All official European Union website addresses are in the europa.eu domain.
See all EU institutions and bodies
An official website of the European Union | How do you know?
Environmental information systems
GA
Misean an Aontais Eorpaigh maidir le hOiriúnú
Le tairseach Mhisean an Aontais Eorpaigh maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide, cuirtear faisnéis agus acmhainní ábhartha ar fáil d’údaráis réigiúnacha agus áitiúla na hEorpa chun ullmhú don athléimneacht in aghaidh an athraithe aeráide agus chun pleanáil a dhéanamh ina leith.
Taiscéalaí Sonraí Aeráide na hEorpa
Soláthraíonn sé rochtain idirghníomhach ar go leor innéacsanna aeráide ó Sheirbhís Copernicus um an Athrú Aeráide chun tacú le hoiriúnú don athrú aeráide.
An Fhaireachlann Eorpach Aeráide agus Sláinte
Cuireann an Fhaireachlann Eorpach um an Aeráid agus an tSláinte rochtain ar fáil ar raon leathan foilseachán, uirlisí, suíomhanna gréasáin agus acmhainní ábhartha eile a bhaineann leis an athrú aeráide agus leis an tsláinte.
Measúnú Riosca Aeráide Eorpach
Leis an Measúnú Eorpach ar Riosca Aeráide soláthraítear measúnú cuimsitheach ar na rioscaí móra aeráide atá roimh an Eoraip sa lá atá inniu ann agus amach anseo.
Talmhaíocht
Tá éifeachtaí casta ag an athrú aeráide ar na próisis bhithfhisiciúla atá mar bhonn agus mar thaca ag córais talmhaíochta, agus tá iarmhairtí diúltacha agus dearfacha aige sin i réigiúin éagsúla an Aontais. Bíonn tionchar ag tiúchan CO2 an atmaisféir atá ag ardú, teochtaí níos airde, athruithe i bpatrúin frasaíochta agus i minicíocht imeachtaí foircneacha ar an gcomhshaol nádúrtha chomh maith le cainníocht, cáilíocht agus cobhsaíocht an táirgthe bia. Bíonn tionchar ag éagsúlachtaí aeráide ar acmhainní uisce, ithreacha, lotnaidí agus galair, as a dtagann athruithe suntasacha ar thalmhaíocht agus ar tháirgeadh beostoic.
Bithéagsúlacht
Tá ról tábhachtach ag an mbithéagsúlacht maidir leis an aeráid a rialáil, rud a chuireann go mór le maolú ar an athrú aeráide agus leis an oiriúnú don athrú sin. Ag an am céanna, tá sé ríthábhachtach spriocanna maolaithe a bhaint amach mar aon le cineálacha cur chuige atá bunaithe ar éiceachórais chun cailliúint na bithéagsúlachta a sheachaint. Dá bhrí sin, ní féidir aghaidh a thabhairt ar chailliúint na bithéagsúlachta gan aghaidh a thabhairt ar an athrú aeráide, ach tá sé chomh dodhéanta céanna dul i ngleic leis an athrú aeráide gan aghaidh a thabhairt ar chailliúint na bithéagsúlachta.
Foirgnimh
Is féidir le foirgnimh a bheith leochaileach i leith an athraithe aeráide. Amach anseo d’fhéadfadh go mbeadh méadú ar an mbaol tubaiste, staid ag dul i léig agus caillteanas suntasach luacha mar thoradh ar níos mó stoirmeacha, damáiste sneachta nó turnaimh, cúngú uisce, aeráid laistigh atá ag dul in olcas agus saolré laghdaithe foirgneamh. Tá sé mar aidhm ag an gCoimisiún Eorpach athléimneacht aeráide an bhonneagair a mhéadú, lena n-áirítear foirgnimh. Ní mór measúnú a dhéanamh ar fhoirgnimh nua agus ar fhoirgnimh atá ann cheana maidir le hathléimneacht i leith rioscaí reatha agus athruithe aeráide amach anseo, agus ní mór iad a phleanáil nó a uasghrádú dá réir sin. Príomhbheartas a úsáidtear chun tacú le hathléimneacht foirgneamh is ea an Beartas Comhtháthaithe (dá ngairtear an Beartas Réigiúnach freisin).
