Archiwum wiadomości

Niniejsza publikacja z 2025 r. wyjaśnia proces i wyniki wzajemnej oceny w Słowenii dotyczącej innowacji transformacyjnych na rzecz lepszego przystosowania się do zmiany klimatu, zorganizowanej jesienią 2024 r. przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC). Głównym celem ćwiczenia było wsparcie terytorium wolontariatu w określeniu ścieżek prowadzących do włączenia innowacji transformacyjnych do ich strategii przystosowania się do zmiany klimatu, w oparciu o uczenie się i wymianę z rówieśnikami.

Projekt OrganicClimateNET (OCN), finansowany przez Szwajcarski Sekretariat Stanu ds. Edukacji, Badań Naukowych i Innowacji i współfinansowany przez UE, wspiera włączenie praktyk w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu do rolnictwa ekologicznego poprzez utworzenie sieci 250 gospodarstw rolnych w 12 państwach UE. Utworzono krajowe centra w celu wspierania wymiany wiedzy, zapewniania narzędzi odporności na zmianę klimatu i wspierania zaangażowania politycznego. Począwszy od lata tego roku, międzynarodowe wizyty krzyżowe między centrami jeszcze bardziej wzmocnią współpracę i transfer wiedzy w ramach sieci.

Platforma uczenia się polityki Interreg Europe organizuje we wrześniu 2025 r. wzajemną ocenę na miejscu na rzecz organizacji międzygminnej Interwaas (Flandria, Belgia) w zakresie niebiesko-zielonej infrastruktury na obszarach miejskich. Termin składania wniosków o uzyskanie statusu recenzenta upływa 23 maja 2025 r.

Według raportu "Susza w Europie - kwiecień 2025", opublikowanego przez Wspólne Centrum Badawcze KE (JRC), prognozy do czerwca pokazują, że warunki w północnej i zachodniej Europie są bardziej suche niż przeciętne, a skutki niskich opadów, suchych gleb i kurczących się rzek wywierają presję na ekosystemy, rolnictwo i szlaki transportowe w całej Europie i sąsiednich regionach.

Misja UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu jest kluczową inicjatywą Komisji Europejskiej mającą na celu wzmocnienie pozycji regionów, miast i władz lokalnych w celu przełożenia pilnej potrzeby na działania. Nowo opublikowane sprawozdanie z działalności misji w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu zawiera kompleksowy przegląd dotychczasowych osiągnięć.

Sprawozdanie Niemieckiej Agencji Ochrony Środowiska (UBA) pokazuje, w jaki sposób szkolenie zawodowe może przyczynić się do wdrożenia środków przystosowania się do zmiany klimatu oraz w jaki sposób odpowiednie umiejętności można zakotwiczyć w systemie szkolenia zawodowego w Niemczech. Wykorzystując zawody dekarza, technologa środowiska w zakresie zaopatrzenia w wodę i gospodarki ściekowej oraz architektów krajobrazu, w sprawozdaniu przeanalizowano, które umiejętności w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu są już nauczane, a które będą wymagane w przyszłości. Sprawozdanie kończy się zaleceniami dotyczącymi działań mających na celu lepsze uwzględnienie przystosowania się do zmiany klimatu w kształceniu i szkoleniu zawodowym. Rozszerzone streszczenie jest dostępne w języku angielskim, a pełne sprawozdanie w języku niemieckim.

Finansowany przez UE program Interreg Europa, za pośrednictwem platformy uczenia się polityki, zawiera przegląd inicjatyw UE mających inspirować władze lokalne i regionalne oraz przedstawiać zalecenia polityczne, praktyczne rozwiązania i przykłady służące wzmocnieniu odporności na wodę. Obejmują one środki kontroli powodzi i retencji wody, współpracę publiczno-prywatną z rolnikami, środki łagodzące suszę, kwotę wodną dla systemów nawadniania w rolnictwie oraz odbudowę zasobów przyrodniczych rzek o swobodnym przepływie, równin zalewowych i torfowisk.

Po pięciu latach funkcjonowania w 2024 r. przeprowadzono kompleksową ocenę projektu KlimAdapt, składającego się z niemieckiego portalu gotowości na wypadek zmiany klimatu (KLiVO-Portal rządu federalnego w celu wsparcia przystosowania się do zmiany klimatu) i towarzyszącej mu sieci. W ramach oceny zbadano wpływ i wykorzystanie portalu, w szczególności z perspektywy użytkownika. Jest on podzielony na pięć głównych pytań, na które udzielono odpowiedzi w drodze wtórnej analizy istniejących danych oraz oceny ankiety internetowej, serii wywiadów i analizy rynku.

