MPAnna na Meánmhara a threorú le linn ré an athraithe aeráide: athléimneacht agus oiriúnú a fhorbairt (MPA-ADAPT)

Sna blianta amach romhainn, beidh an t-athrú aeráide ina dhúshlán atá ag dul i méid go tapa do na héiceachórais agus do shlite beatha i limistéar na Meánmhara. Tá fianaise dhíreach ar an athrú aeráide á tabhairt faoi deara cheana féin ar chósta na Meánmhara agus i Limistéir Mhuirí faoi Chosaint (MPAnna). Tá méadú ar theocht na farraige agus athruithe ar shalandacht agus ar chúrsaíocht, mar shampla, ina gcúis le hathruithe ar dháileadh speiceas dúchasach, ar leathadh speiceas coimhthíoch, ar ollbhásmhaireacht pobal macraibeanstach agus ar líon na mbláthanna smugairle róin. Ní hamháin go mbíonn tionchar ag na hathruithe sin ar an mbithéagsúlacht mhuirí, ach ar ghníomhaíochtaí an duine freisin; mar shampla, tá earnálacha na turasóireachta agus na hiascaireachta thíos leis níos mó ná riamh.

Is féidir ról tábhachtach a bheith ag limistéir mhuirí faoi chosaint maidir le maolú ar an athrú aeráide agus oiriúnú don athrú sin, ós rud é gur limistéir iad ina bhfuil laghdú ar bhrú an duine agus iarrachtaí caomhnaithe comhchruinnithe. Má dhéantar dea-bhainistiú orthu, is féidir leo rannchuidiú le hathléimneacht a chothú do phobail chósta agus don bhithéagsúlacht mhuirí araon. Ar an drochuair, ní dhéantar an t-athrú aeráide a ionchorprú go sainráite i bhformhór na bpleananna bainistíochta MPA sa Mheánmhuir agus tá an fhaisnéis chun cabhrú le cinnteoireacht MPAnna teoranta agus ilroinnte, mar aon le bearnaí tábhachtacha ó thaobh acmhainneachta agus cistiúcháin de. Forbraíodh an tionscadal MPA-Adapt chun dul i ngleic leis na dúshláin sin trí chur chuige il-leibhéil. Is iad seo a leanas cuspóirí sonracha MPA-Adapt:

• feasacht a mhúscailt maidir leis an ról atá ag limistéir mhuirí faoi chosaint éifeachtacha chun athléimneacht in aghaidh an athraithe aeráide a fheabhsú agus chun seirbhísí éiceachórais a chosaint chomh maith le rannchuidiú le bearta oiriúnaithe;
• acmhainneacht MPAnna a neartú chun pleanáil a dhéanamh maidir le tionchair an athraithe aeráide agus freagairt dóibh bunaithe ar thuiscint níos fearr ar riosca agus leochaileacht aeráide;
• chun léiriú a thabhairt ar conas is féidir an t-athrú aeráide a chomhtháthú i bpleanáil agus i mbainistiú MPAnna na Meánmhara.

Roghnaíodh cúig limistéar mhuirí faoi chosaint ó thrí thír sa Mheánmhuir chun gníomhú mar láithreáin phíolótacha (Páirc Náisiúnta Brijuni sa Chróit, MPA Oileáin Pelagie san Iodáil, MPA Portofino san Iodáil, Anaclann Dúlra Chaolas Bonifacio sa Fhrainc, agus Páirc Náisiúnta Port-Cros sa Fhrainc) chun pleananna gníomhaíochta um oiriúnú don athrú aeráide a fhorbairt agus chun iad a chomhtháthú sa chreat bainistíochta atá ann cheana.

In 2019, foilsíodh an achoimre bheartais dar teideal ‘Aithint a dhéanamh ar an nascacht agus ar thionchair an athraithe aeráide mar ghnéithe riachtanacha le haghaidh líonra éifeachtach MPA an Atlantaigh Thuaidh’. I measc na n-impleachtaí praiticiúla do phleanáil líonraí MPA tá an gá atá le haitheantas a thabhairt do limistéir mhuirí faoi shaothrú agus do limistéir dhomhainfharraige ina bhféadfadh an bhithéagsúlacht a bheith níos athléimní in aghaidh an athraithe aeráide.