Gnó agus Tionscal
Tá dhá phríomhchineál rioscaí a bhaineann leis an aeráid os comhair gnólachtaí: rioscaí fisiceacha díreacha agus rioscaí aistrithe a eascraíonn as freagairt na sochaí ar an athrú aeráide, gníomhaíochtaí maolaithe den chuid is mó. Is féidir leis an athrú aeráide tionchar suntasach a imirt ar shlabhraí soláthair, ar dháileadh agus ar dhíolacháin ar roinnt bealaí. Bíonn tionchar diúltach ag teas ar shláinte an duine agus d’fhéadfadh feidhmíocht oibre níos measa (táirgiúlacht laghdaithe) nó líon níos ísle uaireanta an chloig tiomanta don obair (soláthar saothair) a bheith mar thoradh air.
Limistéir chósta
Is féidir le méadú ar leibhéal na mara a bheith ina chúis le tuilte, creimeadh cósta agus cailliúint córas cósta íseal. Méadóidh sé freisin an baol go dtiocfaidh borradh stoirme agus an dóchúlacht go gcuirfear isteach ar sháile ar talamh agus d’fhéadfadh sé éiceachórais chósta a chur i mbaol. Cuirfidh na méaduithe a bhfuiltear ag súil leo ar theochtaí uisce agus ar aigéadú na n-aigéan le hathstruchtúrú na n-éiceachóras cósta; a bhfuil impleachtaí aige do chúrsaíocht na n-aigéan agus don rothaíocht bhithgheoiceimiceach.
Oidhreacht Chultúrtha
Tá tionchair na dteagmhas turraingeach ar an oidhreacht seo in éineacht le tosú mall na n-athruithe a eascraíonn as próisis mheathlaithe. Tá an méadú leanúnach ar theocht agus luaineachtaí teochta agus bogthaise nó luaineachtaí i dtimthriallta reo agus coscartha ina gcúis le díghrádú agus strus in ábhair, rud a fhágann go bhfuil gá níos mó le hathchóiriú agus caomhnú. Is mó seans go dtarlóidh díghrádú bitheolaíoch de bharr miocrorgánach, mar shampla.
Rioscaí tubaiste a laghdú
Le blianta beaga anuas, tá taithí ag an Eoraip ar gach cineál tubaiste nádúrtha: tuilte tromchúiseacha, triomaigh agus dóiteáin foraoise a mbíonn tionchar tubaisteach acu ar shaol daoine, ar gheilleagar na hEorpa agus ar an gcomhshaol. Le deich mbliana anuas, ghlac an Coimisiún Eorpach roinnt straitéisí agus gníomhaíochtaí chun déileáil le laghdú rioscaí tubaiste mar shampla, an Treoir maidir le Tuilte agus a cur chun feidhme (tráthchlár), Gníomhaíocht an Aontais maidir le Ganntanas Uisce agus Triomach, an Páipéar Uaine maidir le hárachas i gcomhthéacs tubaistí nádúrtha agus tubaistí de dhéantús an duine.
Fuinneamh
Déanann an t-athrú aeráide difear don earnáil fuinnimh ar bhealaí éagsúla, ó athruithe ar an éileamh ar théamh agus ar fhuarú; tionchair ar dhálaí soláthair fuinnimh — mar shampla laghdú ar infhaighteacht uisce le haghaidh hidreachumhachta le linn triomaigh fhada agus laghdú ar infhaighteacht uisce fuaraithe a dhéanann difear d’éifeachtúlacht gléasraí cumhachta. Ina theannta sin, is féidir le bonneagar fuinnimh a bheith níos neamhchosanta ar dhamáistí mar gheall ar dhálaí aeráide atá ag athrú. Go ginearálta, tá sé d’aidhm ag an gCoimisiún Eorpach athléimneacht aeráide an bhonneagair a mhéadú, lena n-áirítear an fuinneamh, trí chreataí straitéiseacha a chur ar fáil.
