agus na ngrúpaí socheacnamaíocha éagsúla leis na neamhionannais agus na leochaileachtaí a bhí ann cheana.

Is féidir le hoibleagáidí dlíthiúla teacht ó bheartais earnála freisin. Faoi chuimsiú an Chláir Oibre Uirbigh don Aontas Eorpach, reáchtáladh sraith oiliúna do pholaiteoirí maidir le hoiriúnú. Is é an cuspóir atá acu faisnéis a sholáthar do pholaiteoirí chun iad a chur ar an eolas faoin ábhar agus chun cabhrú leo ina gcinnteoireacht ar shaincheisteanna a bhaineann le hoiriúnú.

I gcásanna nach bhfuil aon sainordú ón mbarr anuas ann ó chinnteoirí polaitiúla ná ón mbainistíocht phoiblí shinsearach (a théann níos faide ná an tréimhse reachtach), is dócha go mbeidh gá le truicir eile amhail brú ón mbun aníos ó dháilcheantair atá feasach agus réidh don tionscnamh, taithí ar thubaistí nádúrtha a bhaineann leis an aeráid, nó an-tóir agus minicíocht ard dioscúrsa ar rioscaí an athraithe aeráide agus oiriúnú i gciorcail phoiblí agus pholaitiúla ar leibhéil éagsúla. Féach Caibidil 5 de thuarascáil EEA maidir le hoiriúnú uirbeach san Eoraip: an chaoi a bhfreagraíonn cathracha agus bailte don athrú aeráide,ina ndéantar breithniú ar phleanáil agus ar ghníomhaíocht oiriúnaithe ar an leibhéal áitiúil san Eoraip.

Chun an cás maidir le hoiriúnú a neartú in éagmais ceanglais ón mbarr anuas, is féidir le riarthóirí ar mhaith leo gníomhaíocht oiriúnúcháin a thionscnamh agus tacaíocht pholaitiúil ardleibhéil a bhuachan na gníomhaíochtaí seo a leanas a mheas:

• Fianaise agus eolas a bhailiú maidir le rioscaí an athraithe aeráide agus maidir leis na tairbhí a bhaineann le hoiriúnú chun ‘cás oiriúnaithe’ áititheach a dhéanamh (féach e.g. treoir ó thionscadal RESIN maidir le cás gnó a fhorbairt le haghaidh oiriúnú);
• Idirchaidreamh a dhéanamh le páirtithe leasmhara a bhfuil leas acu in earnálacha atá íogair ó thaobh na haeráide de, lena n-áirítear feasacht a mhúscailt ar dtús ina measc (féach Céim 1.6);
• Smaointe nithiúla a fhorbairt maidir leis an gcaoi a bhféadfaí gníomhaíocht oiriúnúcháin a dhéanamh (féach freisin Céim 3.1);
• Úsáid a bhaint as móiminteam teagmhais adhaimsire agus nochtadh do rioscaí eile maidir leis an athrú aeráide (féach Céim 2.1);
• Machnamh a dhéanamh ar línte beartais malartacha is féidir a chuachadh le hoiriúnú, amhail forbairt inbhuanaithe, pleanáil spásúlachta, bainistiú riosca tubaistí, etc., agus na sineirgí dearfacha agus na hiarmhairtí dearfacha (féach Céim 2.6);
• Teachtaireachtaí cumarsáide a chomhfhreagraíonn do na tosaíochtaí beartais reatha nó do na haidhmeanna beartais reatha a fhorbairt agus a úsáid (Féach Céim 1.7);
• Úsáid a bhaint as an taithí a fuarthas i gcathracha eile agus i réimsí comhchosúla mar shamplaí de shochair oiriúnaithe;
• Faisnéis a bhailiú maidir leis an gcistiú oiriúnúcháin atá ar fáil, rud a laghdóidh bac na gcinnteoirí chun cistiú breise a aimsiú le haghaidh gníomhaíocht oiriúnúcháin (féach Céim 1.5).

Is féidir tacaíocht pholaitiúil a chothú trí dhoiciméid bheartais fhadtéarmacha nó trí rannpháirtíocht i dtionscnaimh oiriúnaithe réigiúnacha, náisiúnta nó idirnáisiúnta.