Podział na strefy i rozmieszczenie w oparciu o ryzyko w akwakulturze morskiej

Coraz większą uwagę poświęca się planowaniu przestrzennemu w akwakulturze morskiej, w tym zagospodarowaniu przestrzennemu i lokalizacji opartej na ryzyku, biorąc pod uwagę rosnący rozwój sektora akwakultury. Jego celem jest zapewnienie najbardziej sprawiedliwego wykorzystania przestrzeni morskiej do tej działalności, wspieranie produkcji, minimalizowanie konfliktów z innymi zastosowaniami i utrzymanie integralności środowiskowej.

FAO (FAO,2018, FAO, 2017r.) jako ważny środek dostosowawczy zachęca do podziału na strefy i usytuowania w ramach podejścia ekosystemowego oraz biorąc pod uwagę zmienność i zmianę klimatu. Proponuje się również odpowiednią selekcję terenów popartą elastycznymi ramami regulacyjnymi jako strategię dostosowawczą w przypadku projektów ClimeFish finansowanych w ramach programu „Horyzont 2020”, mających na celu zapewnienie, że wzrost produkcji owoców morza występuje na obszarach i w odniesieniu do gatunków, w których istnieje potencjał zrównoważonego wzrostu, biorąc pod uwagę spodziewane zmiany klimatu. Oparte na ryzyku podziały na strefy i umiejscowienie mogą pomóc uniknąć obszarów szczególnie narażonych na zagrożenia klimatyczne i wybrać najbardziej odpowiednie obszary dla gatunków hodowlanych, biorąc pod uwagę zarówno obecny stan, jak i wyzwania związane ze zmianą klimatu w perspektywie średnio- i długoterminowej. Ogólny proces pozwala na zminimalizowanie ewentualnych strat gospodarczych, które mogłyby wynikać z wyborów, które nie uwzględniają wszystkich rodzajów ryzyka i obaw.

Podział strefowy oparty na analizie ryzyka i wybór lokalizacji są potrzebne zarówno na obszarach, na których akwakultura zaczyna się rozwijać, jak i tam, gdzie akwakultura już się rozwinęła, a jej przeniesienie jest ograniczone przez kwestie środowiskowe i konflikty z innymi zastosowaniami. Istnieje wiele różnych narzędzi i modeli przestrzennych, jak opisano w specjalnej publikacji FAO (FAO, 2017). Nowa wiedza została opracowana w ramach projektu Aquaspace (finansowanego z unijnego programu „Horyzont 2020”), który miał na celu zrozumienie ograniczeń przestrzennych i społeczno-gospodarczych związanych z rozwojem akwakultury i narzędzi testowych, aby pomóc przezwyciężyć te ograniczenia. W szczególności Aquaspace dostarczył zestaw narzędzi zawierający informacje na temat narzędzi przetestowanych w trakcie projektu, aby pomóc i wspierać cel udostępnienia większej ilości wysokiej jakości przestrzeni dla akwakultury. W ramach finansowanego w ramach programu „Horyzont 2020” projektu TAPAS (Narzędzia do oceny i planowania zrównoważonego rozwoju akwakultury) opracowywane są nowe badania mające na celu promowanie i konsolidację zrównoważenia środowiskowego europejskiej akwakultury, zapewniając również modele bliskiego zasięgu do wyboru obszarów akwakultury, wykorzystując szereg istniejących, dostosowanych i nowo opracowanych modeli.

W ramach procesu planowania przestrzennego etap zagospodarowania przestrzennego ma na celu zidentyfikowanie szerokich obszarów potencjalnie odpowiednich dla akwakultury, zwanych również przydzielonymi strefami akwakultury (AZA), w celu zapewnienia integracji akwakultury z obszarami już eksploatowanymi w ramach innych zastosowań. Podział na strefy powinien zawierać pełną analizę ryzyka identyfikującą główne zagrożenia dla udanej produkcji. Należy również uwzględnić zagrożenia związane z klimatem, aby zapewnić sukces w sektorze akwakultury, biorąc pod uwagę, że sektor ten jest podatny na szereg potencjalnie katastrofalnych zakłóceń klimatycznych. Zagrożenia klimatyczne obejmują bezpośrednie szkody spowodowane silnymi falami, skokami pływów i burz, a także powolne efekty początkowe odpowiedzialne za zmianę warunków fizykochemicznych wód morskich (np. wzrost temperatury, zakwaszenie) i powiązane skutki pośrednie, takie jak dyfuzja choroby, szkodliwe zakwity glonów i niedotlenienie. Ryzyko klimatyczne występuje wśród innych rodzajów ryzyka nieklimatycznego, związanych na przykład ze środowiskiem (zanieczyszczenie), zdrowiem (biobezpieczeństwo) i konfliktami społecznymi.

W przypadku określenia szerokich stref odpowiednich dla akwakultury morskiej etap umiejscowienia zapewnia, że gospodarstwa rolne są zlokalizowane w określonym miejscu o odpowiednich cechach, które umożliwiają pomyślną produkcję. Poprzez selekcję miejsca biofizyczne atrybuty terenu są porównywane z potrzebami wybranych organizmów dla kultury i z wymogami funkcjonowania gospodarstw. Ocena ta powinna obejmować przegląd lokalnych warunków klimatycznych (dane historyczne), zagrożeń stwarzanych przez zmienność klimatu (np. burze) oraz długoterminowych tendencji (np. wzrost temperatury i zmiana zasolenia). Cały proces zagospodarowania przestrzennego i lokalizacji ma na celu zminimalizowanie konfliktów z innymi sektorami i negatywnego wpływu na społeczeństwo, dobrostan człowieka oraz funkcje i usługi ekosystemowe, zgodnie z podejściem ekosystemowym do rozwoju akwakultury.