Poprawa efektywności nawadniania

Wilgotność gleby, zwana również „zieloną wodą”, jest składnikiem cyklu wodnego, który jest dostępny przez korzenie roślin, umożliwiając im wzrost. Wilgotność gleby spada w okresach niedoboru opadów. Nawadnianie jest najczęściej stosowanym sposobem walki z niedoborem wody w glebie, a zatem zdecydowanie powszechnym wykorzystaniem wody w rolnictwie. W Europie rolnictwo odpowiada za około 23,6 % całkowitego poboru wody, ale osiąga 80 % i więcej w krajach śródziemnomorskich. Rola i wpływ nawadniania różnią się w poszczególnych regionach i panujących warunkach klimatycznych: podczas gdy w Europie Południowej nawadnianie jest zasadniczym składnikiem produkcji rolnej, w Europie Środkowej i Północnej pola są nawadniane sporadycznie i głównie w suchych okresach letnich. WE Włoszech lub Hiszpanii wycofywanie wody w rolnictwie może wynosić nawet 80 %.

Oczekiwane skutki zmiany klimatu dla rolnictwa najprawdopodobniej odwrócą jednak te początkowe oszczędności wody. Według najnowszego raportu IPCC zawartość wody w glebie w Europie Południowej zmniejszy się; warunki nasycenia i drenażu będą coraz rzadsze i ograniczone do okresów zimowych i wiosennych. W związku z tym zapotrzebowanie na wodę do nawadniania może znacznie wzrosnąć w regionie śródziemnomorskim. Nawadnianie stanie się konieczne w niektórych innych częściach Europy, takich jak Irlandia, podczas gdy popyt spadnie w częściach północnej Europy, gdzie prawdopodobnie wzrośnie opady. Sektor energetyczny spowoduje dodatkowe obciążenie zasobów wodnych. Oczekuje się, że produkcja biomasy do celów energetycznych wzrośnie z 2 M toe w 2003 r. do 102-142 M toe w 2030 r. Umiarkowanie zwiększy to zapotrzebowanie na wodę. W konkursie tym wymagana jest bardziej solidna gospodarka wodna i polityka wodna w celu zarządzania konkurencyjnym popytem między rolnictwem a innymi sektorami (energia, ochrona środowiska i osiedla ludzkie).

Przejście od nawadniania grawitacyjnego do nowoczesnych systemów ciśnieniowych (np. nawadnianie zraszające i tryskaczowe) oraz poprawa wydajności transportu stwarzają możliwość zmniejszenia zapotrzebowania na wodę podczas nawadniania, ale kosztem i możliwymi negatywnymi skutkami ubocznymi (wpływ na jakość gleby). Niewielką, ale rosnącą uwagę poświęcono nawadnianiu deficytów; a dokładniej, nawadnianie poniżej pełnego zapotrzebowania na wodę uprawną (evapotranspiration) mające na celu maksymalną produkcję na jednostkę zużywanej wody. Wydajność wody wzrasta przy nawadnianiu deficytowym, ale zastosowanie tej techniki wymaga dostosowania w systemach rolniczych, nakładając zmiany na różnych poziomach.

Kategorie IPCC

Strukturalne i fizyczne: opcje technologiczne

Udział zainteresowanych stron

Zainteresowane strony powinny być zaangażowane w wszelkie próby reorganizacji systemów i infrastruktury nawadniania ze względu na ich znaczące skutki społeczne, gospodarcze i środowiskowe. Należy zaangażować nie tylko główny podmiot sektora rolnego, ale także sektory konkurujące z rolnictwem o te same zasoby wodne. Ukrytym interesariuszem jest środowisko naturalne, ponieważ reorganizacja systemów nawadniania ma znaczący wpływ na cały cykl wodny, a woda utracona z powodu niskiej wydajności systemu nawadniania może mieć istotne pozytywne skutki uboczne dla środowiska.

