Ενσωμάτωση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στον πολεοδομικό σχεδιασμό: ανάπλαση γης Greyfield στην Jena (Γερμανία)

Η Jena είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Θουριγγίας με περίπου 108,000 κατοίκους και βρίσκεται στο λοφώδες τοπίο της κοιλάδας του ποταμού Saale. Από τα τέλη του^19ου αιώνα, λόγω των δραστηριοτήτων του επιχειρηματία Carl Zeiss, η πόλη έχει γίνει ένα κέντρο οπτικής κατασκευής, το οποίο είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο. Η ισχυρή τοπική οικονομία και ο μεγάλος τομέας της επιστήμης και της τεχνολογίας αποτελούν τη βάση του υψηλού βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού. Η οικονομική ανάπτυξη και η συνεχής εισροή φοιτητών και νέων οικογενειών δημιουργούν μια συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για γη για κατοικημένες και βιομηχανικές περιοχές, καθώς και για πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, τις οποίες οι πολεοδομικές αρχές πρέπει να φιλοξενήσουν.

Το κέντρο της πόλης περιβάλλεται από απότομες πλαγιές ασβεστόλιθου, οι οποίες λειτουργούν ως σύστημα θερμικής αποθήκευσης, συμβάλλοντας στο να καταστεί η Ιένα ένα από τα θερμότερα μέρη στην κεντρική Γερμανία, με επίμονο φαινόμενο αστικής θερμικής νησίδας. Οι κλιματικές προβλέψεις για την περίοδο από το 2051 έως το 2100 δείχνουν αύξηση της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας το καλοκαίρι κατά 3 C (CMIP5, RCP 4.5) σε 6 C (CMIP5, RCP 8.5) στο τέλος του αιώνα, καθώς και αύξηση του μέσου αριθμού θερμών ημερών (T_max ≥ 30 °C) από 11 σε 35 (CMIP5, RCP 4.5) και σε 49 (CMIP5, RCP 8.5) (Meyer et al., 2015). Ειδικότερα, θα υπάρξουν συχνότερες και πιο έντονες επιπτώσεις στη θερμική νησίδα.

Οι σφραγισμένες περιοχές της πόλης όπως το Inselplatz είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε θερμική καταπόνηση υπό διαφορετικές κλιματικές συνθήκες. Η συσχέτιση μεταξύ πολεοδομικού σχεδιασμού, σχεδιασμού κτιρίων και μικροκλιματικών συνθηκών θα πρέπει να εξετάζεται σε έργα αστικής ανάπλασης, ανάπλασης και αναζωογόνησης, όπως αυτό που συμβαίνει στο Inselplatz. Η επιφανειακή γεωμετρία και οι θερμικές ιδιότητες του αστικού δομημένου περιβάλλοντος μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό το μέγεθος της αστικής θερμικής νησίδας. Τα δέντρα, οι πράσινες στέγες, τα στοιχεία νερού και τα δροσερά πεζοδρόμια μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της επίδρασης της αστικής θερμικής νησίδας με τη σκίαση των οικοδομικών επιφανειών, την εκτροπή και την αντανάκλαση της ακτινοβολίας από τον ήλιο και την απελευθέρωση υγρασίας στην ατμόσφαιρα.

Η στρατηγική προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή της Jena (jenkas) επέτρεψε στη διοίκηση της πόλης και σε άλλους επηρεαζόμενους φορείς να αξιολογήσουν τις τοπικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να τις συμπεριλάβουν στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Ένας από τους σημαντικότερους στόχους είναι η μείωση της έντασης του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας και η αύξηση της προσαρμογής σε ακραία θερμικά φαινόμενα. Για να καλυφθεί αυτό το πεδίο εφαρμογής, θα πρέπει να εφαρμοστεί δέσμη διαρθρωτικών μέτρων και λύσεων βασισμένων στη φύση, όπως στην περίπτωση της ανάπλασης του Inselplatz.

