2.2 Ir-riskji u l-vulnerabbiltajiet fis-setturi u r-reġjuni Ewropej

2.2 Ir-riskji u l-vulnerabbiltajiet fis-setturi u r-reġjuni Ewropej

Iż-żidietosservati fit-temperatura u t-tibdil fix-xejriet tal-preċipitazzjoni diġà qed jaffettwaw diversi żoni fl-Ewropa, u dan jagħmilhom vulnerabbli għal avvenimenti tat-temp differenti. F’ħafna reġjuni u setturi fl-Ewropa, diġà twettqu valutazzjonijiet tal-impatt u tal-vulnerabbiltà, li jipprovdu analiżi tal-impatti mistennija, ir-riskji u l-kapaċità ta’ reġjun jew settur li jlaħħaq mat-tibdil fil-klima. Din it-taqsima tipprovdi aċċess għal valutazzjonijiet u gwida ewlenin tal-vulnerabbiltà, li diġà ġew prodotti, bħala l-ewwel pass fil-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà għat-tibdil fil-klima futur.

Il-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà hija aktar mill-kejl tal-ħsara potenzjali bl-użu ta’ informazzjoni dwar l-impatti klimatiċi. Dan jinkludi valutazzjoni tal-kapaċità tar-reġjun jew tas-settur li jadatta. Fil-kuntest tat-tibdil fil-klima, l-IPCC jiddefinixxi l-vulnerabbiltà għat-tibdil fil-klima bħala l-grad sa fejn sistema hija suxxettibbli għall-effetti negattivi tat-tibdil fil-klima, jew ma tistax tlaħħaq magħhom, inklużi l-varjabbiltà fil-klima u l-estremitajiet. Il-vulnerabbiltà hija funzjoni tal-karattru, tad-daqs u tar-rata tal-varjazzjoni fil-klima li għalihom hija esposta sistema, tas-sensittività tagħha, u tal-kapaċità ta’ adattament tagħha . Ħafna drabi t-tibdil fil-klima mhuwiex l-unika kawża ta’ vulnerabbiltà. Il-bnedmin jistgħu jżidu l-vulnerabbiltà tagħhom permezz tal-urbanizzazzjoni tal-pjanuri tal-għargħar (kostali), permezz tad-deforestazzjoni tal-għoljiet jew billi jibnu assi f’żoni suxxettibbli għar-riskju.

Il-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà għall-varjabbiltà u l-estremitajiet klimatiċi eżistenti hija punt tat-tluq meħtieġ għal kwalunkwe adattament. Il-valutazzjoni ta’ avvenimenti tat-temp tal-passat, pereżempju xita qawwija jew temperaturi estremi, u l-analiżi tar-risponsi konsegwenti jistgħu jgħinu biex jipprovdu għarfien dwar inizjattivi ta’ suċċess jew ineffettivi. It-tagħlimiet meħuda minn eżerċizzji bħal dawn jistgħu jintużaw bħala bażi għat-tfassil ta’ pjanijiet ta’ adattament għat-tibdil fil-klima. Sabiex titwettaq valutazzjoni soda tal-vulnerabbiltà, trid tinġabar u tiġi vvalutata ħafna informazzjoni. Dan jinkludi analiżi tax-xejriet tat-temp tal-passat u dawk attwali, it-tibdil fil-klima futur u l-inċertezza.

Hemm ħafna indikaturi tal-vulnerabbiltà, iżda l-biċċa l-kbira tagħhom ma jsegwux b’mod strett id-definizzjoni ta’ hawn fuq, minħabba li l-kapaċità ta’ adattament spiss tkun diffiċli biex tiġi ddeterminata. Il-biċċa l-kbira tal-indikaturi tal-vulnerabbiltà huma indikaturi tal-impatt li jkejlu b’mod effettiv l-effett tat-tibdil fil-klima fuq is-sistema soċjoekoloġika.

Hemm diversi metodi biex jiġu analizzati l-vulnerabbiltajiet jew ir-riskji tat-tibdil fil-klima. Definizzjoni komuni għall-analiżi tar-riskju ta’ periklu naturali hija:

Riskju tal-periklu = Ħsara mistennija tal-periklu x Probabbiltà li jseħħ il-periklu.

Fil-każ tal-projezzjonijiet tat-tibdil fil-klima, jinħolqu kumplessitajiet konsiderevoli fil-kalkolu tal-funzjoni tar-riskju. Dawn huma assoċjati mal-assenjazzjoni tal-probabbiltà għal ċerti xenarji tat-tibdil fil-klima u mat-teħid ta’ suppożizzjonijiet dwar l-impatti tal-iżvilupp soċjoekonomiku futur.

Minħabba d-differenzi fid-definizzjoni u fl-applikazzjoni tal-valutazzjonijiet tal-vulnerabbiltà u tar-riskju, CLIMATE-ADAPT ma tinforzax definizzjoni stretta tal-vulnerabbiltà u tippreżenta ħarsa ġenerali wiesgħa lejn il-valutazzjonijiet tal-vulnerabbiltà u tar-riskju tal-perikli naturali f’din it-taqsima. Barra minn hekk, CLIMATE-ADAPT tipprovdi aċċess għal gwida għat-twettiq ta’ valutazzjoni tal-vulnerabbiltà.

Il-gwida dwar il-vulnerabbiltà ġiet żviluppata għal skopijiet u gruppi ta’ utenti differenti. It-tagħlimiet ivarjaw u bħalissa ma teżisti l-ebda metodoloġija miftiehma. Ir-rakkomandazzjonijiet mill-valutazzjonijiet eżistenti jinkludu:

• Tagħmel distinzjoni ċara bejn l-aspetti akkademiċi u politiċi tal-valutazzjoni.
• L-involviment tal-utenti potenzjali fl-għażliet metodoloġiċi u analitiċi kollha li se jaffettwaw l-eżitu.
• L-indikaturi tal-vulnerabbiltà jinżammu sempliċi, trasparenti u faċli biex jiġu kkomunikati.
• Ipprovdi lill-utenti bl-informazzjoni kollha disponibbli, iżda ħallihom jiddeċiedu x’għandhom jużaw u kif għandha tintiżen.
• Tkun espliċita dwar l-iskop tal-valutazzjoni tal-vulnerabbiltà u kif se tintuża, pereżempju:
  • Biex jiġu identifikati l-hotspots għal analiżi aktar dettaljata
  • Biex titqajjem kuxjenza dwar il-problema li tikkawża l-vulnerabbiltà
  • Biex jittejjeb il-fehim tad-dinamika ta’ sistema
  • Biex jiġu infurmati l-pjanijiet u d-deċiżjonijiet biex titnaqqas il-vulnerabbiltà
  • Biex jitqabblu u jiġu prijoritizzati s-sistemi jew il-postijiet vulnerabbli
• Valutazzjoni tal-vulnerabbiltà hija pass lejn l-ippjanar tal-adattament li jista’ jieħu ħafna ħin. Passi oħra, bħall-valutazzjoni u l-implimentazzjoni tal-għażliet ta’ adattament, se jeħtieġu wkoll riżorsi u ma għandhomx jiġu injorati.