Oparty na analizie ryzyka podział na strefy i miejsca dla akwakultury morskiej

Coraz większą uwagę poświęca się planowaniu przestrzennemu dla akwakultury morskiej, w tym podziałowi na strefy i rozmieszczeniu w oparciu o ryzyko, biorąc pod uwagę rosnący rozwój sektora akwakultury. Jego celem jest zapewnienie najbardziej sprawiedliwego wykorzystania przestrzeni morskiej na potrzeby tej działalności, wspieranie produkcji, minimalizowanie konfliktów z innymi zastosowaniami i utrzymanie integralności środowiskowej.

FAO (FAO,2018, FAO, 2017) zachęca do podziału na strefy i lokalizacji akwakultury morskiej poprzez podejście ekosystemowe oraz uwzględnienie zmienności i zmiany klimatu jako ważnego środka przystosowawczego. W studiach przypadków projektu ClimeFish finansowanego w ramach programu „Horyzont 2020” sugeruje się również odpowiedni dobór obszarów wspierany elastycznymi ramami regulacyjnymi, aby zapewnić wzrost produkcji owoców morza na obszarach i w odniesieniu do gatunków, na których istnieje potencjał zrównoważonego wzrostu, biorąc pod uwagę oczekiwane zmiany klimatu. Podział na strefy i usytuowanie w oparciu o ryzyko może pomóc w uniknięciu obszarów szczególnie narażonych na ryzyko klimatyczne i wyborze obszarów najbardziej odpowiednich dla hodowanych gatunków, biorąc pod uwagę zarówno obecny stan, jak i wyzwania związane ze zmianą klimatu w perspektywie średnio- i długoterminowej. Ogólny proces pozwala zminimalizować ewentualne straty ekonomiczne, które mogą wynikać z wyborów, które nie uwzględniają wszystkich zagrożeń i obaw.

Oparty na analizie ryzyka podział na strefy i wybór lokalizacji jest potrzebny zarówno na obszarach, na których akwakultura zaczyna się rozwijać, jak i na obszarach, na których akwakultura już się rozwinęła, a jej przenoszenie jest ograniczone kwestiami środowiskowymi i konfliktami z innymi zastosowaniami. Istnieje wiele różnych narzędzi i modeli przestrzennych, jak opisano w specjalnej publikacji FAO (FAO, 2017r.). Nowa wiedza została opracowana w ramach projektu Aquaspace (finansowanego z unijnego programu „Horyzont 2020”), którego celem było zrozumienie przestrzennych i społeczno-gospodarczych ograniczeń rozwoju akwakultury oraz narzędzi testowych pomagających przezwyciężyć te ograniczenia. W szczególności Aquaspace dostarczył zestaw narzędzi zawierający informacje na temat narzędzi przetestowanych podczas projektu, aby pomóc i wesprzeć cel, jakim jest udostępnienie większej ilości wysokiej jakości przestrzeni dla akwakultury. W ramach finansowanego w ramach programu „Horyzont 2020” projektu TAPAS (Narzędzia oceny i planowania zrównoważonego rozwoju akwakultury) opracowywane są nowe badania mające na celu promowanie i konsolidację zrównoważenia środowiskowego europejskiej akwakultury, zapewniając również modele bliskiego pola do wyboru obszarów akwakultury, z wykorzystaniem szeregu istniejących, dostosowanych i nowo opracowanych modeli.

W ramach procesu planowania przestrzennego etap podziału na strefy ma na celu określenie szerokich obszarów potencjalnie odpowiednich dla akwakultury, zwanych również strefami przydzielonymi dla akwakultury (AZA), w celu zapewnienia włączenia akwakultury do obszarów już eksploatowanych przez inne zastosowania. Podział na strefy powinien obejmować pełną analizę ryzyka określającą główne zagrożenia dla udanej produkcji. Należy również wziąć pod uwagę zagrożenia związane z klimatem, aby zapewnić sukces w sektorze akwakultury, biorąc pod uwagę, że sektor ten jest podatny na szereg potencjalnie katastrofalnych zakłóceń klimatu. Zagrożenia klimatyczne obejmują bezpośrednie szkody spowodowane przez silne fale, fale pływowe i sztormowe, a także powolne skutki odpowiedzialne za zmianę warunków fizykochemicznych wody morskiej (np. wzrost temperatur, zakwaszenie) i powiązane skutki pośrednie, takie jak rozprzestrzenianie się chorób, szkodliwe zakwity glonów i niedotlenienie. Wśród innych rodzajów ryzyka niezwiązanego z klimatem wymienia się ryzyko klimatyczne, związane na przykład ze środowiskiem (zanieczyszczenie), zdrowiem (bezpieczeństwo biologiczne) i konfliktami społecznymi.

W przypadku określenia szerokich stref odpowiednich dla akwakultury morskiej etap lokalizacji zapewnia, że gospodarstwa są zlokalizowane w określonym miejscu o odpowiednich cechach, które umożliwiają udaną produkcję. Poprzez wybór miejsca porównuje się cechy biofizyczne miejsca z potrzebami wybranych organizmów w zakresie hodowli oraz z wymogami funkcjonowania gospodarstw. Ocena ta powinna obejmować przegląd lokalnych warunków klimatycznych (dane historyczne), zagrożeń stwarzanych przez zmienność klimatu (np. burze) oraz długoterminowych tendencji (np. wzrost temperatury i zmiany zasolenia). Cały proces podziału na strefy i rozmieszczenia ma na celu zminimalizowanie konfliktów z innymi sektorami oraz negatywnego wpływu na społeczeństwo, dobrostan człowieka oraz funkcje i usługi ekosystemowe, zgodnie z podejściem ekosystemowym do rozwoju akwakultury.