4.1 Vurdering av moglege tilpasningsalternativar med omsyn til effektar, tid, kostnadar, fordelar og innsats

4.1 Vurdering av moglege tilpasningsalternativar med omsyn til effektar, tid, kostnadar, fordelar og innsats

Beslutningstakarar bør sikte på "vinn-vinn" (tilpasningstiltak som gjev det ønskte resultatet når det gjeld å minimere klimarisikoen eller utnytte potensielle høve, men har òg eit betydeleg bidrag til eit anna sosialt, miljømessig eller økonomisk mål) eller i det minste "ingen anger" (verdt uansett omfanget av framtidige klimaendringar vil vere) tilpasningsalternativar. Kvart alternativ må vurderast på to måtar: a) i kva grad alternativet vil bidra til å nå tilpasningsmålet og b) kva for verknader det vil få på breiare sosiale og miljømessige aspektar.

Vurderinga av moglege alternativ og samanlikninga av dei bør omfatte:

• Identifisere risikoane alternativet adresserer (dvs. kvart alternativ kan ha ein effekt på eller handsame flere risikoar) og kor mykje alternativet sannsynlegvis vil redusere risikoen.
• Det hastar med klimafaren eller risikoen som alternativet tek sikte på å redusere. Nokre tilpasningstiltak vil vere eigna for gjennomføring på kort sikt for å handtere presserande risikoar eller høve. Andre vil krevja lang førebulse og planlegging. Så vurderer tidsramma for å implementere alternativet og når det skal bli effektivt, noko som gjenspeglar identifiserte risikoar og omfanget av hastar å handle.
• Yting mot generelle og breiare mål og unngåing av mistilpasning. Maladaptasjon refererer til ein situasjon når handlingar ikkje oppnår sine mål eller forårsaka biverknader som hindrar tilpasning andre stader eller i framtida. Til dømes kan det å byggja ein dike på éin stad føre til meir flaum på ein annan stad og kan visa seg å vera utilstrekkeleg beskyttelse for framtidas flaumnivå.
• Viss alternativet er av inkrementell eller transformativ natur. Transformasjonstilpasning inneber å stille spørsmål ved effektiviteten av eksisterande systemer og prosessar i lys av skiftande omstende. Det er ein måte å tilpasse seg på som endrar dei grunnleggjande eigenskapane til eit system som svar på klima og dets effektar.
• Handtere direkte og indirekte verknader av opsjonen økonomisk og miljømessig (herunder verknader på reduksjon av klimaendringar) med vekt på moglege fordelar. Tiltak med flere fordelar bør føretrekkast.
• Adressere samspelet mellom tilpasningsalternativet med ulike grupper i samfunnet og kartleggje eventuelle grupper som kanskje ikkje dekkast av tilpasningsalternativet.
• Koplinga til klimatiltak. Tiltak som bidreg til klimaendringar bør ikkje settast i verk.
• Vurdering av effektivitet og effektivitet. Effektive alternativar reduserer ei bestemt sårbarheit eller få sårbarheiter til eit ønskt nivå. Effektive alternativ er dei som har fordelar som overstig kostnadene og er meir kostnadseffektive enn alternativa.
• Vurdere kostnadar og fordelar for å føreseie om fordelane (t.d unngått skade) av eit alternativ veg opp kostnadene, og av kor mykje i forhold til andre alternativ (dvs. ein kan rangere alternative alternativ i form av kost-nytte-forholdet). Alle kostnadar og fordelar bør kvantifiserast der dette er mogleg og meiningsfullt, elles skal det leverast ei kvalitativ vurdering.
• Tatt i betraktning hindringane for gjennomføring av tilpasningstiltak, herunder nødvendig budsjett, behovet for ei politisk endring eller innføring av regelverk, forventa akseptnivå for råka partar samt omfanget av forsking og utvikling som er nødvendig.

For å vurdera moglege tilpasningsalternativar er analysen av kostnadar og fordelar avgjerande. Anslag over kostnadar og nytte kjem fram, men varierer betydeleg med måla for studien, og aggregeringsnivå og sektor. For meir informasjon om kostnads- og nyttevurderingar, sjå her.

Resultata av vurderinga kan beskrivast i kortfatta opsjonsfaktaark, starta med opprettalsen av ein portefølje som ikkje inneheld for mykje teknisk detalj, men heller gjev ei rask oversikt lett forstått av ikkje-ekspertar. Desse faktaarkane kan vere svært nyttige seinare for prioriteringsøvinga (sjå neste trinn). Opplysningar i faktaarka skal minst gjevast om følgjande punkter:

• Tilpasningsalternativbeskrivelse
• Kva klimapåverknad(er) gjer alternativet adresse
• Potensialet for å redusere sårbarheita (oppdelt for ulike sosiale grupper om mogeleg) for dei(n) identifiserte verknaden(e) av klimaendringane, effektivitet, fleksibilitet som om naudsynt skal oppgraderast eller nedgraderast
• Romleg omfang, visuell kartlegging
• Opplysningar om kva for råka partars deltaking som er naudsynt eller tilrådd
• Suksess og avgrensande faktorar (basert på eiga erfaring eller andre tilfelle)
• Kostnader (gjennomføring og drift) og økonomiske fordelar uttrykt i monetære termar
• Samfunnsmessige og miljømessige fordelar eller ulemper, nødvendige utbetringstiltak
• Finansielle ressursar som krevst, investeringstid og finansieringskilder
• Tidsramme for planlegging og gjennomføring til fullt funksjonell, levetid
• Ansvar for gjennomføring og vedlikehald i departementa eller andre institusjonar
• Samankoplingar med andre foreslåtte tilpasningsalternativar, utskiftbarheit, kombinabilitet
• Referanseopplysningar