Z najnowszego europejskiego sprawozdania na temat stanu klimatu, opublikowanego wspólnie przez usługę programu Copernicus w zakresie zmiany klimatu i Światową Organizację Meteorologiczną, wynika, że 2024 r. był najcieplejszym rokiem odnotowanym w Europie: Część wschodnia cierpiała z powodu ekstremalnych upałów i suszy, podczas gdy część zachodnia była wyjątkowo gorąca i wilgotna. W tym samym czasie doświadczyła najbardziej rozpowszechnionych powodzi od 2013 r. Po stronie pozytywnej: Europejskie miasta stają się coraz bardziej odporne na zmianę klimatu.

Temperatura rośnie, co zagraża rosnącej liczbie ludności miejskiej na świecie. Kluczowe znaczenie ma identyfikacja hotspotów i wykorzystanie wszystkich dostępnych źródeł danych. W ramach finansowanego przez UE projektu CityCLIM opracowano narzędzie specjalnie w celu wsparcia administracji miejskich w znalezieniu najlepszych opcji łagodzenia skutków ciepła w miastach i przystosowywania się do nich.

W wytycznych politycznych dla Komisji Europejskiej na lata 2024–2029 przewodnicząca Ursula von der Leyen ogłosiła europejski plan przystosowania się do zmiany klimatu (ECAP), aby wesprzeć państwa członkowskie w planowaniu gotowości i odporności. Komisarz Wopke Hoekstra przejął inicjatywę w pracach nad ECAP. Pakiet strategiczny zostanie przedstawiony w drugiej połowie 2026 r. W kilku kluczowych dokumentach politycznych UE zwrócono już szczególną uwagę na odporność na zmianę klimatu i gotowość na nią.

Komisja i Wysoki Przedstawiciel zainicjowali unijną strategię gotowości, aby wesprzeć państwa członkowskie i zwiększyć zdolność Europy do zapobiegania pojawiającym się zagrożeniom i reagowania na nie. Strategia obejmuje 30 kluczowych działań i szczegółowy plan działania na rzecz realizacji celów Unii Gotowości, a także rozwój kultury gotowości już w fazie projektowania we wszystkich obszarach polityki UE. Potwierdzono w nim m.in. po raz kolejny, że kluczowymi przyszłymi działaniami są Europejski plan przystosowania się do zmiany klimatu i inicjatywa na rzecz odporności na wodę.

Krajowe strategie przystosowawcze opierają się na ocenach ryzyka klimatycznego, ale często brakuje w nich zintegrowanych analiz. W badaniu tym dokonano przeglądu krajowych agencji ratingowych, podkreślając najnowsze podejście Niemiec. Chociaż poczyniono postępy, brakuje wspólnych ram. Ustalenia pokazują, że zintegrowane analizy usprawniają podejmowanie decyzji poprzez ujawnianie dynamiki ryzyka i wzorców przestrzennych – kluczowych dla skutecznej polityki przystosowawczej.

Do tej pory wydatki federalne na przystosowanie się do zmiany klimatu w Niemczech nie były systematycznie oceniane. W badaniu przeprowadzonym przez Niemiecką Agencję Środowiska opracowano metodykę analizy wydatków. W odniesieniu do budżetu federalnego na 2022 r. wskazano 2,1–3,4 mld EUR w wydatkach związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu w 255 tytułach budżetowych. Podejście to umożliwia regularną sprawozdawczość, zgodnie z wymogami aktu w sprawie przystosowania się do zmiany klimatu i rozporządzeń UE. Ustalenia podkreślają istniejące wysiłki przystosowawcze i potrzebę skuteczniejszego włączenia środków przystosowawczych do istniejących programów finansowania, takich jak dotacje na rozwój obszarów miejskich. Raport jest w języku niemieckim z obszernym 10-stronicowym streszczeniem w języku angielskim.

Według briefingu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) wzrost temperatury spowodowany zmianą klimatu zwiększa ryzyko narażenia ludzi na mikotoksyny. Są to naturalnie występujące toksyny wytwarzane przez grzyby znajdujące się w niektórych produktach spożywczych, paszach i uprawach i mogą powodować szkody dla zdrowia ludzkiego. Zapobieganie wzrostowi zanieczyszczenia wymaga wspólnych działań na szczeblu europejskim i krajowym, w zakresie badań, polityki i praktyki w celu skutecznego zmniejszenia ryzyka.