Μετά την έγκριση του προπαρασκευαστικού σχεδίου χρήσης γης για το Inselplatz τον Μάιο του 2014, χρησιμοποιήθηκε μια πιθανολογική ανάλυση πολλαπλών κριτηρίων για τη σύγκριση τριών προσχεδίων που διερευνούν διαφορετικούς τρόπους διαμόρφωσης του δημόσιου χώρου και την κατάταξη τους σύμφωνα με την καταλληλότητα του σχεδιασμού τους για την προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Η ανάλυση αυτή περιλαμβάνει συγκριτική οικονομική αξιολόγηση των πιθανών επιλογών προσαρμογής για τον προσδιορισμό της καταλληλότερης δέσμης μέτρων προσαρμογής για την εφαρμογή. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης αυτής τεκμηριώνουν τον λεπτομερή σχεδιασμό του νέου Inselplatz και τη διοικητική και πολιτική διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Η ραχοκοκαλιά του jenkas είναι ένα εγχειρίδιο για τον λογικό πολεοδομικό σχεδιασμό για το κλίμα, το οποίο περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις τρέχουσες και μελλοντικές τοπικές κλιματικές συνθήκες, νομικές πτυχές, οικονομικές αξιολογήσεις των επιλογών προσαρμογής και παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών. Το εγχειρίδιο συμπληρώνεται από ένα εργαλείο υποστήριξης αποφάσεων που ονομάζεται JELKA, το οποίο απευθύνεται ειδικά στους αστικούς φορείς και τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων. Το εργαλείο αναπτύχθηκε για να καταστήσει τις πληροφορίες σχετικά με τους κλιματικούς κινδύνους πιο προσβάσιμες και να παράσχει εξατομικευμένες συστάσεις, δηλαδή να προτείνει κατάλληλα μέτρα προσαρμογής για έναν συγκεκριμένο τομέα πολιτικής ή μια συγκεκριμένη χωρική μονάδα.

Η ανάπλαση του Inselplatz είναι μία από τις πρώτες ειδικές παρεμβάσεις για τις οποίες εφαρμόστηκε η προσέγγιση jenkas με στόχο την ενσωμάτωση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Η παρέμβαση αυτή αποσκοπεί στη μετατροπή της υπάρχουσας γκρίζας περιοχής σε μια νέα πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Friedrich Schiller, συμπεριλαμβανομένων επίσης μέτρων προσαρμογής για την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με τη θερμική καταπόνηση. Σε ένα πρώτο στάδιο, το JELKA χρησιμοποιήθηκε για την προεπιλογή επιλογών προσαρμογής που θα εξεταστούν για τρία εναλλακτικά σχέδια για την ανάπλαση της περιοχής. Στη συνέχεια, το PRIMATE, ένα λογισμικό για την αξιολόγηση πιθανοτήτων πολλαπλών επιδόσεων που αναπτύχθηκε στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας Helmholtz — UFZ εφαρμόστηκε για τη συστηματική σύγκριση αυτών των τριών σχεδίων μέσω ανάλυσης πολλαπλών κριτηρίων. Οι εναλλακτικές λύσεις ποικίλλουν ως προς: α) αριθμός δένδρων και χαρακτηριστικών κόμης (μικρά ή μεγάλα στεφανωμένα δέντρα), β) χρωματικά σχήματα πεζοδρομίων (κανονικά ή ανοιχτόχρωμα πλακόστρωτα, με άλβεδο 0,3 και 0,5 αντίστοιχα), γ) χρήση και μέγεθος υδατικών συστημάτων (κανένα, υδατικό σύστημα 40 m², ή υδατικό σύστημα 80 m²) και δ) μέγεθος πράσινων στεγών (31 %, 50 % ή 70 % της συνολικής επιφάνειας της στέγης).

Προκειμένου να συγκριθούν οι τρεις εναλλακτικές λύσεις, εξετάστηκαν τα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια: I) επίπεδο θερμικής καταπόνησης (ποσοτική αξιολόγηση), ii) κόστος (νομισματική αξιολόγηση), iii) αρχιτεκτονική ποιότητα (ποιοτική αξιολόγηση) και iv) αξία παροχής (ποιοτική αξιολόγηση). Για να απεικονιστεί ο τρόπος με τον οποίο θα αναπτυχθούν οι τρεις εναλλακτικές λύσεις με την πάροδο του χρόνου, οι παράμετροι αυτές μοντελοποιήθηκαν για τρεις διαφορετικές περιόδους: I) το έτος 2021, το προβλεπόμενο άνοιγμα της πανεπιστημιούπολης· (II) 2021-2050 οπτική εμφάνιση μεσοπρόθεσμα και iii) 2071-2100 οπτική εμφάνιση μακροπρόθεσμα. Τα κύρια αποτελέσματα της αξιολόγησης πολλαπλών κριτηρίων για την παρέμβαση Inselplatz ήταν:

• Η εναλλακτική 3 κατατάσσεται στην πρώτη θέση μεσοπρόθεσμα (2021-2050) καθώς και μακροπρόθεσμη προοπτική (2021-2100). Η επιλογή αυτή συνίσταται στα εξής: I) διατήρηση των υπαρχόντων 14 δέντρων και φύτευση 31 νέων (27 μεγάλα δέντρα και 4 μικρά δέντρα)· II) να χρησιμοποιούν ανοιχτόχρωμα πεζοδρόμια για ολόκληρη την περιοχή· III) ανάπτυξη οικολογικού προσανατολισμού των νέων επιπέδων στεγών (30 % πίσινα και 70 % εκτεταμένη πράσινη στέγη)· (IV) κατασκευή ενός τεχνητού υδατικού συστήματος 80 m².
• Το επίπεδο θερμικής καταπόνησης εκτιμήθηκε μέσω ενός δείκτη που κυμαίνεται από 0 (χωρίς θερμική καταπόνηση) και 10 (μέγιστη θερμική καταπόνηση). Σύμφωνα με την ανάλυση, ήταν χαμηλότερη για την τρίτη εναλλακτική λύση. Οι ακόλουθες τιμές του δείκτη υπολογίστηκαν για αυτή την εναλλακτική λύση σε σύγκριση με τις άλλες δύο (οι τιμές των δεικτών των εναλλακτικών επιλογών 1 και 2 αναφέρονται εντός αγκυλών): I) την περίοδο 1981-2010 = 4,1, που αντιστοιχεί στο μέσο (4.8 για την εναλλακτική 1, 4.5 για την εναλλακτική λύση 2)· II) περίοδος 2021-2050 = 5,2, ελαφρώς αυξημένη (6,0 για εναλλακτική λύση 1, 5.7 για εναλλακτική λύση 2)· (III) περίοδος 2021-2100 = 6,7, μέτρια αυξημένη (7,5 για την εναλλακτική 1, 7.2 για την εναλλακτική 2).
• Τα ανοιχτόχρωμα πεζοδρόμια και τα μεγάλα δέντρα έχουν ευεργετικό αντίκτυπο σε συγκεκριμένες μικροκλιματικές συνθήκες (αυτές της Inselplatz). Το (πιθανόν) υψηλότερο κόστος αποσβέννυται επίσης όσον αφορά την αξία των κριτηρίων και την αρχιτεκτονική ποιότητα.
• Κατά τη σύγκριση του καθαρού τρέχοντος κόστους ενός μικρού στεγάστρου και ενός μεγάλου θρυμματισμένου δέντρου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (δηλαδή 82 έτη), το κόστος ήταν ελαφρώς υψηλότερο για τα μικρά δέντρα σε σύγκριση με εκείνα για τα μεγάλα δέντρα. Επιπλέον, το τελευταίο έχει πιο ευεργετικό αντίκτυπο στο συγκεκριμένο μικροκλίμα.
• Η επίδραση ενός τεχνητού υδατορρεύματος είναι πιο διφορούμενη καθώς είναι αρκετά δαπανηρή και έχει — λόγω της διάστασής του — περιορισμένο μόνο αντίκτυπο στο μικροκλίμα. Η συνολική αξία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο αξιολογείται σε σχέση με την επιρροή του στα κριτήρια ως αξία αναψυχής και αρχιτεκτονική ποιότητα.

Οι εργασίες στην Inselplatz ξεκίνησαν το 2018 και μέχρι τώρα επικεντρώθηκαν κυρίως στην προετοιμασία του εργοταξίου. Οι παρεμβάσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2024/2025 (ομάδα έργου «Πανεπιστημιούπολη Inselplatz»).

Ο πολεοδομικός σχεδιασμός της χρήσης γης στη Γερμανία είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει τα προκαταρκτικά δύο στάδια συμμετοχής των δημόσιων αρχών και οργανισμών, καθώς και οποιωνδήποτε άλλων ενδιαφερόμενων μερών για επιλογές και προτάσεις. Μόλις συγκεντρωθούν όλες οι παρατηρήσεις (π.χ. σχετικά με περιβαλλοντικές, οικονομικές ή υποδομές) που θεωρούνται σημαντικές, πρέπει να σταθμίζονται δεόντως και να εξισορροπούνται, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τα συμφέροντα του κυρίου του έργου όσο και τυχόν δημόσια ή ιδιωτικά συμφέροντα που ενδέχεται να επηρεαστούν από το έργο. Ο αρμόδιος τοπικός φορέας εκδίδει απόφαση σε δημόσια έκθεση. Το κοινό έχει την ευκαιρία εντός ενός μηνός να υποβάλει συστάσεις και να διατυπώσει αντιρρήσεις σχετικά με το σχέδιο, οι οποίες στη συνέχεια πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Παράλληλα με αυτή την επίσημη διαδικασία συμμετοχής, η οποία απαιτείται από το γερμανικό δίκαιο (τυπικός προγραμματισμός), θα μπορούσαν να εφαρμοστούν συμπληρωματικές διαδικασίες άτυπης συμμετοχής και συνεργασία για την ενίσχυση των αποτελεσμάτων του σχεδιασμού και της αποδοχής τους. Οι κατευθυντήριες αρχές μπορούν να αναπτυχθούν και να αναγνωριστούν από τους αρμόδιους πολιτικούς φορείς, συνήθως από το Δημοτικό Συμβούλιο, και να τεθούν σε εφαρμογή με στόχο την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, των οργανώσεων των πολιτών, των ενώσεων και των επιχειρήσεων (άτυπος σχεδιασμός).

Στην περίπτωση της ανάπλασης της Jena, αναμενόταν να εξεταστούν τα σύνολα προτιμήσεων (στάθμιση) διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών (π.χ. σχεδιαστές, πολιτικοί, πολίτες) για την ανάλυση πολλαπλών κριτηρίων. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι αυτό δεν ταιριάζει με τις υφιστάμενες διαδικασίες σχεδιασμού που περιγράφονται ανωτέρω, στις οποίες περιλαμβάνεται η επίσημη και άτυπη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών. Τα αποτελέσματα αυτών των δραστηριοτήτων συμμετοχής αντικατοπτρίζονται στη διαδικασία σύνταξης και ανασύνταξης· αυτές οι πληροφορίες είναι κατά κάποιο τρόπο «χωνευμένες» από τον σχεδιαστή και σε κάποιο βαθμό ενσωματώνονται επίσημα και ανεπίσημα στην άσκηση σχεδιασμού. Ως εκ τούτου, ο σχεδιαστής πρέπει να είναι σε θέση να παράγει μια κάπως «ισορροπημένη» στάθμιση κατά τη λήψη της απόφασης· διαφορετικά, η αντίθεση στο τελικό σχέδιο θα εμποδίσει την αποδοχή του από το δημοτικό συμβούλιο. Για την ανάλυση πολλαπλών κριτηρίων Inselplatz, δύο σχεδιαστές που συμμετείχαν στη διαδικασία σχεδιασμού προκάλεσαν τα βάρη μεμονωμένα. Και τα δύο σύνολα στάθμισης χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση για να ελέγξουν με κάποιο τρόπο για κάποιο είδος προκατάληψης αντίληψης.

Η ενσωμάτωση της προσαρμογής στον πολεοδομικό σχεδιασμό στην Ιένα έχει ενισχυθεί από διάφορους παράγοντες:

• Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται με την κλιματική αλλαγή ενίσχυσαν την ευαισθητοποίηση του κοινού·
• Η διοίκηση και οι υπεύθυνοι λήψης πολιτικών αποφάσεων ενήργησαν σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης και διέθεταν προσωπικό και μικρό μόνιμο προϋπολογισμό για την υποστήριξη της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στο Τμήμα Αστικής Ανάπτυξης και Πολεοδομίας της πόλης της Ιένας.
• Η οικονομική στήριξη σε εθνικό επίπεδο επέτρεψε την ανάπτυξη του jenkas, το οποίο αποτελεί τη βάση για τις δραστηριότητες προσαρμογής στην πόλη.
• Στην ομάδα εργασίας jenkas διάφορα τμήματα της πόλης, εκπρόσωποι της Πολιτείας της Θουριγγίας, επιστήμονες και σύμβουλοι συμμετείχαν και διευκόλυναν τη δικτύωση εντός και εκτός των ορίων της πόλης για την υποστήριξη δράσεων προσαρμογής.
• Τα ερευνητικά έργα που σχετίζονται με την προσαρμογή ανατίθενται από τη διοίκηση της πόλης σε τακτική βάση για τη συνεχή επικαιροποίηση και επέκταση της υπάρχουσας βάσης γνώσεων. Η εξωτερική αντίληψη αυτών των δραστηριοτήτων είναι πολύπλευρη και συμβάλλει στη διατήρηση της δυναμικής προσαρμογής, π.χ. εθνικό βραβείο «Κλιματικός-ενεργός δήμος 2016», «Περιβαλλοντικό Βραβείο 2015» της Πολιτείας της Θουριγγίας.

Η αξιολόγηση που διενεργήθηκε για την Inselplatz επωφελήθηκε σε μεγάλο βαθμό από αυτό το θεσμικό πλαίσιο.

Υπάρχουν επίσης ορισμένοι παράγοντες που εμποδίζουν την ενσωμάτωση της προσαρμογής στον πολεοδομικό σχεδιασμό στην Ιένα: I) άρνηση των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών για την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένων των υπευθύνων λήψης πολιτικών αποφάσεων, ii) στενοί δημόσιοι προϋπολογισμοί, iii) έλλειψη έμπειρου προσωπικού και iv) έλλειψη γνώσεων σχετικά με τις ευκαιρίες εξωτερικής χρηματοδότησης για δράσεις προσαρμογής. Ωστόσο, αυτοί οι περιορισμοί μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε προκλήσεις και μπορούν να εδραιώσουν την Jena ως πρωτοπόρο πόλη όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Χρησιμοποιήθηκαν τέσσερα κριτήρια για τη σύγκριση των τριών εναλλακτικών λύσεων για την ανάπλαση του Inselplatz:

• Δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων: I) το κόστος επένδυσης και συντήρησης των πεζοδρομίων, των τεχνητών στοιχείων νερού και των πράσινων κατασκευών (π.χ. γκαζόν και δένδρα), ii) την καθαρή παρούσα αξία των πράσινων στεγών (νομισματικό, προεξοφλητικό επιτόκιο: 1,5 %,
• Επίπεδο θερμικής καταπόνησης (ποσοτικό)·
• Αρχιτεκτονική ποιότητα (ποιοτική)·
• Αξία φροντίδας για το πανεπιστημιακό προσωπικό, τους φοιτητές και τους επισκέπτες (ποιοτική).

Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκε μια πιθανολογική μέθοδος πολλαπλών κριτηρίων (δηλαδή στοχαστικό ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΙΙ), η οποία είναι ιδιαίτερα ικανή να αντιμετωπίσει αβέβαια, ελλιπή, ετερογενή και ασυνεπή δεδομένα. Οι επιπτώσεις των αβέβαιων δεδομένων και των αποκλινουσών προτιμήσεων των ενδιαφερόμενων μερών για τα τέσσερα κριτήρια εξετάστηκαν στην ανάλυση και τεκμηριώθηκαν στα αποτελέσματα της αξιολόγησης.

Για το μέτρο προσαρμογής «οικολογικός προσανατολισμός των στεγών», διενεργήθηκε χωριστή ανάλυση κόστους-οφέλους. Για την ανάλυση αυτή ελήφθησαν υπόψη οι δαπάνες (π.χ. επενδύσεις, επανεπένδυση, αποκατάσταση, συντήρηση) και τα οφέλη που προκύπτουν για τους ιδιοκτήτες των κτιρίων (δηλαδή εξοικονόμηση ιδιωτικών τελών ομβρίων υδάτων, μειωμένο κόστος εγκατάστασης εγκαταστάσεων διαχείρισης ομβρίων υδάτων, εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους). Οι αντίστοιχες καθαρές παρούσες τιμές που προέκυψαν ελήφθησαν επίσης υπόψη για την πιθανολογική ανάλυση πολλαπλών κριτηρίων. Εκτιμήθηκαν επίσης ορισμένα δημόσια οφέλη, δηλαδή η αξία δημιουργίας οικοτόπων και η δέσμευση του άνθρακα, αλλά αναφέρθηκαν χωριστά.