Cúrsaí airgeadais
Le teagmhais adhaimsire le blianta beaga anuas, tá méadú tagtha ar an bpráinn a bhaineann leis an oiriúnú don athrú aeráide a phríomhshruthú i réimsí beartais éagsúla an Aontais. Is beag gníomhaíocht shonrach de chuid an Aontais atá ann chun an t-oiriúnú don athrú aeráide a phríomhshruthú i mbeartais le haghaidh na n-earnálacha airgeadais agus árachais. Mar sin féin, tá go leor beartas Eorpach a bhaineann le tubaistí nádúrtha (féach laghdú riosca tubaiste) an-ábhartha don earnáil airgeadais agus árachais, toisc go bhféadfadh siad cabhrú le caillteanais shuntasacha agus tubaistí airgeadais a chosc. Tá gealltanas tugtha ag an gCoimisiún Eorpach freisin go méadóidh sé an maoiniú a dhéantar ar ghníomhaíochtaí a bhaineann leis an aeráid trína chinntiú gur caiteachas a bhaineann leis an aeráid a bheidh i 20 % ar a laghad den bhuiséad Eorpach.
Foraoiseacht
D’fhéadfadh ráta tapa an athraithe aeráide cumas nádúrtha na n-éiceachóras foraoise oiriúnú dó a shárú. Bíonn baol níos mó ann go gcuirfí isteach ar fhoraoisí mar thoradh ar stoirmeacha, dóiteáin, lotnaidí agus galair, rud a mbíonn impleachtaí aige d’fhás agus do tháirgeadh foraoise. Déanfar difear d’inmharthanacht eacnamaíoch na foraoiseachta, go príomha i limistéir theas na hEorpa, chomh maith le cumas na bhforaoisí seirbhísí comhshaoil a sholáthar, lena n-áirítear athruithe ar fheidhm na linne carbóin. In 2013, ghlac an Coimisiún Straitéis Foraoise AE nua, a fhreagraíonn do dhúshláin nua atá roimh fhoraoisí agus roimh earnáil na foraoiseachta.
An tsláinte
Cruthóidh an t-athrú aeráide rioscaí nua sláinte agus méadóidh sé na fadhbanna sláinte atá ann faoi láthair. Tá coinne le héifeachtaí díreacha agus indíreacha araon ar shláinte an duine, ar shláinte plandaí agus ar shláinte ainmhithe mar gheall ar an athrú aeráide. Eascraíonn éifeachtaí díreacha as athruithe ar dhéine agus minicíocht imeachtaí adhaimsire amhail tonnta teasa agus tuilte. Is féidir éifeachtaí indíreacha a bhrath trí athruithe ar mhinicíocht na ngalar arna dtarchur ag feithidí (i.e. galair veicteoir-iompartha de bharr muiscítí agus sceartán), creimirí, nó athruithe ar cháilíocht uisce, bia agus aeir. Tá Doiciméad Inmheánach Oibre ag gabháil le straitéis an Choimisiúin Eorpaigh maidir le hoiriúnú don athrú aeráide.
TFC
Tá na dúshláin a bhaineann leis an athrú aeráide do TFC in dhá phríomhchatagóir: imeachtaí géara agus strusanna ainsealacha. I measc na ngéartheagmhas (ar a dtugtar teagmhais chriticiúla nó ghéarchéime freisin) tá tuilte (gluaiseacht, abhann, cósta), stoirmeacha oighir, tonnta teasa, etc. Cuireann géartheagmhais isteach ar bhonneagair TFC trí na sócmhainní fisiceacha a bhfuil siad ag brath orthu a scriosadh nó a dhíchumasú. Eascraíonn struis ainsealacha as athruithe níos céimsí ar noirm aeráide, amhail athruithe ar raonta teochta agus ar leibhéil taise a áireamh. Cé gur lú an seans go mbeidh iarmhairtí tubaisteacha ag na tionchair sin, beidh díghrádú sócmhainní méadaithe, teipeanna níos minice agus tréimhsí saoil níos giorra mar thoradh orthu.
Pleanáil úsáide talún
Aithnítear pleanáil úsáide talún mar cheann de na próisis is éifeachtaí chun oiriúnú áitiúil don athrú aeráide a éascú. Cuidíonn na próisis agus na huirlisí atá ar fáil cheana tríd an bpróiseas pleanála um úsáid talún bardasach san Aontas, lena n-áirítear pleananna oifigiúla, criosú, agus/nó ceadanna forbartha, leis na rioscaí forbartha do bhardas a íoslaghdú ó thionchair thuartha tuilte méadaithe, falscaithe, sciorrthaí talún, agus/nó guaiseacha nádúrtha eile mar gheall ar aeráid atá ag athrú.