Jeśli szukasz wsparcia w opracowaniu strategii odporności na zmianę klimatu w swoim regionie lub potrzebujesz wskazówek dotyczących innowacyjnych mechanizmów finansowania przystosowania się do zmiany klimatu, możesz się zaangażować. Wypełniając ankietę dotyczącą wyrażenia zainteresowania w ramach finansowanego przez UE projektu Pathways2Resilience, otrzymasz informacje na temat zaproszenia do składania wniosków na 2025 r. i będziesz mieć wpływ na kształt dostosowanego do potrzeb programu wsparcia. Lokalne lub regionalne organy publiczne są proszone o wypełnienie ankiety do 18 kwietnia 2025 r. do godz. 18.00 czasu środkowoeuropejskiego.

Zaproszenia do składania wniosków w ramach programu LIFE 2025 mają zostać opublikowane w dniu 24 kwietnia 2025 r. W latach 2021–2027 w ramach podprogramu „Łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej” współfinansowane są projekty w obszarach przystosowania się miast i planowania przestrzennego, odporności infrastruktury, zrównoważonego gospodarowania wodą na obszarach narażonych na suszę, zarządzania powodziami i strefą przybrzeżną, odporności sektorów rolnictwa, leśnictwa i turystyki lub wsparcia dla regionów najbardziej oddalonych UE: gotowość na ekstremalne zdarzenia pogodowe, zwłaszcza na obszarach przybrzeżnych.

Nawet historycznie bezpieczne pod względem wody regiony, takie jak paryski obszar metropolitalny, są coraz bardziej narażone na suszę. W nowym raporcie OECD "Adapting the Paris Metropolitan Area to a Water-Scarce Future" zaproponowano innowacyjne podejście do oceny kosztów susz wywołanych klimatem w regionie i przedstawiono zalecenia polityczne dotyczące wzmocnienia odporności miast na susze. Opiera się na międzynarodowych przykładach, które mogą inspirować regiony na całym świecie.

Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) opublikowała sprawozdanie podkreślające potrzebę opracowania wspólnych procesów wymiany danych i informacji. Mają one zasadnicze znaczenie dla wspierania przystosowania się do zmiany klimatu i skutecznej współpracy, zwiększonej odporności i gotowości na wypadek sytuacji nadzwyczajnej.

Jako najszybciej ocieplający się kontynent na świecie, Europa nie jest przygotowana na skutki przekraczania punktów krytycznych Ziemi. W dokumencie orientacyjnym Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) przedstawiono potrzebę zarządzania wyprzedzającego w celu przygotowania się na powszechne, transgraniczne ryzyko systemowe wynikające z przekroczenia punktów krytycznych systemu ziemskiego.

W nowych sprawozdaniach opublikowanych przez Komisję Europejską na temat stanu wód w UE wezwano do zwiększenia działań w całej Europie w celu zwiększenia zdolności państw w zakresie planowania i zdolności administracyjnych oraz odpowiedniego inwestowania w zapobieganie powodziom. Sprawozdania odegrają kluczową rolę w kształtowaniu przyszłej strategii na rzecz odporności na wodę, której celem jest sprostanie najpilniejszym wyzwaniom związanym z wodą w Europie.

W ramach programu wzajemnej oceny zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (UCPM) opracowano sprawozdanie skoncentrowane na włoskich systemach zarządzania pożarami lasów, gotowości i reagowania kryzysowego, ze szczególnym uwzględnieniem synergii i koordynacji między szczeblem krajowym i regionalnym.

Słowenia rozpoczyna siedmioletni projekt o wartości 27 mln EUR mający na celu zwiększenie jej odporności na zmianę klimatu. W ramach finansowanego przez UE projektu Life4Adapt Agencja Środowiska utworzy krajowe centrum analiz i prognoz klimatycznych, które zapewni szczegółowe wytyczne dotyczące przystosowania się do zmiany klimatu.

Minister środowiska Serge Wilmes zapowiedział 131 działań mających na celu przygotowanie Luksemburga na zmianę klimatu. Jak stwierdzono w projekcie planu strategicznego przedstawionym w dniu 7 lutego 2025 r., ważne jest podjęcie zapobiegawczych środków przystosowawczych, biorąc pod uwagę, że niektóre badania sugerują, że koszty braku działań w dziedzinie klimatu prawdopodobnie przekroczą koszty zwiększenia przystosowania się do skutków zmiany klimatu. W związku z tym plan przystosowania się do zmiany klimatu stał się bardziej ambitny niż poprzednia wersja.

Nowy raport niemieckiego urzędu ochrony środowiska opisuje opracowanie metodologii rejestrowania bezpośrednich i pośrednich wydatków federalnych na przystosowanie się do zmiany klimatu. Tę opracowaną metodykę zastosowano do budżetu federalnego na 2022 r. w ramach projektu pilotażowego, analizując wydatki na przystosowanie się do zmiany klimatu w tym roku. Niemiecki raport zawiera streszczenie w języku angielskim.