eea flag

Doden als gevolg van bosbranden (1980-2023)

Bron: CATDAT door RiskLayer GmBH.
De dataset is opgesteld en ter beschikking gesteld in het kader van de overeenkomst inzake dienstverleningsniveau tussen de EER en de Europese Commissie (OTO) over “Mainstreaming GEOSS Data Sharing and Management Principles in support of Europe’s Environment”. Zie de metadata hier.

Gezondheidskwesties

Gezondheidseffecten van bosbranden omvatten zowel fysieke als mentale effecten. Directe blootstelling aan vlammen of stralingswarmte kan brandwonden, verwondingen en hittegerelateerde ziekten veroorzaken (bijv. uitdroging, hitteberoerte), mogelijk resulterend in de dood (Finlay et al., 2012). Ernstige brandwonden vereisen zorg in speciale eenheden en dragen een risico op complicaties met meerdere organen.

Wildfire rook bevat hoge niveaus van fijnstof (PM), koolmonoxide en stikstofoxiden. PM in bosbrandrook heeft de neiging om kleine deeltjesgrootte te hebben (vergeleken met de PM in stedelijke lucht) en het heeft een hoog gehalte aan oxidatieve en pro-inflammatoire componenten, wat kan leiden tot sterke toxische effecten (Dong et al., 2017). Blootstelling aan zware rook in gebieden rond een natuurbrand kan oog- en huidirritatie veroorzaken of leiden tot het ontstaan of de verergering van acute en chronische ademhalingsziekten (Finlay et al., 2012; Kizer, 2021; Xu et al., 2020). Een toename van vroegtijdige sterfgevallen, ademhalingsziekten en het aantal gevallen van longontsteking werd gemeld na bosbranden (EEA, 2020). Blootstelling aan bosbrandrook houdt ook verband met hart- en vaatziekten en mortaliteit als gevolg van blootstelling aan verhoogde deeltjesconcentraties of psychologische stress (Analitis et al., 2012; Liu et al., 2015).

Wat de geestelijke gezondheid betreft, lopen mensen die getroffen zijn door traumatische ervaringen, zoals verlies van dierbaren, schade aan eigendommen of vernietiging van essentiële infrastructuur in hun gebied, een verhoogd risico op posttraumatische stressstoornis, depressie en slapeloosheid. Deze effecten kunnen onmiddellijk of op langere termijn optreden (Xu et al., 2020).

Populaties die bijzonder kwetsbaar zijn voor nadelige effecten van bosbrandrook zijn ouderen, kinderen, mensen met reeds bestaande cardiovasculaire en / of respiratoire aandoeningen en zwangere vrouwen. Buitenwerkers en reddingswerkers lopen ook een hoog risico vanwege hun verhoogde beroepsmatige blootstelling (Xu et al., 2020). Aangezien PM in bosbrandrook afstanden tot duizenden kilometers van het vuur kan bereiken, loopt de bevolking van grote gebieden een verhoogd risico als gevolg van blootstelling aan rook.

Waargenomen effecten

Tussen 1945 en 2016 kwamen 865 mensen in vier mediterrane regio's (Griekenland, Portugal, Spanje en het Italiaanse eiland Sardinië) om het leven als gevolg van bosbranden. De meeste dodelijke slachtoffers waren burgers, met 366 doden, gevolgd door brandweerlieden (266) en vliegtuigbemanningen (96) (Molina-Terrén et al., 2019). Tussen 1980 en 2023 werden 741 dodelijke slachtoffers in verband met bosbranden geregistreerd in 32 EER-lidstaten (zie de kaartweergave bovenaan de pagina).

De PM2.5-luchtverontreiniging als gevolg van vegetatiebranden in heel Europa in 2005 veroorzaakte meer dan 1400 vroegtijdige sterfgevallen; meer dan 1000 vroegtijdige sterfgevallen werden veroorzaakt in het jaar 2008 (Kollanus et al. 2017). Na een reeks bosbranden in 2002 in de buurt van Vilnius, Litouwen, namen de gevallen van ademhalingsziekten 20 keer toe (Pereira, 2015). In een analyse van de bosbranden in Zweden in 2018 werd blootstelling aan fijne zwevende deeltjes (PM2,5)in verband gebracht met kortetermijneffecten op de gezondheid van de luchtwegen (Tornevi et al., 2021). In sommige gemeenten in Portugal werden sterke positieve correlaties gevonden tussen het voorkomen van bosbranden en het aantal gevallen van longontsteking (Santos et al., 2015).

