RAMSES

Tá aeráid an Domhain ag athrú. Agus leis an athrú aeráide, tá rioscaí méadaitheacha ann do chathracha — agus do na daoine a chónaíonn i gcathracha — mar gheall ar thuilte, tonnta teasa agus imeachtaí adhaimsire eile. D’fhéadfadh oiriúnú don athrú sin a bheith cinntitheach do thodhchaí na gcathracha. Ach conas oiriúnú? Cad iad na costais? Agus conas roghanna agus bearta a rangú chun bonneagar uirbeach a dhéanamh athléimneach?

Tugann an tionscadal taighde Eorpach RAMSES freagraí ar na ceisteanna sin. Trí thuiscint a fháil ar shaintréithe cathrach agus ar thionchair an athraithe aeráide ar an scála uirbeach, déantar measúnú leis an tionscadal ar rioscaí agus leochaileachtaí agus cainníochtaítear costais agus tairbhí na roghanna oiriúnaithe faoi seach.

Soláthraíonn RAMSES fianaise chainníochtaithe a bhfuil géarghá léi ar thionchair an athraithe aeráide agus ar na costais agus na tairbhí a bhaineann le raon leathan beart oiriúnaithe bog (e.g. pleanáil úsáide talún) agus crua (e.g. athrú bonneagair). Téann RAMSES i dteagmháil le páirtithe leasmhara agus le húsáideoirí deiridh ón tús chun a áirithiú go bhfuil an fhaisnéis ábhartha ó thaobh beartais de agus, ar deireadh, go gcumasaítear léi straitéisí oiriúnaithe a cheapadh agus a chur chun feidhme san Aontas agus níos faide i gcéin. Díríonn RAMSES ar thionchair aeráide agus straitéisí oiriúnaithe a bhaineann le ceantair uirbeacha mar gheall ar a dtábhacht mhór shóisialta agus eacnamaíoch. I ndeireadh na dála, soláthraíonn RAMSES an bonn fianaise as a dtagann laghdú ar chostais oiriúnaithe chomh maith le tuiscint níos fearr ar bhearta oiriúnaithe i gcathracha agus glacadh níos fearr leo.

Baintear na haidhmeanna uaillmhianacha sin de chuid RAMSES amach trí na cuspóirí sonracha seo a leanas:

• Modhanna agus uirlisí a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm chun measúnú a dhéanamh ar thionchair, leochaileacht agus rioscaí aeráide i gcathracha;
• Modhanna chun na costais agus na tairbhí eacnamaíocha a bhaineann le hoiriúnú don athrú aeráide a chainníochtú (trí chuir chuige ó bharr anuas/ó bhun aníos);
• Measúnú ar na héifeachtaí comhshaoil, sóisialta agus eacnamaíocha a bhaineann leis an athrú aeráide, ar leibhéal na hearnála agus aird ar leith á tabhairt ar chathracha a bhfuil ardtábhacht eacnamaíoch agus shóisialta ag baint leo;
• Freagairtí daonna ar oiriúnú agus spreagthaí eile athraithe amhail maolú, athrú déimeagrafach agus saincheisteanna forbartha inbhuanaithe a chur san áireamh — lena n-áirítear coinbhleachtaí agus sineirgí idir gníomhaíochtaí maolaithe agus oiriúnaithe a imscrúdú;
• An bonn eolais sin a chomhtháthú sa chinnteoireacht sa bheartas oiriúnúcháin agus i ngach réimse beartais agus gnó eile a bhféadfadh an t-athrú aeráide difear a dhéanamh dóibh; agus,
• Aschuir a sholáthar lena méadaítear bunachair sonraí de shonraí socheacnamaíocha a bhaineann le tionchair, leochaileacht agus oiriúnú an athraithe aeráide.

Is é is aidhm do thionscadal RAMSES ardmhodheolaíocht a fhorbairt chun tionchair uirbeacha agus meastacháin ar chostais agus tairbhí oiriúnúcháin a chur i láthair trí úsáid a bhaint as ‘airgeadra coiteann’. Ar an gcaoi sin, beidh páirtithe leasmhara in ann comparáidí díreacha a dhéanamh ar fud cathracha agus earnálacha agus béim ar leith á leagan ar chostais airgeadais an oiriúnaithe. Leanfaidh RAMSES dhá líne chomhlántacha: sainaithneofar le cur chuige ginearálaithe príomhbhonneagar uirbeach agus príomhthréithe uirbeacha agus an gaol atá acu le héifeachtúlacht maidir le hoiriúnú agus maolú i gceirtleáin. Comhlánófar an líne sin le cur chuige mionsonraithe ardtaifigh chun éifeachtaí an athraithe aeráide a ionsamhlú le haghaidh cás-staidéir roghnaithe. Beidh an dá cheann mar bhonn d’anailís nua ar an gcomhthéacs institiúideach agus polaitiúil chun athruithe a chur chun cinn agus, ar deireadh, chun straitéisí aistrithe a bhaineann go sonrach le cathracha a fhorbairt. Cuirfear páirtithe leasmhara laistigh de na cás-staidéir roghnaithe san áireamh sa phróiseas sin le linn thréimhse an tionscadail.

