Miejskie planowanie na rzecz odporności i zdrowia: główne przesłania

Zdrowie publiczne i jego związek z planowaniem urbanistycznym, zarządzaniem ryzykiem oraz środowiskiem naturalnym i zabudowanym w miastach stały się bardziej istotne niż kiedykolwiek wcześniej. Zmiana klimatu, szybka lub niewłaściwie planowana urbanizacja i degradacja środowiska sprawiły, że wiele miast jest bardziej narażonych na klęski żywiołowe, z których wiele jest wywołanych lub związanych ze zmieniającymi się warunkami klimatycznymi i środowiskowymi. Pandemia COVID-19 uwypukliła dla rządów i obywateli powiązania między zdrowiem a środowiskiem miejskim – zwłaszcza mieszkalnictwem, przestrzenią publiczną, podstawowymi usługami i infrastrukturą oraz transportem. Niedawne sprawozdanie Międzyrządowego Zespołu Narodów Zjednoczonych ds. Zmian Klimatu (IPCC) nadaje nową pilność zarówno potrzebie działań zapobiegawczych, jak i wymogu przygotowania się na zwiększoną częstotliwość i znaczenie klimatu i związanych z nim zjawisk przyrodniczych. Ponadto miasta coraz częściej borykają się z lokalnymi sytuacjami kryzysowymi wynikającymi z wypadków przemysłowych i awarii systemu, co wskazuje na wysoki stopień współzależności, które mają szczególnie duże miasta. Nieodpowiednie planowanie uznano zatem za istotny czynnik ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, wpływający na zagrożenia miejskie, narażenie i poziom podatności na zagrożenia. Miasta muszą zrozumieć cechy i procesy, które czynią je podatnymi na kryzysy i zagrożenia środowiskowe – oraz związane z nimi skutki dla zdrowia – oraz uznać najskuteczniejsze polityki i działania mające na celu zmniejszenie ryzyka, lepsze przygotowanie i zwiększenie odporności.

Celem projektu „Ochrona środowiska i zdrowia poprzez budowanie odporności obszarów miejskich” prowadzonego przez Europejskie Centrum Środowiska i Zdrowia Biura Regionalnego WHO dla Europy jest wspieranie władz lokalnych i decydentów w refleksji nad potrzebami w zakresie gotowości na szczeblu lokalnym i budowaniu odporności. Zespół projektowy zgromadził dowody i doświadczenia na poziomie lokalnym oraz zdobyte doświadczenia związane z:

• ograniczenie zagrożeń dla zdrowia stwarzanych przez lokalne zagrożenia związane z klęskami żywiołowymi i sytuacjami nadzwyczajnymi;
• ograniczenie lokalnej podatności na te zagrożenia; i
• lokalne priorytety i działania na rzecz poprawy gotowości, odporności (i zdrowia) poprzez planowanie iprojektowanie obszarówmiejskich, a także zarządzanie infrastrukturą miejską.

Badanie w ramach projektu, w jaki sposób miasta mogą wykorzystywać interwencje miejskie i infrastrukturalne, dostępne dane i lokalne wskaźniki i oceny w celu zmniejszenia lokalnego ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi oraz zwiększenia gotowości i odporności, stanowi wkład w odporność miast i lokalne zdolności radzenia sobie z klęskami żywiołowymi. Jest to również główny element szerszego celu zrównoważonego, sprawiedliwego i zdrowego rozwoju obszarów miejskich.

Niniejsze sprawozdanie podsumowujące zawiera najważniejsze przesłania i wnioski z trzech odrębnych obszarów prac, aby określić, w jaki sposób można poprawić odporność i gotowość miast dzięki strukturze i projektowi miasta oraz za pomocą zarządzania miejskiego i monitorowania.