2.4 Uitvoeren van risico- en kwetsbaarheidsbeoordelingen

2.4 Uitvoeren van risico- en kwetsbaarheidsbeoordelingen

Het plannen van aanpassing op lokaal niveau vereist inzicht in de huidige en verwachte klimaatgevaren (zie stap 2.1 en stap 2.2)en inzicht in de kwetsbare sectoren van de stad (stap2.3). Deze twee factoren worden gecombineerd in een risico- en kwetsbaarheidsbeoordeling. Er zijn tal van methoden die kunnen worden toegepast om risico- en kwetsbaarheidsbeoordelingen in stedelijke gebieden uit te voeren. Kennis over de verschillende soorten methoden en hun resultaten is belangrijk voor de selectie van de meest efficiënte en effectieve methode die moet worden toegepast in overeenstemming met de capaciteiten van de lokale autoriteiten.

Klimaatveranderingsrisico’s in een stad of gemeente moeten vanuit verschillende invalshoeken worden gekarakteriseerd: de klimaatdreiging (voorspelde klimatologische omstandigheden); context van de geografische locatie (bv. kustgebied, berggebied enz.); en getroffen sectoren en systemen (bv. volksgezondheid, infrastructuur, vervoer, havens, energie, water, sociaal welzijn enz.), met inbegrip van de gevolgen voor de meest kwetsbare groepen (bv. ouderen, daklozen, mensen die met armoede worden bedreigd enz.).

 Deze stap ondersteunt steden die het Burgemeestersconvenant hebben ondertekend om hun risico- en kwetsbaarheidsbeoordeling (RVA) te ontwikkelen. In het kader van het rapportagekader van het Burgemeestersconvenant bevat de risico- en kwetsbaarheidsbeoordeling gegevens over klimaatgevaren, kwetsbare sectoren, aanpassingsvermogen en kwetsbare bevolkingsgroepen. Wat klimaatgevaren betreft, wordt de ondertekenende steden verzocht de waarschijnlijkheid en de impact van de meest relevante gevaren, de verwachte verandering in intensiteit en frequentie ervan, alsook tijdschema’s te definiëren. Dit gebeurt via een gedefinieerde indicatie van het betrouwbaarheidsniveau. Voor elk geïdentificeerd klimaatgevaar worden de kwetsbare sectoren en hun kwetsbaarheidsniveau gedefinieerd. Voorts wordt een beoordeling van het aanpassingsvermogen op sectoraal niveau vastgesteld aan de hand van positieve categorieën aanpassingsvermogen, zoals toegang tot diensten, overheids- en institutionele capaciteit, fysieke en milieucapaciteit, kennis en innovatie. Het is ook mogelijk indicatoren toe te wijzen voor de geïdentificeerde kwetsbare sectoren en het aanpassingsvermogen. Alle hierboven beschreven onderdelen van de RVA, samen met voorbeeldindicatoren, zijn beschikbaar op het rapportageplatform MyCovenant (zie ook de offline werkende versie van de rapportagetemplate).

Risicobeoordelingen zijn in de eerste plaats gericht op de verwachte veranderingen in de klimatologische omstandigheden, de inventarisatie van potentieel getroffen activa, de waarschijnlijkheid dat de gevolgen zich voordoen en de daaruit voortvloeiende gevolgen. Kwetsbaarheidsbeoordelingen leggen de nadruk op blootstelling, gevoeligheid en aanpassingsvermogen van systemen, activa en populaties. Geïntegreerde risico- en kwetsbaarheidsbeoordelingen hebben betrekking op zowel de kwetsbaarheid voor als de gevolgen van klimaatgevaren.

De methoden die zijn ontworpen voor risico- en kwetsbaarheidsbeoordelingen kunnen worden onderverdeeld in top-downmethoden, die gewoonlijk gebaseerd zijn op kwantitatieve gegevens (bv. volkstellingsgegevens, geschaalde klimaatmodellen) en gebruik maken van mapping; en bottom-upmethoden die vaak gebruikmaken van lokale kennis om risico’s te identificeren en die over het algemeen kwalitatief van aard zijn.

Kwetsbaarheidsbeoordelingen op basis van indicatoren maken gebruik van reeksen vooraf gedefinieerde indicatoren die zowel kwantitatief als kwalitatief kunnen zijn en kunnen worden beoordeeld door middel van modellering of raadpleging van belanghebbenden.

Een snelle risicoscreeningsmethode, die is gebaseerd op bestaande kennis, kan uit de eerste hand worden gebruikt om een duidelijker inzicht te krijgen in de behoefte aan een diepgaande beoordeling.

De keuze van de risico- of kwetsbaarheidsbeoordelingsmethode moet gebaseerd zijn op:

• de beschikbare personele en financiële middelen;
• beschikbaarheid van gegevens;
• bestaande kennis;
• mate van betrokkenheid van belanghebbenden;
• Schaal en bereik van potentiële risico's;
• Voorkeurstype output voor verdere planning van aanpassingsmaatregelen.

Ongeacht de toegepaste methode moet bij de beoordeling ten minste rekening worden gehouden met de volgende elementen:

• Trends van verschillende klimaatvariabelen (bv. gemiddelde en extreme temperatuur, aantal dagen met extreme hitte, intensieve regenval, sneeuwbedekking), idealiter op basis van een reeks verschillende klimaatscenario’s;
• verwachte (directe en indirecte) effecten (bedreigingen en kansen) door de meest relevante gevaren vast te stellen, alsook de gebieden van de stad die het meeste risico lopen gezien de overlay van de ruimtelijke spreiding van de totale bevolking, kwetsbare bevolkingsgroepen, economische activiteiten en economische waarden;
• tijdschaal, zoals korte, middellange (bv. 2050) of lange termijn (bv. einde eeuw);
• Een indicatie van het niveau van vertrouwen (bv. hoog, gemiddeld, laag) voor dergelijke effecten, teneinde het besluitvormingsproces te vergemakkelijken gezien de mate van onzekerheid die aan de resultaten is verbonden.

 Het webinar van het Burgemeestersconvenant over "Evaluatievan risico's en kwetsbaarheden"bevat ervaringen van steden die het Convenant hebben ondertekend en hun benadering van het uitvoeren van een RVA.