Stap 6.2 Uw MEL-raamwerk definiëren

Kernboodschap

Selecteer een mix van indicatoren of criteria – met behulp van zowel kwantitatieve als kwalitatieve methoden – om u te helpen de adaptatie-outputs en -resultaten doeltreffend te evalueren.

Na het definiëren van het toepassingsgebied en de doelstellingen van uw MEL (stap6.1),schetst u hoe de maatregelen in uw aanpassingsplan zullen worden gemonitord en geëvalueerd – om de doeltreffendheid ervan bij het bereiken van klimaatbestendigheid te beoordelen. Het is belangrijk om een combinatie van indicatoren of criteria te kiezen, waarbij zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden worden gebruikt. Zo kunt u de concrete resultaten van aanpassingsmaatregelen (resultaten)en de vooruitgang op weg naar veerkracht (resultaten)beoordelen. Houd er rekening mee dat het bepalen van aanpassingsresultaten in sommige gevallen enkele jaren kan duren.

Figuur 4 Donatti, et al., 2020

Uw MEL-kader en de selectie van indicatoren of criteria moeten realistisch en alomvattend zijn — in verhouding tot de beschikbare gegevens en de interne capaciteiten en middelen van uw organisatie (zie onderstaande voorbeelden). De nadruk kan in eerste instantie liggen op de outputs van het aanpassingsproces en de aanpassingsmaatregelen , die in de loop van de tijd geleidelijk worden uitgebreid met aanvullende indicatoren voor het meten van de langetermijnresultaten.

Om de resultaten effectief te meten, moet u MEL benaderen als een iteratief en continu proces, waarbij u stap 6 consequent uitvoert. Langetermijnmonitoring vereist een consistente aanpak in de loop van de tijd.

Uw gekozen kader moet indicatoren of criteria bevatten die relevant en duidelijk zijn. Uw risicobeoordelings- en aanpassingsdoelstellingen (stap2) en de geselecteerde aanpassingsmaatregelen (stap5) moeten een solide basis bieden voor het vaststellen van deze indicatoren.

Hieronder worden enkele voorbeelden van MEL-indicatoren of -criteria gegeven.

• Vooruitgang bij het verminderen van de klimaateffecten (stap2.2)
• Percentage economische schade veroorzaakt door extreme weersomstandigheden (verandering in de tijd)
• Aantal dodelijke slachtoffers in verband met bosbranden (verandering in de loop van de tijd)
• Aantal sterfgevallen als gevolg van overstromingen (verandering in de loop van de tijd)
• Aantal dodelijke slachtoffers in verband met hitte (verandering in de loop van de tijd)
• Vooruitgang bij het verminderen van risico’s en kwetsbaarheden en het vergroten van het aanpassingsvermogen
• Percentage van de bevolking dat in overstromingsgevoelige gebieden woont (verandering in de loop van de tijd)
• Percentage bouwbeperkingen vastgesteld in risicogevoelige gebieden
• Aantal ziekenhuisbedden
• Vooruitgang bij de verwezenlijking van de aanpassingsdoelstellingen (stap2.4)
• Percentage stedelijke biodiversiteit
• Percentage ondoordringbare oppervlakken
• Percentage stedelijke groene gebieden (grondbedekking, %)
• Vooruitgang bij het aanpakken van belemmeringen voor aanpassing
• Aantal autoriteiten, organisaties of netwerken die actief deelnemen aan coördinatiemechanismen
• Aantal ontwikkelde (of goedgekeurde, uitgevoerde, enz.) lokale of regionale strategieën voor aanpassing aan de klimaatverandering
• Aantal sectorale beleidslijnen, strategieën en plannen waarin maatregelen voor aanpassing aan de klimaatverandering zijn opgenomen
• Vooruitgang op weg naar rechtvaardige veerkracht
• Percentage huishoudens met internettoegang
• Percentage van de bevolking dat kwetsbaar is voor extreme hitte
• Percentage van de bevolking dat kwetsbaar is voor overstromingen (of in overstromingsrisicogebieden woont)
• Percentage boombedekking in buurten met hoge werkloosheid

