4.2 It-twettiq ta' analiżi tal-ispejjeż imqabbla mal-benefiċċji tal-miżuri ta' adattament

L-analiżi tal-kostijiet u tal-benefiċċji tista’ tgħin b’mod sinifikanti lil dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet biex ifasslu l-aħjar strateġija għall-użu ta’ riżorsi ekonomiċi skarsi għall-aktar approċċ effettiv ta’ adattament u tgħin biex jiġu prijoritizzati u jsiru investimenti fir-reżiljenza tal-ħin. Il-valutazzjonijiet tal-kostijiet u l-benefiċċji spiss jintużaw mill-gvernijiet u mill-organizzazzjonijiet tas-settur privat biex jivvalutaw ix-xewqa ta’ azzjoni jew investiment partikolari. L-analiżi tista’ tgħin biex jitbassar jekk il-benefiċċji ta’ miżura jegħlbux il-kostijiet tagħha u fir-rigward ta’ alternattivi oħra (jiġifieri tippermetti li jiġu kklassifikati miżuri alternattivi f’termini tal-proporzjon kostijiet-benefiċċji).

L-ispejjeż tal-adattament huma mifhuma bħala "l-ispejjeż tal-ippjanar, tat-tħejjija, tal-iffaċilitar u tal-implimentazzjoni ta' miżuri ta' adattament, inklużi l-ispejjeż tat-tranżizzjoni" (IPCC) u l-benefiċċji huma "l-ispejjeż tal-ħsara evitati jew il-benefiċċji akkumulati wara l-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta' miżuri ta' adattament" (IPCC). Minħabba li kważi l-ebda azzjoni ta’ adattament ma tista’ telimina kompletament impatt tat-tibdil fil-klima u r-riskju assoċjat, jeħtieġ li jitqiesu wkoll il-kostijiet tar-riskju residwu (l-impatti li jifdal wara l-implimentazzjoni tal-azzjoni ta’ adattament).

Il-valutazzjoni tal-kostijiet u tal-benefiċċji tal-għażliet ta’ adattament tista’ ssir b’mod aktar ristrett meta jitqiesu l-kostijiet u l-benefiċċji baġitarji finanzjarji biss jew b’mod aktar komprensiv meta jitqiesu l-kostijiet u l-benefiċċji usa’ għall-ekonomija lokali. Barra minn hekk, l-ispejjeż u l-benefiċċji soċjali u ambjentali jistgħu jiġu inklużi wkoll fil-valutazzjonijiet tal-ispejjeż u l-benefiċċji. Huwa partikolarment importanti li jiġu inklużi l-kostijiet u l-benefiċċji mhux tas-suq, fil-valutazzjonijiet tal-għażliet ta’ adattament biex titqies b’mod realistiku l-firxa sħiħa ta’ benefiċċji u kostijiet, minkejja li huma aktar diffiċli biex jiġu espressi f’termini monetarji.

Jeżisti sett ta’ approċċi għall-valutazzjoni tal-kostijiet u l-benefiċċji tal-għażliet ta’ adattament. Tliet metodi użati b’mod komuni huma:

• Analiżi tal-Ispejjeż imqabbla mal-Benefiċċji (CBA)
• Analiżi tal-Kosteffettività (CEA)
• Analiżi b’Diversi Kriterji (MCA)

B’mod ġenerali, CBA fiha l-passi li ġejjin:

1. Iddefinixxi l-objettiv ta’ adattament u identifika l-għażliet ta’ adattament korrispondenti li għandhom jiġu vvalutati
2. Iddefinixxi l-linja bażi biex tippermetti valutazzjonijiet li jqabblu x-xenarji “bi” u “mingħajr” l-azzjoni ta’ adattament speċifika
3. Identifika l-kostijiet u l-benefiċċji kollha fuq skeda ta’ żmien stabbilita, ġeneralment il-ħajja ta’ miżura ta’ adattament jew il-perjodu ta’ żmien tax-xenarji tal-impatt fuq il-klima
4. Assenja valur monetarju għall-ispejjeż: il-kostijiet jinkludu l-kostijiet għar-riżorsi fiżiċi meħtieġa, il-kost tal-isforz uman involut fil-fażijiet kollha ta’ proġett kif ukoll kwalunkwe nuqqas ta’ benefiċċju soċjali, ambjentali jew ekonomiku kwantifikabbli. Il-kostijiet li jseħħu fil-futur jiġu skontati għall-valur tal-lum (“valur preżenti”) bl-użu ta’ rata ta’ skont
5. Assenjazzjoni ta’ valur monetarju għall-benefiċċji: il-kwantifikazzjoni tal-benefiċċji tista’ tkun inqas sempliċi. Ħafna drabi huwa aktar diffiċli li wieħed ibassar il-benefiċċji b’mod preċiż, speċjalment għal għażliet innovattivi ġodda. It-tieni nett, flimkien mal-benefiċċji finanzjarji, spiss ikun hemm benefiċċji intanġibbli, jew mhux tanġibbli, relatati ma’ miżura. Madankollu, hemm diversi metodoloġiji li jippermettu l-kwantifikazzjoni - jekk jogħġbok irreferi għal aktar gwida fir-riżorsi marbuta hawn taħt. Il-benefiċċji kwantifikati jeħtieġ ukoll li jiġu skontati għall-valuri tal-lum.
6. Qabbel l-ispejjeż u l-benefiċċji: fl-aħħar nett, qabbel il-valur tal-kostijiet mal-valur tal-benefiċċji, u uża din l-analiżi biex tiddeċiedi l-kors ta’ azzjoni. Biex tagħmel dan, ikkalkula l-ispejjeż totali u l-benefiċċji totali, u qabbel iż-żewġ valuri biex tiddetermina jekk il-benefiċċji jegħlbux l-ispejjeż (l-istabbiliment tal-"valur preżenti nett" - NPV). Huwa importanti wkoll li jiġi kkunsidrat iż-żmien tal-ħlas lura - kemm se jieħu żmien biex jintlaħaq il-punt ta' ekwilibriju li fih il-benefiċċji jkunu ħallsu lura l-ispejjeż.

Limitazzjoni tas-CBA hija li tirrikjedi li l-benefiċċji kollha jitkejlu u jiġu espressi f’termini monetarji, li spiss ikun diffiċli li jinkisbu jew jitqies bħala moralment dubjuż (eż. l-assenjazzjoni ta’ valur monetarju lill-ħajjiet umani jew “l-iskontar” tal-benefiċċji futuri). Iż-żewġ metodi l-oħra, CEA u MCA, jistgħu jintużaw biex jingħelbu xi wħud minn dawn il-kwistjonijiet.

L-analiżi tal-kosteffettività (CEA) tintuża biex jiġi ddeterminat l-inqas mod għali biex jintlaħaq l-objettiv speċifiku ta’ adattament. Filwaqt li l-kostijiet tal-miżuri jeħtieġ li jiġu kkalkulati f’termini monetarji, il-benefiċċji jistgħu jiġu espressi fi kwalunkwe miżura kwantifikata oħra, li tista’ titqabbel mal-valur fil-mira. Pereżempju, jekk il-mira hija li jitnaqqas l-għadd ta’ mwiet relatati mas-sħana, kull għażla se tiġi vvalutata fuq il-potenzjal tagħhom li jnaqqsu l-mortalità relatata mas-sħana (l-għadd ta’ mwiet evitati u t-tnaqqis perċentwali meta mqabbel mal-linja bażi), li mbagħad jitqabbel mal-kost tagħha. Is-CEA normalment tħalli barra l-kunsiderazzjoni tal-aspetti soċjali, il-fattibbiltà tal-implimentazzjoni jew il-kobenefiċċji, li jeħtieġ li jiġu vvalutati b’mod parallel.

Ir-riżorsi u l-informazzjoni dwar metodi u għodod ulterjuri huma pprovduti hawn taħt.

L-analiżi b’diversi kriterji (MCA) tintegra diversi kriterji ta’ valutazzjoni (finanzjarji u mhux finanzjarji, monetizzati jew espressi f’termini kwantitattivi oħra) u prijoritajiet fir-rigward ta’ kriterji differenti (peress li partijiet ikkonċernati differenti jista’ jkollhom preferenzi differenti fir-rigward tal-eżiti, il-benefiċċji u l-impatti tal-proġetti f’qafas komuni wieħed biex jaslu għall-punteġġ u l-klassifikazzjoni relattiva tal-għażliet ta’ adattament, li normalment jintegraw ir-riżultati tas-CBA jew tas-CEA. Ara l-Pass 4.3 għal aktar dettalji dwar l-MCA.