Forestrija

Messaġġi ewlenin

• Il-foresti huma ekosistemi kumplessi u huma affettwati mit-tibdil fil-klima kemm jekk qed ibiddlu t-temperatura, il-preċipitazzjoni, il-konċentrazzjoni tas-CO2 fl-atmosfera, il-frekwenza tal-maltempati jew in-nirien fil-foresti. It-tibdil fil-klima qed ibiddel mhux biss il-kundizzjonijiet għas-siġar iżda wkoll il-bqija tal-ekosistema. Il-bidliet fit-tul tal-istaġuni u fit-temperaturi jistgħu jwasslu għal żieda fl-okkorrenzi ta’ pesti u mard invażivi kif ukoll ifixklu ċ-ċikli tal-ħajja ta’ ħafna speċijiet indiġeni tal-foresti.
• Il-foresti għandhom rwol importanti fl-ekonomija u fis-soċjetà tagħna, billi joħolqu l-impjiegi, jipprovdu ikel, mediċini, materjali, ilma nadif u aktar. Il-foresti jospitaw bijodiversità rikka, u niddependu fuq il-kapaċità tagħhom li jneħħu s-CO₂ mill-atmosfera fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima. Il-provvista ta’ dawn il-funzjonijiet u s-servizzi hija affettwata, u f’ħafna każijiet, mhedda mit-tibdil fil-klima billi tiżdied il-mortalità tas-siġar, jitnaqqas it-tkabbir tal-veġetazzjoni, u jiġu kkawżati maltempati aktar severi u nirien aktar frekwenti.
• L-UE stabbiliet qafas ta’ politika komprensiv biex tippromwovi foresti reżiljenti għat-tibdil fil-klima li kapaċi jipprovdu l-ħafna servizzi tal-ekosistema mitluba mis-soċjetà. Dan jinkludi l-Istrateġija tal-UE dwar l-Adattament għat-Tibdil fil-Klima, l-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità għall-2030, l-Istrateġija l-ġdida tal-UE għall-Foresti għall-2030, u l-Istrateġija tal-UE dwar il-Ħamrija għall-2030. Barra minn hekk, jinkludi leġiżlazzjoni bħar-Regolament dwar l-Użu tal-Art, it-Tibdil fl-Użu tal-Art u l-Forestrija, il-Liġi tal-UE dwar ir-Restawr tan-Natura, il-Liġi proposta tal-UE dwar il-Monitoraġġ tal-Foresti, u r-Regolament propost tal-UE dwar il-materjal riproduttiv tal-foresti.

Impatti, vulnerabbiltajiet u riskji

Josef Hinterleitner, Climate Change PIX /EEA

Madwar 160 miljun ettaru (39 % tal-art tal-UE) huma koperti minn foresti jew art imsaġġra oħra (ara l-forestrija tal-UE spjegata). Nofs in-network Natura 2000 huwa żona forestali protetta, li tkopri 38 miljun ettaru.

Ir-rata tat-tibdil fil-klima hija aktar mgħaġġla mill-kapaċità tal-ekosistemi tal-foresti li jadattaw b’mod naturali. Il-frekwenza u s-severità tal-estremitajiet klimatiċi u tat-temp qed jiżdiedu, u qed jikkawżaw avvenimenti bla preċedent, bħan-nirien fiċ-Ċirku Artiku, nixfiet severi fir-reġjun tal-Mediterran u fl-Ewropa Ċentrali, tifqigħat bla preċedent tal-ħanfusa tal-qoxra tas-siġar fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, b’effetti devastanti għall-foresti Ewropej. Mhux biss it-tibdil fil-klima, iżda wkoll il-bidliet fl-użu tal-art u l-ġestjoni tal-foresti kienu xprunaturi sinifikanti tal-frammentazzjoni osservata tal-foresti u ż-żieda fil-vulnerabbiltà tal-foresti għat-tibdil fil-klima. B’konsegwenza ta’ dan, il-vijabbiltà ekonomika tal-foresti hija u se tiġi affettwata. Il-bidliet klimatiċi u mhux klimatiċi fil-foresti għandhom impatt ukoll fuq il-kapaċità tal-foresti li jipprovdu servizzi ambjentali bħall-ilma u l-arja nodfa, l-ikel u l-fibra, l-assorbiment tas-CO2, il-ħażna tal-karbonju, il-kontroll tal-erożjoni u jipprovdu ħabitat għall-bijodiversità tal-foresti. Informazzjoni reċenti tal-EEA tissuġġerixxi li r-rata ta’ mortalità tal-kanupew tas-siġar fl-Ewropa rduppjat mill-aħħar tas-seklu 20, u dan jaffettwa l-ekwivalenti ta’ 1 % taż-żona tal-foresti tal-EU-27 kull sena. Dan wassal ukoll għal tnaqqis sinifikanti tal-bir tal-foresti tal-Ewropa.