Gabhfaidh cur chuige RAMSES spreagthaí athraithe ‘ón mbarr anuas’, ach soláthróidh sé freisin an comhthéacs áitiúil ‘ón mbun aníos’ chun measúnú a dhéanamh ar rioscaí aeráide agus forbróidh na costais agus na tairbhí a bhaineann le hoiriúnú RAMSES straitéisí measúnaithe costais ar bhonn samhaltú córas castachta idirmheánaí. Tá sé seo á dhéanamh trí chatagóirí agus feidhmeanna tipiciúla na gcóras uirbeach a aithint seachas anailís a dhéanamh ar gach comhpháirt. Bíonn tionchair aeráide amhail stoirmeacha, báisteach throm, triomach, ardú ar leibhéal na farraige nó tonnta teasa éagsúil ó áit go háit. Tá an rud céanna fíor maidir le bonneagar agus sócmhainní eile a d’fhéadfadh a bheith faoi bhagairt ag na tionchair sin. Sainaithneofar na difríochtaí réigiúnacha sin san aeráid agus cúiseanna eile leis an athrú chun na rioscaí ‘ón mbarr anuas’ agus spreagthaí an athraithe a bhféadfadh cathracha éagsúla Eorpacha, agus a réigiúin, a bheith neamhchosanta orthu a shuí. Comhlánaítear na hanailísí le cur chuige ón mbun aníos, lena n-úsáidtear samhail cathrach ilchuspóireach sheanbhunaithe. Is é is aidhm do RAMSES an chatagóir samhla sin a aistriú chuig áiteanna eile agus a léiriú conas a d’fhéadfadh measúnuithe costais móra a bheith éagsúil nuair a dhéantar comparáid idir cuir chuige ó bhun aníos agus cuir chuige ó bharr anuas. Tacaíonn Cás-Staidéir, amhail Antuairp, Londain, Bilbao nó Nua-Eabhrac leis an bhforbairt mhodheolaíoch ó thaobh gnéithe ginearálaithe agus caighdeánaithe de.

Tionscadal cúig bliana ab ea RAMSES a dhírigh ar phleanáil oiriúnaithe don athrú aeráide, lena n-áirítear costais damáiste agus oiriúnaithe a bhaineann leis an athrú aeráide a ríomh. I bhfianaise chastacht agus éagsúlacht ollmhór na n-ionad uirbeach, is annamh a dhéantar diananailísí sa chomhthéacs seo agus i bhformhór na gcásanna níl siad inchomparáide. Dá bhrí sin, chun roinnt dul chun cinn a dhéanamh maidir le hidir-inchomparáideacht cur chuige agus torthaí, agus chun gníomhaíocht maidir le hoiriúnú uirbeach a chothú, d’fhorbair an cuibhreannas creataí anailíseacha chun straitéisí agus bearta oiriúnúcháin a chur chun feidhme i gcathracha an Aontais agus i gcathracha idirnáisiúnta. Dá bhrí sin, d’fhorbair an tionscadal sraith modhanna agus uirlisí nuálacha lena ndéantar tionchair an athraithe aeráide agus na costais agus na tairbhí a bhaineann le hoiriúnú don athrú aeráide a chainníochtú, agus ar an gcaoi sin soláthraíodh fianaise chun a chur ar a gcumas do lucht ceaptha beartas straitéisí oiriúnúcháin a cheapadh. Comhtháthaítear leis an measúnú ar thionchair
agus ar chostais chun cur chuige i bhfad níos comhleanúnaí a chur ar fáil ná mar atá ann faoi láthair, agus iniúchadh á dhéanamh ar an gcothromaíocht idir cur chuige ón mbarr anuas agus ón mbun aníos is gá chun ceapadh éifeachtach beartas a áirithiú i limistéir uirbeacha.

Ar an iomlán, d’fhoilsigh an tionscadal 38 n-alt irise (le 10 gcinn bhreise i bpreas nó faoi athbhreithniú), d’eagraigh sé roinnt ceardlann, comhdhálacha agus gníomhaíochtaí scaipthe. Chomh maith le cuir chuige eolaíocha nua agus forbairtí modheolaíochta, bhíothas in ann sásraí lena múnlaítear ceapadh beartais nithiúil a shainaithint mar gheall ar an gcomhthéacs polaitiúil agus institiúideach i gcathracha cás-staidéir. Ba léir nach mór aistriú a dhéanamh ó bhreithnithe glana teicniúla agus/nó simplí maidir le tairbhe costais, agus go n-éilíonn geallsealbhóirí cathrach punann roghanna seachas conair optamach amháin, agus cumhachtú daoine ina ghné bhunúsach chun glacadh le bearta oiriúnaithe don athrú aeráide a mhéadú. D’éirigh le RAMSES réimse spreagthaí luachmhara eolaíochta agus beartais a chruthú ar féidir iad a fhorbairt i dtionscadail amach anseo.

I dteannta na Tuarascála achoimre deiridh infhoilsithe, áirítear ar thorthaí tábhachtacha eile an Lámhleabhar Aistrithe agus an Pacáiste Oiliúna, agus uirlis treorach closamhairc le breis agus 100 físagallamh gearr ‘Maidirle hAthléimneacht Uirbeach’,agus Comhardán RAMSES. Ina theannta sin, déanann RAMSES Bits an méid seo a leanas: Tá an nuacht is déanaí ó thaighdeoirí RAMSES, tuarascálacha eolaíocha, ábhair oiliúna agus ábhair scaipthe ar fáil ar shuíomh gréasáin an tionscadail.