An mhuir agus an t-iascach
Meastar go mbeidh tionchair thromchúiseacha ag an athrú aeráide ar an muirthimpeallacht. Cuirfidh méadú ar theochtaí uisce le hathstruchtúrú éiceachóras muirí a mbeidh impleachtaí aige do chúrsaíocht na n-aigéan, don rothaíocht bhithgheoiceimiceach agus don bhithéagsúlacht mhuirí. Beidh tionchar ag aigéadú na n-aigéan ar chumas roinnt speiceas lena bhforbraítear carbónáit chailciam (mar mhoilisc, planctóin agus coiréil) a mblaoscanna nó a gcnámharlaigh a tháirgeadh. Dá bhrí sin, beidh tionchar diúltach ag sáile níos teo agus níos aigéadaí ar an iascach agus ar an dobharshaothrú.
Limistéir sléibhe
Faoi dheireadh an chéid, táthar ag tuar go mbeidh athrú fisiciúil tagtha ar shléibhte na hEorpa. Beidh ollchaillteanas suntasach ag oighearshruthanna, ach bíonn tionchar ag athruithe freisin ar thimpeallachtaí níos ísle, meánchnoic agus tuilemhá, rud a dhéanann difear d’infhaighteacht uisce, do tháirgeadh talmhaíochta, don turasóireacht agus d’earnálacha sláinte. Gheobhaidh línte sneachta séasúracha ag ingearchlónna níos airde, agus beidh séasúir sneachta níos giorra. Bogfaidh línte crainn suas agus athróidh patrúin foraoise in ingearchlónna níos ísle.
Turasóireacht
Ós rud é go mbíonn tionchar cinntitheach ag an aimsir agus ag an aeráid ar an séasúr taistil agus ar rogha na gceann scríbe saoire, tá tionscal na turasóireachta ag brath go mór orthu. Tá nasc láidir ann freisin idir an dúlra agus an turasóireacht, agus idir an oidhreacht chultúrtha agus an turasóireacht. Ag brath ar shuíomh agus am na bliana is féidir leis an athrú aeráide tionchar dearfach nó diúltach a imirt ar thurasóireacht.
Iompar
Tarraingíodh aird ar an ngá atá leis an gcóras iompair a chur in oiriúint do thionchar an athraithe aeráide ón bPáipéar Bán maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide ón gCoimisiún Eorpach (COM (2009)148). Tugtar aghaidh ar oiriúnú iompair trí mheascán de bheartais iompair, athraithe aeráide agus taighde Eorpacha. Cuireann an tAontas Eorpach dea-chleachtais chun cinn, déanann sé oiriúnú a phríomhshruthú laistigh dá chláir forbartha bonneagair iompair, agus cuireann sé treoir ar fáil, e.g. trí chaighdeáin leordhóthanacha a fhorbairt don tógáil. Tá an ghníomhaíocht dírithe ar bhonneagar iompair, agus go háirithe ar an nGréasán Tras-Eorpach Iompair (TEN-T).
Uirbeach
San Eoraip, tá beagnach 73 % den daonra ina gcónaí i gceantair uirbeacha agus meastar go méadóidh sé seo go dtí os cionn 80 % faoi 2050. Is dócha go mbeidh tionchar ag an athrú aeráide ar bheagnach gach cuid de chathracha agus de bhailte — a gcomhshaol, a ngeilleagar agus a sochaí. Cruthaíonn sé sin dúshláin chasta nua don phleanáil uirbeach agus don bhainistíocht uirbeach. Tá iarmhairtí ag an athrú aeráide ar mhoil ghníomhaíocht eacnamaíoch, shaol sóisialta, chultúr agus nuálaíocht na hEorpa i bhfad níos faide ná a dteorainneacha bardasacha.