Er is grote interjaarlijkse variabiliteit in het aantal bosbranden en het door hen verbrande gebied, als gevolg van sterke variaties in meteorologische risicofactoren. In 2018, gekenmerkt door recorddroogtes en hoge temperaturen, leden meer Europese landen aan grote branden dan ooit tevoren, in het Middellandse Zeegebied maar ook in Noord- en Midden-Europa (Lancet Countdown en EEA, 2021). In de zomer van 2021 werden duizenden mensen geëvacueerd vanwege branden in Griekenland en Zuid-Italië (website Europese Civiele Bescherming en Humanitaire Hulp, geraadpleegd in november 2021).

Geprojecteerde effecten

De weersomstandigheden hebben invloed op de brandstofbelasting, aangezien droogte de vegetatie beïnvloedt; ontstekingsrisico (bij hoge temperaturen of onweer); en verspreiding van bosbranden (sterke wind) (San-Miguel-Ayanz et al., 2020).

Stijgende temperaturen en gewijzigde neerslagpatronen zullen naar verwachting de frequentie en intensiteit van bosbranden verhogen en het risicoseizoen voor bosbranden verlengen (Liu et al., 2010; Pechony en Shindell, 2010) – vooral in de mediterrane landen, maar ook in de gematigde regio’s zullen de risico’s toenemen (Depicker et al., 2018).

De blootstelling van de Europese bevolking zal naar verwachting toenemen als gevolg van een uitbreiding van brandgevoelige gebieden en stedelijke wildgroei in die gebieden (EEA, 2020).

politicologischereacties

Planning van landgebruik, vermindering van stedelijke wildgroei in bos- en borstelgebieden, is een belangrijke maatregel om de gevolgen van bosbranden voor bevolkte gebieden te beperken, net als regulering van het gebruik van onontwikkeld land rond nederzettingen om activiteiten te voorkomen die branden kunnen veroorzaken. De bevordering van soorten bodembedekking met een laag brandrisico (bv. volwassen inheemse bossen) is een voorbeeld van een goedkope maatregel. Uitgebreide landbouwpraktijken, zoals het gebruik van begrazing van dieren in pauzegebieden, boslandbouw, d.w.z. de praktijk van de integratie van houtige vegetatie en landbouwgewassen en/of vee, zijn andere beheersinstrumenten om de kans op het ontstaan en de verspreiding van bosbranden te verkleinen (EER, 2020).

Aangezien de meeste bosbranden in Europa beginnen als gevolg van menselijke activiteiten (veroorzaking of nalatigheid), is bewustmaking een belangrijke maatregel om het risico op bosbranden te verminderen (EEA, 2020).

Op Europees niveau monitort het Europees bosbrandinformatiesysteem (EFFIS) van de EU-dienst voor het beheer van noodsituaties van Copernicus (CEMS) de bosbrandactiviteit in bijna realtime en biedt het maandelijkse en seizoensgebonden prognoses van temperatuur- en neerslagafwijkingen die het risico op bosbranden vergroten. Op nationaal niveau bestaan er voorbeelden van vroegtijdige waarschuwingen: in Portugal is een nationaal waarschuwings- en waarschuwingssysteem ontwikkeld, waarbij waarschuwingen via sms-berichten worden verzonden naar de mobiele telefoons die actief zijn in gebieden die risico lopen op bosbranden of andere extreme gebeurtenissen (EER, 2020).

Sinds 2019 wordt het EU-mechanisme voor civiele bescherming geüpgraded met rescEU, een programma dat landen in geval van rampen gezamenlijke steun biedt door burgers te beschermen en risico’s te beheersen. De Europese Commissie cofinanciert de stand-by-beschikbaarheid van een rescEU-brandbestrijdingsvloot om mogelijke nationale tekortkomingen in de respons op bosbranden aan te pakken. Tussen 2007 en 2020 was 20 % van alle verzoeken om bijstand via het EU-mechanisme voor civiele bescherming een reactie op bosbranden (EC, 2021).

Further informatie

Referenties

Language preference detected

Do you want to see the page translated into ?

Exclusion of liability
This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.