Πολιτική συνοχής 2014-2020

Πολιτική συνοχής 2014-2020

Στις 6 Οκτωβρίου 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σχέδιο νομοθετικής δέσμης που θα πλαισιώσει την πολιτική συνοχής της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020. Οι νέοι κανονισμοί αναμένεται να τεθούν σε ισχύ το 2014.

Η νομοθετική αρχιτεκτονική για την πολιτική συνοχής περιλαμβάνει:

• έναν γενικό κανονισμό για τον καθορισμό κοινών κανόνων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), καθώς και περαιτέρω γενικούς κανόνες για το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το Ταμείο Συνοχής·
• τρεις ειδικοί κανονισμοί για το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το Ταμείο Συνοχής· και
• δύο κανονισμοί σχετικά με τον στόχο της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας και τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ).

Σε αντίθεση με την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, οι κανόνες που προτείνονται για τα χρηματοδοτικά μέσα 2014-2020 δεν είναι περιοριστικοί όσον αφορά τους τομείς, τους δικαιούχους, τα είδη των έργων και τις δραστηριότητες που πρόκειται να υποστηριχθούν. Τα κράτη μέλη και οι διαχειριστικές αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν χρηματοδοτικά μέσα σε σχέση με όλους τους θεματικούς στόχους που καλύπτονται από τα επιχειρησιακά προγράμματα (Επ) και για όλα τα Ταμεία, εφόσον αυτό είναι αποδοτικό και αποτελεσματικό.

Το νέο πλαίσιο περιλαμβάνει επίσης σαφείς κανόνες που επιτρέπουν τον καλύτερο συνδυασμό των χρηματοδοτικών μέσων με άλλες μορφές στήριξης, ιδίως με επιχορηγήσεις, καθώς αυτό τονώνει περαιτέρω τον σχεδιασμό καλά προσαρμοσμένων καθεστώτων βοήθειας που ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες των κρατών μελών ή των περιφερειών.

Σε συνέχεια των προτάσεων της πολιτικής συνοχής της 6ης Οκτωβρίου και για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προετοιμαστούν για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, η Επιτροπή παρουσίασε στις 14 Μαρτίου 2012 το «Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο» (ΚΣΠ). Σκοπός του είναι να συμβάλει στον καθορισμό στρατηγικής κατεύθυνσης για την επόμενη περίοδο δημοσιονομικού προγραμματισμού από το 2014 έως το 2020 στα κράτη μέλη και τις περιφέρειές τους. Θα επιτρέψει τον πολύ καλύτερο συνδυασμό διαφόρων ταμείων για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου των επενδύσεων της ΕΕ. Οι εθνικές και περιφερειακές αρχές θα χρησιμοποιήσουν το πλαίσιο αυτό ως βάση για τη σύνταξη των «συμβάσεων εταιρικής σχέσης» τους με την Επιτροπή.

Ένας από τους 11 θεματικούς στόχους του ΚΣΠ αφορά ρητά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Οι βασικές δράσεις στο πλαίσιο του θεματικού στόχου 5 «Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων» προτείνονται για το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής, συμπεριλαμβανομένων:

• ανάπτυξη στρατηγικών και σχεδίων δράσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και σχέδια πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς και για τη δημιουργία μιας βάσης γνώσεων και ικανοτήτων παρατήρησης δεδομένων, καθώς και μηχανισμών για την ανταλλαγή πληροφοριών·
• αύξηση των επενδύσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων: αποφυγή ζημιών και αύξηση της ανθεκτικότητας στο δομημένο περιβάλλον και σε άλλες υποδομές· προστασία της ανθρώπινης υγείας· μείωση της μελλοντικής πίεσης στους υδάτινους πόρους· επενδύσεις στην αντιπλημμυρική και παράκτια άμυνα· και μείωση της ευπάθειας των οικοσυστημάτων προκειμένου να αυξηθεί η ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων και να καταστεί δυνατή η προσαρμογή με βάση το οικοσύστημα·
• ανάπτυξη εργαλείων (εντοπισμός, συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και προειδοποίησης, χαρτογράφηση και αξιολόγηση κινδύνων)· και αυξημένα συστήματα διαχείρισης καταστροφών για τη διευκόλυνση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές και της πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων για φυσικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες (όπως καταιγίδες, ακραία φαινόμενα θερμοκρασίας, δασικές πυρκαγιές, ξηρασίες, πλημμύρες) και γεωφυσικούς κινδύνους (όπως χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις, σεισμοί, ηφαίστεια), καθώς και για τη στήριξη των κοινωνικών αντιδράσεων σε βιομηχανικούς κινδύνους (συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, χαρτογράφηση κινδύνων).

Οι βασικές δράσεις για το ΕΓΤΑΑ αφορούν:

• βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, συμπεριλαμβανομένης της αποδοτικής χρήσης των υδάτων (όσον αφορά τα οικοσυστήματα), μέσω της δημιουργίας ζωνών αποθήκευσης νερού στην εκμετάλλευση· στήριξη για αποδοτικά ως προς το νερό πρότυπα καλλιέργειας· και τη δημιουργία και διαχείριση ζωνών προστασίας των δασών κατά της διάβρωσης·
• βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους μέσω της στήριξης πρακτικών για την πρόληψη της υποβάθμισης του εδάφους και της εξάντλησης των αποθεμάτων άνθρακα του εδάφους, όπως η χαμηλή άροση, η χειμερινή πράσινη κάλυψη, και η δημιουργία γεωργοδασοκομικών συστημάτων και νέων δασών·
• εξασφάλιση υψηλού δυναμικού προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και στις ασθένειες και διατήρηση της γενετικής ποικιλομορφίας, ιδίως με τη στήριξη τοπικών ποικιλιών καλλιεργειών και φυλών ζώων.