Skont il-Valutazzjoni Ewropea tar-Riskju Klimatiku, ir-riskju għall-bijodiversità u l-bjar tal-karbonju minn frekwenza u intensità akbar ta’ nirien fil-foresti, bin-Nofsinhar tal-Ewropa jkun reġjun hotspot u r-riskju minn avvenimenti aktar severi u frekwenti ta’ nixfa sħuna u tifqigħat ta’ pesti tal-insetti relatati huma dawk l-aktar urġenti li għandhom jiġu indirizzati. Minħabba l-ħafna servizzi tal-ekosistema pprovduti mill-foresti, il-valutazzjoni identifikat ukoll ir-riskju ta’ impatti kaskata fuq skala kbira minn diebacks tal-foresti kkawżati mill-klima.

Qafas ta' politika

L-Istrateġija l-ġdida tal-UE għall-Foresti għall-2030 għandha l-għan li tipproteġi u tirrestawra l-foresti fl-Unjoni Ewropea. Għandha l-għan li tappoġġa l-funzjonijiet soċjoekonomiċi tal-foresti, tipproteġi u tirrestawra ż-żona tal-foresti tal-UE biex tiġġieled it-tibdil fil-klima u treġġa’ lura t-telf tal-bijodiversità. L-Istrateġija tiffoka fuq: monitoraġġ effettiv permezz tal-liġi proposta dwar il-monitoraġġ tal-foresti, inċentivi finanzjarji għas-sidien tal-foresti biex itejbu l-kwantità u l-kwalità tal-foresti tal-UE, jippromwovu l-użu sostenibbli tal-foresti, jiżviluppaw ħiliet u jagħtu s-setgħa lin-nies biex jipprattikaw il-ġestjoni sostenibbli tal-foresti, ir-riforestazzjoni u l-afforestazzjoni ta’ foresti bijodiversi billi jħawlu 3 biljun siġra sal-2030. L-aħħar waħda hija parti mill-wegħda li tiġi protetta u restawrata n-natura flimkien mal-Liġi l-ġdida tal-UE dwar ir-Restawr tan-Natura miftiehma lejn l-aħħar tal-2023.

Bħala parti mill-Patt Ekoloġiku Ewropew, u l-Istrateġija l-ġdida tal-UE għall-Bijodiversità sal-2030, l-Istrateġija l-Ġdida l-ġdida għall-Foresti tinkludi miżuri għat-tisħiħ tal-protezzjoni u r-restawr tal-foresti, it-tisħiħ tal-ġestjoni sostenibbli tal-foresti, u t-titjib tal-monitoraġġ u l-ippjanar deċentralizzat effettiv dwar il-foresti fl-UE, il-promozzjoni tar-rwol multifunzjonali tagħhom u l-kontribut għar-rekwiżiti ta’ adattament.

Barra minn hekk, ir-Regolament LULUCF għandu impenn vinkolanti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet, biex jiżgura l-kontabbiltà mhux biss mill-foresti iżda mill-użi kollha tal-art (inklużi l-artijiet mistagħdra sal-2026). Dan se jappoġġa lill-forestiera permezz ta’ viżibbiltà akbar għall-benefiċċji klimatiċi tal-prodotti tal-injam, li jistgħu jaħżnu l-karbonju sekwestrat mill-atmosfera u jissostitwixxu materjali intensivi fl-emissjonijiet.