Bainistíocht uisce
Bíonn tionchar díreach ag an athrú aeráide ar acmhainní uisce, agus bíonn tionchar ag bainistiú na n-acmhainní sin ar leochaileacht na n-éiceachóras, na ngníomhaíochtaí socheacnamaíocha agus shláinte an duine. Meastar freisin go mbeidh ról níos lárnaí ag bainistiú uisce san oiriúnú. Meastar go dtiocfaidh athruithe móra ar infhaighteacht uisce ar fud na hEorpa mar thoradh ar an athrú aeráide agus go mbeidh ganntanas uisce agus triomaigh ag dul i méid i nDeisceart na hEorpa go príomha agus go mbeidh baol tuilte ag méadú ar fud fhormhór na hEorpa.
Chun tuilleadh eolais a fháil, tabhair cuairt ar: Beartais Earnála an Aontais
Tá cás-staidéir ina bpríomh-staidéir ar an ardán Climate-ADAPT, agus léiríonn siad tionscnaimh atá á ndéanamh cheana féin san Eoraip.
Tá struchtúr cuimsitheach acu lena gcumhdaítear na príomhghnéithe uile i dtimthriall cur chun feidhme an oiriúnaithe.
Uirlis Tacaíochta don Oiriúnú
Is é is aidhm don Uirlis Tacaíochta um Oiriúnú (AST) cúnamh a thabhairt do lucht ceaptha beartas agus do chomhordaitheoirí ar an leibhéal náisiúnta straitéisí agus pleananna maidir le hoiriúnú don athrú aeráide a fhorbairt, a chur chun feidhme, a fhaire agus a mheas. Forbraíodh an AST mar uirlis treorach phraiticiúil do ghníomhaithe ar an leibhéal náisiúnta maidir le gach céim is gá chun straitéis oiriúnaithe náisiúnta a fhorbairt, a chur chun feidhme, a mhonatóiriú agus a mheas. Tacaíonn sé freisin le gníomhaithe fonáisiúnta agus le gníomhaithe trasnáisiúnta ullmhú do straitéisí oiriúnúcháin, iad a fhorbairt, a chur chun feidhme agus faireachán agus meastóireacht a dhéanamh orthu. Tagraíonn sé d’acmhainní ábhartha agus d’uirlisí tiomnaithe maidir le hoiriúnú don athrú aeráide (CCA).
Le haghaidh treoraíocht maidir le limistéir uirbeacha tabhair cuairt ar Uirlis Tacaíochta um Oiriúnú Uirbeach
Léirítear sna próifílítíre stádas reatha na ngníomhaíochtaí oiriúnaithe náisiúnta a thuairiscítear faoin Rialachán maidir le Rialachas an Aontais Fuinnimh agus na Gníomhaíochta Aeráide de réir tíre.
Is éard atá sa chatalóg acmhainní bunachar sonraí d’acmhainní a seiceáladh ó thaobh cáilíochta de
no results
An tuarascáil is déanaí ón nGníomhaireacht Eorpach Chomhshaoil: Tionchair an athraithe aeráide as a dtagann nochtadh méadaithe do thocsainí díobhálacha
Tá teochtaí ag ardú mar gheall ar athrú aeráide ag méadú an riosca a bhaineann le nochtadh an duine do mhíceatocsainí mar a thugtar orthu, tocsainí a tharlaíonn go nádúrtha a tháirgeann fungais a fhaightear i mbianna, i mbeatha agus i mbarra áirithe de réir faisnéise ón nGníomhaireacht Eorpach Chomhshaoil (EEA) a foilsíodh inniu. Is féidir leis na tocsainí sin dochar a dhéanamh don tsláinte agus cosc a chur ar theacht chun cinn an éillithe, rud a éilíonn gníomhaíocht chomhleanúnach ar an leibhéal Eorpach agus ar an leibhéal náisiúnta, ar thaighde, ar bheartais agus ar chleachtas chun rioscaí a laghdú go héifeachtach.
Comhroinn do chuid faisnéise
Faigh amach conas cineálacha éagsúla faisnéise a chur le Climate-ADAPT
Faigh tuilleadh eolais faoi conas is féidir le foraoisí dul in oiriúint don athrú aeráide
Pointí iontrála a aimsiú in acmhainní Climate-ADAPT a thacaíonn le gníomhaíochtaí d’fhoraoisí chun fanacht sláintiúil, éagsúil, athléimneach agus táirgiúil.
Is féidir leat rochtain a fháil ar chartlann Nuachtlitir Climate-ADAPT ó anseo
Language preference detected
Do you want to see the page translated into ?
Exclusion of liability
This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.