2.2 Κίνδυνοι και ευπάθειες σε ευρωπαϊκούς τομείς και περιφέρειες

2.2 Κίνδυνοι και ευπάθειες σε ευρωπαϊκούς τομείς και περιφέρειες

Οι παρατηρούμενες αυξήσεις της θερμοκρασίας και οι μεταβαλλόμενες βροχοπτώσεις επηρεάζουν ήδη διάφορες περιοχές της Ευρώπης, καθιστώντας τις ευάλωτες σε διαφορετικά καιρικά φαινόμενα. Σε πολλές περιφέρειες και τομείς στην Ευρώπη έχουν ήδη διενεργηθεί εκτιμήσεις επιπτώσεων και τρωτότητας, οι οποίες παρέχουν ανάλυση των αναμενόμενων επιπτώσεων, κινδύνων και της ικανότητας μιας περιφέρειας ή τομέα να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή. Η παρούσα ενότητα παρέχει πρόσβαση σε βασικές αξιολογήσεις και κατευθυντήριες γραμμές τρωτότητας, οι οποίες έχουν ήδη καταρτιστεί, ως πρώτο βήμα για την αξιολόγηση της ευπάθειας στη μελλοντική κλιματική αλλαγή.

Η αξιολόγηση τρωτότητας είναι κάτι περισσότερο από τη μέτρηση πιθανών βλαβών με τη χρήση πληροφοριών σχετικά με τις κλιματικές επιπτώσεις. Περιλαμβάνει αξιολόγηση της ικανότητας προσαρμογής της περιφέρειας ή του τομέα. Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, η IPCC ορίζει την ευπάθεια στην κλιματική αλλαγή ως τον βαθμό στον οποίο ένα σύστημα είναι ευάλωτο ή αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης της μεταβλητότητας του κλίματος και των ακραίων συνθηκών. Η ευπάθεια είναι μια συνάρτηση του χαρακτήρα, του μεγέθους και του ρυθμού μεταβολής του κλίματος στην οποία εκτίθεται ένα σύστημα, της ευαισθησίας του και της προσαρμοστικής του ικανότητας. Συχνά η κλιματική αλλαγή δεν είναι η μόνη αιτία ευπάθειας. Οι άνθρωποι μπορούν να αυξήσουν την ευπάθεια τους μέσω της αστικοποίησης των πλημμυρικών (παράκτιων) πεδιάδων, με την αποψίλωση των πλαγιών των λόφων ή με τη δημιουργία περιουσιακών στοιχείων σε περιοχές επιρρεπείς σε κινδύνους.

Η αξιολόγηση της ευπάθειας σε υφιστάμενες κλιματικές διακυμάνσεις και ακραίες συνθήκες αποτελεί απαραίτητο σημείο εκκίνησης για κάθε προσαρμογή. Η αξιολόγηση προηγούμενων καιρικών φαινομένων, για παράδειγμα οι έντονες βροχοπτώσεις ή οι ακραίες θερμοκρασίες, και η ανάλυση των επακόλουθων αντιδράσεων μπορούν να βοηθήσουν στην παροχή πληροφοριών σχετικά με επιτυχημένες ή αναποτελεσματικές πρωτοβουλίες. Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τέτοιες ασκήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για τον σχεδιασμό σχεδίων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Για τη διενέργεια ορθής αξιολόγησης τρωτότητας, πρέπει να συλλέγονται και να αξιολογούνται πολλές πληροφορίες. Αυτό περιλαμβάνει ανάλυση των προηγούμενων και τρεχουσών καιρικών τάσεων, της μελλοντικής κλιματικής αλλαγής και της αβεβαιότητας.

Υπάρχουν πολλοί δείκτες τρωτότητας, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς δεν ακολουθούν αυστηρά τον ανωτέρω ορισμό, επειδή η προσαρμοστική ικανότητα είναι συχνά δύσκολο να προσδιοριστεί. Οι περισσότεροι δείκτες ευπάθειας είναι δείκτες επιπτώσεων που μετρούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο κοινωνικοοικολογικό σύστημα.

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για την ανάλυση των ευπαθειών ή των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής. Κοινός ορισμός για την ανάλυση του κινδύνου φυσικού κινδύνου είναι:

Κίνδυνος του κινδύνου = Αναμενόμενη βλάβη του κινδύνου x Πιθανότητα εμφάνισης του κινδύνου.

Στην περίπτωση των προβλέψεων για την κλιματική αλλαγή, ανακύπτουν σημαντικές περιπλοκές στον υπολογισμό της λειτουργίας κινδύνου. Αυτά συνδέονται με την απόδοση πιθανοτήτων σε ορισμένα σενάρια κλιματικής αλλαγής και με τη διατύπωση παραδοχών σχετικά με τις επιπτώσεις της μελλοντικής κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης.

Δεδομένων των διαφορών στον ορισμό και την εφαρμογή εκτιμήσεων τρωτότητας και κινδύνων, η CLIMATE-ADAPT δεν επιβάλλει αυστηρό ορισμό της τρωτότητας και παρουσιάζει μια ευρεία επισκόπηση των εκτιμήσεων τρωτότητας και φυσικών κινδύνων στην παρούσα ενότητα. Επιπλέον, η CLIMATE-ADAPT παρέχει πρόσβαση σε καθοδήγηση για τη διενέργεια αξιολόγησης τρωτότητας.

Η καθοδήγηση για την ευπάθεια έχει αναπτυχθεί για διάφορους σκοπούς και ομάδες χρηστών. Τα διδάγματα διαφέρουν και επί του παρόντος δεν υπάρχει συμφωνηθείσα μεθοδολογία. Οι συστάσεις των υφιστάμενων αξιολογήσεων περιλαμβάνουν:

• Να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ των ακαδημαϊκών και των πολιτικών πτυχών της αξιολόγησης.
• Συμμετοχή των δυνητικών χρηστών σε όλες τις μεθοδολογικές και αναλυτικές επιλογές που θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα.
• Κρατήστε τους δείκτες ευπάθειας απλούς, διαφανείς και εύκολους στην επικοινωνία.
• Παρέχετε στους χρήστες όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, αλλά αφήστε τους να αποφασίσουν τι θα χρησιμοποιήσουν και πώς θα πρέπει να σταθμιστούν.
• Να είναι σαφής σχετικά με τον σκοπό της αξιολόγησης τρωτότητας και τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα:
  • Προσδιορισμός κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης για περαιτέρω λεπτομερή ανάλυση
  • Ευαισθητοποίηση σχετικά με το πρόβλημα που προκαλεί ευπάθεια
  • Βελτίωση της κατανόησης της δυναμικής ενός συστήματος
  • Ενημέρωση σχεδίων και αποφάσεων για τη μείωση της ευπάθειας
  • Για τη σύγκριση και την ιεράρχηση των ευπαθών συστημάτων ή τοποθεσιών
• Η αξιολόγηση τρωτότητας είναι ένα βήμα προς τον σχεδιασμό προσαρμογής που μπορεί να είναι χρονοβόρο. Άλλα βήματα, όπως η αξιολόγηση και η εφαρμογή των επιλογών προσαρμογής, θα απαιτήσουν επίσης πόρους και δεν θα πρέπει να παραβλέπονται.