It-titjib tal-bażi tal-għarfien

Il-Valutazzjoni Ewropea tar-Riskju Klimatiku tal-2024 tipprovdi valutazzjoni komprensiva tar-riskji klimatiċi ewlenin li qed tiffaċċja l-Ewropa llum u fil-futur. Dan jidentifika 36 riskju klimatiku ewlieni li jheddu s-sigurtà tal-enerġija u tal-ikel tagħna, l-ekosistemi, l-infrastruttura, ir-riżorsi tal-ilma, is-sistemi finanzjarji, u s-saħħa tan-nies filwaqt li jitqies ukoll ir-riskju għas-settur tal-forestrija.

L-evidenza reċenti miġbura fil-qosor mir-rapport tal-Grupp ta’ Ħidma II tal-AR6 tal-IPCC dwar it-Tibdil fil-Klima 2022: L-Impatti, l-Adattament u l-Vulnerabbiltà juru li l-prattiki mhux sostenibbli dejjem jikbru tal-użu tal-art jaffettwaw b’mod negattiv il-bijodiversità u l-kapaċità tal-ekosistemi li jadattaw għat-tibdil fil-klima. It-tibdil fil-klima previst flimkien ma’ prattiki ta’ ġestjoni tal-foresti mhux sostenibbli se jikkawżaw it-telf u d-degradazzjoni tal-foresti tad-dinja. Ir-riskji għat-telf tal-bijodiversità huma moderati sa għoljin fl-ekosistemi tal-foresti. L-adattament għall-foresti jinkludi l-konservazzjoni, il-protezzjoni, ir-restawr kif ukoll prattiki ta’ ġestjoni sostenibbli tal-foresti. It-tisħiħ tal-bażi tal-għarfien huwa meqjus essenzjali għall-ġestjoni sostenibbli tal-foresti bl-isfidi addizzjonali ppreżentati mit-tibdil fil-klima. Rapporti speċjali oħra tal-IPCC (It-tibdilfil-klima u l-art u r-rapport dwar it-Tisħin globali ta’ 1,5 °C),jindikaw impatti serji għal tipi differenti ta’ foresti u jivvalutaw l-għażliet għall-użu sostenibbli tal-art u l-ġestjoni tal-foresti.

Is-Sistema ta’ Informazzjoni dwar il-Foresti għall-Ewropa (FISE) hija l-punt uniku ta’ dħul għad-data u l-informazzjoni biex jiġu appoġġati l-politiki relatati mal-foresti fl-Ewropa. Fih rabtiet, għodod, u riżorsi oħra rilevanti għat-titjib tal-bażi tal-għarfien dwar l-istatus u s-saħħa tal-foresti, u għat-titjib tar-reżiljenza tal-foresti, inkluż l-adattament għat-tibdil fil-klima fis-settur tal-forestrija. It-taqsima dwar l-Adattament fis-settur tal-forestrija ta’ Climate-ADAPT tipprovdi punt ta’ dħul fl-aktar għarfien, data, għodod u gwida rilevanti għall-implimentazzjoni tal-azzjoni ta’ adattament fil-prattika. Forest Europe hija wkoll portal u riżorsa importanti dwar il-proċessi pan-Ewropej għad-djalogu u l-kooperazzjoni, dwar il-politiki tal-foresti fl-Ewropa inkluża informazzjoni dwar il-ġestjoni sostenibbli tal-foresti, dwar il-faċilità pan-Ewropea għar-riskju ta’ nirien, u dwar l-impjiegi ekoloġiċi u l-edukazzjoni dwar il-foresti. L-EUROSTAT għandu wkoll ħafna statistika pan-Ewropea dwar il-foresti disponibbli għal kull pajjiż.

L-applikazzjoni Forest Forward ġiet żviluppata wkoll biex tinforma lis-sidien tan-negozji u lill-persunal tekniku dwar l-impatti tat-tibdil fil-klima fuq id-distribuzzjoni ta’ speċijiet ta’ valur għall-industrija tal-forestrija. Hija tuża d-data tas-Servizz dwar it-Tibdil fil-Klima ta’ Copernicus (C3S) u servizzi oħra ta’ Copernicus jistgħu jintużaw biex jiġu żviluppati applikazzjonijiet orjentati lejn il-foresti biex jiġu ottimizzati l-ġestjoni tal-foresti u l-attivitajiet ekonomiċi relatati.