Το συνολικό κόστος που προβλέπεται για αυτό το μεγάλης κλίμακας έργο αστικής ανάπτυξης ανέρχεται σε 188 εκατομμύρια ευρώ και αποτελείται από τέσσερα υποέργα. Η συνολική χρηματοδότηση δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως. Ωστόσο, ορισμένες από τις παρεμβάσεις θα συγχρηματοδοτηθούν, με περίπου 84 εκατομμύρια ευρώ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από ομοσπονδιακά κεφάλαια του Συμφώνου για την Ανώτατη Εκπαίδευση 2020, 37,7 εκατομμύρια από κρατικούς πόρους και 4,1 εκατομμύρια από την πόλη της Ιένα.

Οι συζητήσεις για την ανάπτυξη μιας τοπικής στρατηγικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στην Ιένα ξεκίνησαν το 2005. Μετά από ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου το 2009, το τμήμα ανάπτυξης της πόλης ανέθεσε μια δημόσια χρηματοδοτούμενη πιλοτική μελέτη για την ανάλυση των τοπικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, τον εντοπισμό πιθανών μέτρων προσαρμογής και την καλύτερη κατανόηση των αντιλήψεων κινδύνου των ενδιαφερόμενων μερών. Το 2010, η ανάπτυξη της τοπικής στρατηγικής προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (jenkas) ήταν το επόμενο λογικό βήμα. Υποστηρίχθηκε από το ερευνητικό πρόγραμμα του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Κυκλοφορίας, Κατασκευών και Αστικής Ανάπτυξης και συγχρηματοδοτήθηκε τοπικά. Τον Μάιο του 2013, το Δημοτικό Συμβούλιο αναγνώρισε το jenkas ως μια άτυπη αρχή σχεδιασμού της αστικής ανάπτυξης στην Ιένα. Αυτή ήταν μια σημαντική προϋπόθεση για την εφαρμογή των jenkas και τη συνεχή συνεκτίμηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στον πολεοδομικό σχεδιασμό στην Ιένα. Οι αλλαγές του νομικού πλαισίου σε διάφορους τομείς πολιτικής μετακυλίθηκαν σταδιακά στο προσωπικό διαφόρων δημοτικών φορέων μέσω των αντίστοιχων τακτικών προγραμμάτων προχωρημένης κατάρτισης. Οι αναθεωρήσεις του εξωτερικού κανονιστικού πλαισίου, όπως αυτό του ομοσπονδιακού οικοδομικού κώδικα το 2011, ενισχύουν τις προσπάθειες ενσωμάτωσης της διάστασης της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η φάση ανάλυσης και σχεδιασμού της ανάπλασης του Inselplatz πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2012-2017. Η φάση υλοποίησης ξεκίνησε το 2018 και μέχρι σήμερα (2019) συνίστατο κυρίως στον καθαρισμό και την προετοιμασία του εργοταξίου. Οι ανασκαφικές επεμβάσεις προγραμματίζονται για το 2020, ενώ η κατασκευή προβλέπεται να ξεκινήσει στα τέλη του 2020. Τα κτίρια που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ έχουν προγραμματιστεί να τεθούν σε λειτουργία έως το 2023, ενώ οι άλλες συνιστώσες θα ολοκληρωθούν έως το 2024/2025.

Για ορισμένα από τα συστατικά που πρόκειται να αναπτυχθούν, η αναμενόμενη διάρκεια ζωής είναι στο εύρος: 40 χρόνια για πράσινες στέγες, 40-50 χρόνια για μικρά αστικά δέντρα, 80-100 χρόνια για μεγάλα αστικά δέντρα, 80 χρόνια για πεζοδρόμια και 80 χρόνια για τεχνητά στοιχεία νερού.

Oliver Gebhardt
Helmholtz Centre for Environmental Research – UFZ
Department of Economics
E-mail: oliver.gebhardt@ufz.de

Manuel Meyer
City of Jena
Department of Urban Development and Planning
E-Mail: manuel.meyer@jena.de 

Πρόγραμμα ΠΠ-7 της ΕΕ με τίτλο «Bottom-Up Climate Adaptation Strategies towards a Sustainable Europe — BASE» και Projektgruppe «Campus Inselplatz»