Czynniki sukcesu i czynniki ograniczające

Rolnicy często niechętnie stosują najlepsze praktyki zarządzania, ponieważ zmiana zwyczajowej praktyki jest kosztowna i wymaga wysiłku. Przeszkodą są również brak wiedzy lub konkretnych dowodów naukowych. Biorąc pod uwagę fakt, że ceny wody i stałe koszty zaopatrzenia w wodę dla rolnictwa są silnie dotowane (OECD 2008), w wielu krajach UE istnieje niewiele zachęt dla rolników do wdrażania bardziej wydajnych technologii. Ceny wody i odzyskiwanie kosztów inwestycji w nawadnianie, eksploatacji i konserwacji były kontrowersyjne od wielu dziesięcioleci.

Koszty i korzyści

Środek ten wykazuje wyraźne korzyści na wszystkich obszarach o wysokim udziale rolnictwa w korzystaniu z wód słodkowodnych. Pozytywne korzyści można osiągnąć tylko wtedy, gdy konserwowana woda nie zostanie natychmiast przeniesiona i wykorzystana do nowych upraw i przedłużonego nawadniania. Należy wziąć pod uwagę zmniejszony przepływ powrotny, a tym samym zmniejszoną dostępność wody na dole. Wdrażaniu najlepszych praktyk zarządzania towarzyszą programy edukacyjne dla rolników, prace nad usługami rozszerzenia i kontekst społeczny. Jeśli odpowiednia wiedza nie jest dostępna i nie zgadza się z tradycyjnymi praktykami, to zazwyczaj wdrożenie nie działa. Z wyjątkiem przypadków, w których działalność bezpośrednio zwiększa zysk, w przypadku braku wyraźnego organu regulacyjnego jedyną motywacją rolników do zmniejszenia zanieczyszczenia jest nadzieja na uniknięcie zwiększonych regulacji w przyszłości. Istnieje większe prawdopodobieństwo przyjęcia praktyk zarządzania w przypadku zmniejszenia kosztów ponoszonych przez gospodarstwa rolne.

Aspekty Prawne

Polityka UE, w ramach której można by promować ten środek, obejmuje ramową dyrektywę wodną (RDW, ustalanie cen wody), unijną politykę suszy, wspólną politykę rolną (WPR) i rozwój obszarów wiejskich oraz Europejski Fundusz Spójności. RDW: Wzrost cen wody do nawadniania będzie zachętą do bardziej efektywnego wykorzystania wody w rolnictwie. Tym bardziej, jeśli system cen będzie obejmował komponent dotyczący niedoboru wody związany z rzeczywistą lub spodziewaną dostępnością wody. Należy zwrócić uwagę na łączny wpływ cen energii i wody na poziomie gospodarstw rolnych. CZAPKA: Popyt na wodę w rolnictwie zmniejszył się w latach 1997–2005 średnio o około 20 % w Europie Wschodniej i około 56 % w Europie Zachodniej, co wynikało ze spadku obszarów nawadnianych w niektórych krajach i bardziej efektywnego wykorzystania wody w innych (EOG 2009). Niedawne reformy wspólnej polityki rolnej (WE 2003) przyczyniły się do ograniczenia zapotrzebowania na wodę do nawadniania. W szczególności dotacje „oddzielone od produkcji” dla określonych upraw oraz zachęcanie do modernizacji i zrównoważonego charakteru praktyk rolniczych miały pozytywny wpływ na zużycie wody. Dodatkowe zmniejszenie zapotrzebowania na wodę może nastąpić poprzez reformę wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw oraz sektora wina. Niezamierzone skutki uboczne środka (rozszerzenie obszarów nawadnianych) można kontrolować poprzez określenie wymogów, które tylko wtedy, gdy zostaną spełnione, umożliwiłyby dostęp do systemów finansowania nowej technologii nawadniania. Wymogi te mogą obejmować minimalną oszczędność wody netto w skali dorzecza lub ograniczenie rozbudowy nawadnianych gruntów.

Czas wdrożenia

2-5 lat.

Okres użytkowania

Strony internetowe:

Bibliografia: