Imscrúdaitheoirí

Luaitear i gComhaontú Pháras gur cheart an t-athrú aeráide a theorannú go dtí ‘go mór faoi bhun’ 2 °C agus gur cheart do thíortha iarracht a dhéanamh an t-ardú teochta a theorannú tuilleadh, go 1.5 °C. Léiríodh, áfach, go mbeidh gá le níos mó laghduithe astaíochtaí ná mar atá geallta faoi láthair chun an sprioc 2 °C a bhaint amach. Dá bhrí sin, gan laghduithe luatha agus móra ar astaíochtaí, tá cásanna aeráide ardleibhéil (ina bhfuil an méadú teochta os cionn 2 °C agus ina bhféadfadh ardú chomh hard le 4-6 °C) an-chreidiúnach in ainneoin comhaontuithe idirnáisiúnta. Mar sin féin, is beag staidéar atá ann ina ndéantar measúnú ag an am céanna ar na tionchair a d’fhéadfadh a bheith acu, ar chumas na roghanna oiriúnaithe leochaileachtaí a laghdú, agus ar na sineirgí agus na comhbhabhtálacha a d’fhéadfadh a bheith acu le maolú. Dá bhrí sin, tá sé ríthábhachtach go mbeidh rochtain ag cinnteoirí ar fhaisnéis eolaíoch iontaofa maidir leis na cásanna éiginnte sin, ach a d’fhéadfadh a bheith ardriosca, den todhchaí chun bonn eolais a chur faoi phleanáil chomhtháite oiriúnaithe agus maolaithe.

Ba é cuspóir foriomlán IMPRESSIONS tuiscint ar iarmhairtí an athraithe aeráide ardleibhéil a chur chun cinn trí shraith chomhtháite cásanna aeráide agus socheacnamaíocha ilscála ardleibhéil a fhorbairt agus iad a chur i bhfeidhm maidir le samhlacha feabhsaithe chun anailís a dhéanamh ar thionchair, leochaileacht, oiriúnú agus maolú. Gineadh conairí oiriúnaithe agus maolaithe lena dtugtar aghaidh ar na tionchair agus na leochaileachtaí sin le páirtithe leasmhara. Rinneadh anailís ansin ar na conairí chun measúnú a dhéanamh ar an ngá atá le straitéisí claochlaitheacha lena gcuirtear san áireamh sineirgí agus comhbhabhtálacha féideartha idir oiriúnú, maolú agus forbairt inbhuanaithe. Rinneadh meastóireacht freisin ar an gcaoi ar féidir an t-eolas nua a fuarthas ó na cásanna, ón samhaltú tionchair agus ó na conairí a leabú laistigh de phróisis chinnteoireachta, ionas go n-eascróidh pleananna éifeachtacha rialachais aeráide as torthaí an tionscadail a dhéileálann le hoiriúnú agus le maolú ar bhealach sineirgisteach.

Ba é an príomhchur chuige cásanna agus samhlacha nua a fhorbairt maidir le tionchair ardleibhéil an athraithe aeráide, agus iad sin a chur i bhfeidhm ar chúig chás-staidéar ar scálaí geografacha éagsúla: an scála ilchríochach don Eoraip; an scála náisiúnta d’Albain; dobharcheantar trasteorann abhann san Ibéir; dhá bhardas san Ungáir; agus cás-staidéar seachtrach de chuid an Aontais ina bhféachtar ar na hidirghníomhaíochtaí idir an Eoraip, an Áise Láir, an Rúis agus an tSín. Rinneadh measúnú ar roghanna éagsúla oiriúnaithe agus maolaithe le haghaidh gach cás-staidéir chun cuidiú le cinnteoirí straitéisí láidre a shainaithint le haghaidh raon todhchaíochtaí féideartha.

Baineadh é sin amach trí na céimeanna seo a leanas:

• Cinneadh adhéanamh – riachtanais an déantóra. Agallaimh dhoimhne agus ceardlanna do pháirtithe leasmhara chun tuiscint a fháil ar na huirlisí agus ar na cinnteoirí eolais a theastaíonn chun cinntí láidre agus éifeachtacha a dhéanamh maidir le hoiriúnú agus maolú i bhfianaise faisnéis eolaíoch an-éiginnte;
• Cásannacomhtháite aeráide agus socheacnamaíocha afhorbairt. Oibriú i ndlúthchomhar leis na páirtithe leasmhara sna cúig chás-staidéar chun sraith cásanna comhtháite aeráide agus socheacnamaíocha ardleibhéil a chruthú lena n-áirítear pointí iompaithe a d’fhéadfadh a bheith ann;
• Modhanna agus samhlacha láidre a fhorbairt chun measúnú a dhéanamh ar thionchair agus leochaileacht an athraithe aeráide. Raon leathan samhlacha spásúla tionchair agus leochaileachta atá ann cheana agus samhlacha spásúla nua a chomhtháthú i gcreat measúnaithe aonair, chun anailís a dhéanamh ar na hidirghníomhaíochtaí casta, na sineirgí agus na comhbhabhtálacha idir earnálacha éagsúla amhail an talmhaíocht, an fhoraoiseacht, an fhorbairt uirbeach agus an turasóireacht agus iad in iomaíocht le chéile don talamh, don uisce agus don fhuinneamh, agus ar na tionchair a eascraíonn as sin ar an tsláinte agus ar an mbithéagsúlacht;
• Conairí oiriúnaithe agus maolaithe a fhorbairt. Oibriú le páirtithe leasmhara i ngach cás-staidéar chun conairí oiriúnaithe agus maolaithe a fhorbairt a thástálfar leis na samhlacha;
• Anailís a dhéanamh ar rioscaí, deiseanna, costais agus tairbhí an oiriúnaithe agus an mhaolaithe. Meastóireacht a dhéanamh ar na conairí oiriúnaithe agus maolaithe arna bhforbairt ag páirtithe leasmhara, agus staidéar á dhéanamh ar éifeachtacht conairí éagsúla le himeacht ama i bhfianaise cásanna aeráide agus socheacnamaíocha ardleibhéil, lena bhféadfaí athruithe neamhlíneacha agus pointí iompaithe a áireamh. Moltaí a fhorbairt maidir le straitéisí agus conairí beartais láidre nua, lena n-áirítear na rioscaí agus na deiseanna a bhaineann le roghanna beartais éagsúla, chun réitigh chomhtháite chlaochlaitheacha a sholáthar a chuideoidh leis an tsochaí pleanáil don fhadtéarma i gcomhthéacs ardleibhéil an athraithe aeráide;

Eolas a mhalartú agus a scaipeadh. Na torthaí a chur in iúl do phobal leathan páirtithe leasmhara chun a rannpháirtíocht ghníomhach sa taighde a uasmhéadú agus cuir chuige reatha maidir le beartais agus gníomhaíochtaí athraithe aeráide a fheabhsú.

Príomhthorthaí thionscadal IMPRESSIONS:

• Léiríodh sa mheasúnú ar riachtanais na gcinnteoirí go measann siad go bhfuil dóchúlacht íseal nó ciantarlú ag baint leis an athrú aeráide ardleibhéil agus nach dtugann siad cuntas go rialta ar chásanna den sórt sin laistigh de ghníomhaíochtaí aeráide atá ann cheana. Cé go bhfuil gá le tuilleadh faisnéise faoi na himpleachtaí a bhaineann le tionchair earnála agus trasearnála ar leith, níl éiginnteacht maidir leis an athrú aeráide ina bac suntasach ar an gcinnteoireacht. Measann cinnteoirí freisin go bhfuil tiománaithe neamh-aeráide ar a laghad chomh tábhachtach céanna, i mórán cásanna níos tábhachtaí, ná an t-athrú aeráide amháin.
• Forbraíodh sraith cásanna comhtháite aeráide agus socheacnamaíocha atá an-éagsúil ar fud scálaí iomadúla trí chreat cáis na gConairí Tiúchana Ionadaíocha (RCPanna) agus na gConairí Socheacnamaíocha Comhroinnte (SSPanna) a bhaineann le IPCC a laghdú. Soláthraíonn na cásanna comhthéacs mionsonraithe cáilíochtúil agus cainníochtúil chun stóinseacht na gcinntí oiriúnaithe agus maolaithe a thástáil. Áirítear iad in Ardán Measúnaithe Chomhtháite IMPRESSIONS (IAP2), leathnú ar Ardán Measúnaithe Chomhtháite CLIMSAVE (IAP1), ar uirlis uathúil ghréasánbhunaithe idirghníomhach é atá furasta le húsáid agus a chuireann ar chumas geallsealbhóirí Eorpacha iniúchadh a dhéanamh ar na saincheisteanna casta ilearnálacha a bhaineann le tionchair, leochaileacht agus oiriúnú don athrú aeráide agus socheacnamaíoch ar fud na hEorpa laistigh d’earnálacha na talmhaíochta, na foraoiseachta, na bithéagsúlachta, an uisce, an chósta agus na cathrach.
• Beidh tionchair an athraithe aeráide, agus leochaileacht i leith na dtionchar sin, an-éagsúil ar fud na hEorpa. Déantar tairbhí i roinnt réigiún agus earnálacha, amhail táirgiúlacht foraoise a mhéadú i dtuaisceart na hEorpa, a fhritháireamh le héifeachtaí díobhálacha i réigiúin agus in earnálacha eile, amhail ganntanas mór uisce, strus teasa agus caillteanas táirgiúlachta i ndeisceart na hEorpa agus i gcodanna de lár agus d’oirthear na hEorpa, agus damáiste forleathan ó thuilte.
• Sainaithníodh trí chonair choiteanna thrasscála le haghaidh gníomhú ar son na haeráide le páirtithe leasmhara: (i) aistriú chuig stíleanna maireachtála inbhuanaithe trí athrú cultúrtha ar bhealaí maireachtála, comaitéireachta, táirgthe, ceannaigh agus foghlama le haghaidh sochaí sholúbtha atá dírithe ar an inbhuanaitheacht; (ii) rialachas ar mhaithe le hinbhuanaitheacht agus athléimneacht in aghaidh an athraithe aeráide atá daonlathach, solúbtha, comhoibritheach agus trédhearcach; (iii) agus cineálacha nua bainistíochta comhtháite agus inbhuanaithe acmhainní lena dtugtar aghaidh ar bhealach iomlánaíoch ar uisce, fuinneamh, bia, úsáid talún agus bithéagsúlacht, chun sineirgí a chruthú agus comhbhabhtálacha a mhaolú.
• Léirítear le hanailís ar na conairí oiriúnaithe agus maolaithe go bhféadfadh sé nach leor gnáthréitigh ar oiriúnú agus ar mhaolú má sháraítear an tairseach 2 °C. Réitigh chlaochlaitheacha atá dírithe ar shocruithe institiúideacha atá thar a bheith éagsúil a chur chun feidhme, sineirgí a lorg idir oiriúnú agus maolú agus iad a nascadh le forbairt inbhuanaithe, tá siad ag éirí níos tábhachtaí.
• Tá comhtháthú beartas ríthábhachtach chun sprioc Chomhaontú Pháras a bhaint amach agus chun oiriúnú d’iarmhairtí an athraithe aeráide agus shocheacnamaíoch. Le peirspictíocht chomhtháite lena gcuirtear san áireamh na naisc idir iliomad réimsí beartais, earnálacha agus scálaí, is féidir sineirgí a éascú agus comhbhabhtálacha idir oiriúnú, maolú agus spriocanna eile a mhaolú.
• Leis an gcur chuige faoi stiúir na bpáirtithe leasmhara in IMPRESSIONS áirithíodh go raibh an taighde bunaithe ar thosaíochtaí na gcinnteoirí ó phríomhearnálacha eacnamaíocha agus sóisialta ionas gur baineadh amach comhfhoghlaim shuntasach. Chuir sé sin ar chumas cinnteoirí réitigh láidre, nuálacha agus éifeachtacha a shainaithint chun aghaidh a thabhairt ar an athrú aeráide ardleibhéil. Leagtar béim ann freisin ar nuálaíochtaí sochaíocha agus beartais agus tacaítear leis na claochluithe is gá chun sineirgí a bhaint amach idir oiriúnú agus maolú agus geilleagar glas inbhuanaithe a bhaint amach. Cuireann sé le hacmhainneacht agus le tuiscint freisin ionas go mbeidh cinnteoirí in ann an fhaisnéis nua a úsáid maidir le réitigh nuálacha agus oiliúint a chur ar dhaoine eile chun oidhreacht mharthanach a chothú amach anseo.

Déantar achoimre ar thorthaí na dtionscadal i bhformáid inrochtana ar Mhol Faisnéise IMPRESSIONS. Tá tuilleadh faisnéise ar fáil freisin i sraith coimrí beartais, sraith físeán (atá ar fáil trí Mhol Faisnéise IMPRESSIONS nó trí chainéal YouTube), agus táirgí insoláthartha agus foilseacháin eile IMPRESSIONS (atá ar fáil i leabharlann ar línean tionscadail).