Dan l-aħħar ġew ippubblikati diversi studji tal-każijiet u punti ta’ rapport dwar Climate-ADAPT biex jgħinu fid-deskrizzjoni ta’ xi adattamenti tal-foresti f’reġjuni Ewropej differenti (eż. għall-foresti fil-baċir tal-Mediterran, u fil-foresta Sonjana Belġjana). Ara wkoll l-aħħar evidenza dwar il-kapaċità tal-foresti tal-Ewropa li jappoġġaw il-bijodiversità filwaqt li jneħħu u jaħżnu l-karbonju mill-atmosfera jew linji gwida dwar il-ġestjoni tal-foresti eqreb lejn in-natura

Ġew stabbiliti diversi networks u assoċjazzjoni biex jaqsmu l-għarfien u jgħaqqdu l-assoċjazzjonijiet u l-ħaddiema tal-forestrija: in-Network ERIAFF tar-Reġjuni Ewropej għall-Innovazzjoni, l-Unjoni tal-Forestrija Ewropea, id-Dar Ewropea tal-Forestrija (mill-Konfederazzjoni tas-Sidien Ewropej tal-Foresti),l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Foresti tal-Istat, u l-Federazzjoni Ewropea tal-Agroforestrija. Barra minn hekk, l-Istitut Ewropew għall-Foresti u Forest Europe jwettqu riċerka u jipprovdu appoġġ politiku dwar kwistjonijiet relatati mal-foresti, filwaqt li jgħaqqdu l-għarfien mal-azzjoni.

Appoġġ għall-investiment u l-finanzjament

Il-Qafas Finanzjarju Pluriennali (QFP) 2021-2027 huwa l-akbar baġit fit-tul tal-UE li qatt ġie ffinanzjat, u flimkien man-Next Generation EU, jammonta għal EUR 1,8 triljun. L-għan tal-QFP huwa li: (i) tappoġġa l-modernizzazzjoni tal-Unjoni Ewropea permezz tar-riċerka u l-innovazzjoni, (ii) tippromwovi t-tranżizzjonijiet klimatiċi u diġitali, (iii) ittejjeb it-tħejjija, l-irkupru u r-reżiljenza. 30 % tal-baġit tal-UE se jintefaq biex jiġi miġġieled it-tibdil fil-klima, b’attenzjoni speċjali għall-protezzjoni tal-bijodiversità. Hemm appoġġ finanzjarju għall-forestrija fil-PAK pereżempju għall-afforestazzjoni, il-ħolqien ta’ msaġar, il-prevenzjoni ta’ ħsarat fil-foresti min-nirien jew ir-restawr ta’ foresti li saritilhom ħsara. Hemm ukoll dokument ta’ appoġġ u gwida reċenti dwar skemi ta’ pagament pubbliċi u privati għas-servizzi tal-ekosistema tal-foresti.

Sorsi oħra ta’ finanzjament tal-UE għall-adattament għat-tibdil fil-klima fis-settur tal-forestrija huma disponibbli permezz tal-Programm ta’ Azzjoni Klimatika LIFE u l-Fondi għall-Iżvilupp Rurali bit-tieni pilastru tal-Politika Agrikola Komuni. Il-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (ESI)l-oħra, b’mod partikolari l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR), inkluż il-programm INTERREG Europe, jistgħu jikkomplementawhom.

Ħarsa ġenerali komprensiva tista’ tinstab fuq il-paġna dwar il-finanzjament tal-UE tal-miżuri ta’ adattament.

MRE ta’ adattament

Monitoraġġ aħjar tal-foresti madwar l-Ewropa se jippermetti azzjonijiet kontra t-theddid transfruntier ta’ pesti, nixfiet u nirien fil-foresti li huma aggravati mit-tibdil fil-klima u se jappoġġa l-konformità mal-leġiżlazzjonijiet miftiehma tal-UE. Għal din ir-raġuni l-Kummissjoni pproponiet Liġi ġdida tal-UE dwar il-Monitoraġġ tal-Foresti.  Dan se jippermetti l-ġbir u l-kondiviżjoni ta’ data forestali komprensiva, f’waqtha u komparabbli miksuba mit-teknoloġija tal-Osservazzjoni tad-Dinja u l-kejl fuq l-art biex jiġu appoġġati t-teħid tad-deċiżjonijiet u l-implimentazzjoni tal-politika.