Laat u inspireren door voorbeelden van aanpassingsindicatoren of -criteria

Meetbare indicatoren doen een beroep op beleidsmakers, aangezien zij kwantificeerbare en tastbare bewijzen leveren van de vooruitgang en prestaties van een regio. Het valideren van kwantitatieve gegevens met standpunten van belanghebbenden maakt een uitgebreider inzicht mogelijk, waarbij dieper wordt ingegaan op de vragen “hoe” en “waarom”.

Een voorbeeld van een mogelijk kader is het CDP-ICLEI Track reporting framework, dat van toepassing is op lokale en regionale overheden.

MEL-systemen in Europese stedelijke en grootstedelijke gebieden

Er zijn initiatieven om steden te helpen bij het opzetten van doeltreffende MEL-systemen, bijvoorbeeld de ADEME-methodologie van Frankrijk, of van Europese onderzoeksprojecten, zoals RESIN. Andere voorbeelden van MEL-systemen zijn:

• Het klimaatplan van Barcelona voor 2018-2030 schetst meer dan 240 maatregelen om de klimaatverandering in de stad aan te pakken, elk met specifieke indicatoren om de vooruitgang te volgen. Deze maatregelen zijn gegroepeerd in vijf prioritaire gebieden, die aspecten omvatten zoals openbaar welzijn, energie-efficiëntie in gebouwen en het creëren van inclusieve openbare ruimten. Elk prioritair gebied heeft verschillende actielijnen, met doelstellingen op korte, middellange en lange termijn. Om de vooruitgang doeltreffend te monitoren, maakt het plan gebruik van een uitgebreide reeks indicatoren op basis van belangrijke kenmerken zoals relevantie, beschikbaarheid van gegevens en interpretatiegemak. Deze indicatoren hebben betrekking op aspecten zoals effecten, acties, middelen, milieu, perceptie en prestaties. Voor acties om overmatige hitte te voorkomen of groene ruimten te ontwikkelen, omvatten de indicatoren bijvoorbeeld statistieken zoals activering van hittegolfprotocollen, toename van de boombedekking en beschikbaarheid van groene oppervlakte.
  
  Belanghebbenden worden betrokken door middel van workshops en presentaties, zodat de doeltreffendheid van het plan op participatieve wijze kan worden geëvalueerd. De Citizen's Assembly for Climate biedt een platform voor het delen van vooruitgang en het uitnodigen tot objectieve beoordeling, waarbij wordt gezorgd voor een gezamenlijke aanpak van de klimaatverandering in Barcelona.

• De stad Antwerpen (België) heeft een gedetailleerd plan voor aanpassing aan de klimaatverandering, met een groot aantal aanpassingsacties. Voor elke actie wordt een overzichtstabel ingevuld. Het beschrijft de rollen en verantwoordelijkheden, doelstellingen, methodologieën, uitvoeringsperiode, verwachte resultaten, geraamde benodigde financiering en meer. Deze aanpak maakt het gemakkelijk om de voortgang regelmatig te evalueren en indien nodig de inspanningen aan te passen.

• Er zijn ook indicatoren ontwikkeld voor de strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering van het grootstedelijk gebied van Helsinki, om inzicht te krijgen in de noodzaak van aanpassing en de doeltreffendheid van de maatregelen. De indicatoren zijn ingedeeld in gevaren/weersomstandigheden, blootstelling, aanpassingsvermogen en samengestelde kwetsbaarheid (volgens de indicatorklassen van het Europees Milieuagentschap). Ze worden verder ontwikkeld en aangevuld op basis van de monitoringbehoeften.

Bron: Stedelijk aanpassingsverslag 2024 van het EEA