Prinsipper og suksessfaktorar

Tilpasning til klimaendringar er eit relativt nytt aktivitetsområde for kommunane. Erfaringane frå byar, både i og utanfor Europa, dei siste to tiåra tillet imidlertid å trekkje konklusjonar om prinsippa (dvs. korleis ein gjer ting) og suksessfaktorar (dvs. kva som fungerer) for å vurdere i tilpasning. Prinsippa framstår som tilpasning til andre berekraftsmål, inkludert reduksjon av utslepp av klimagassar; og baserer utviklinga av adaptive tiltak på pålitelege data og informasjon. Dei viktigaste suksessfaktorane er sterk meisterskap og politisk leiing for tilpasning; i samarbeid med andre på tvers av og utanfor byen, også på høgare styringsnivå; og lære av andres erfaringar.

Flere prinsipper i tilpasningspolitikken anerkjennast som medverkande til å oppnå tilpasningsmål og minimere avvegingar med andre agendaer. Desse er som følgjer:

• Berekraft for tilpasning. For det første bør tilpasningstiltak ikkje gå på akkord med begrensninga av klimaendringar gjennom auka utslepp, t.d. ved overdriven bruk av klimaanlegg (sjå trinn 5.4 for korleis tilpasning og begrensning kan planleggast og gjennomførast saman). For det andre bør tilpasningstiltak på éin stad ikkje ha negativ innverknad på evna til å tilpasse seg andre stader (t.d. ved å leie flaumvatn nedstraums); Dermed er det viktig å vurdere rolla til områda rundt byen i tilpasning (sjå trinn 2.5). For det tredje bør tilpasning ideelt sett bidra til andre berekraftsagendaer som overgang til ressurseffektivitet eller sosial rettferd.
• Evidensbasert planlegging og tiltak — bruk av den nyaste forskinga, lokalt tilgjengelege data (sjå trinn 1.2)og samarbeid med forskarar for å løyse kunnskapshullene (sjå trinn 1.6)gjer det mogleg å ta velinformerte beslutningar.
• Adressering både fortid/noverande klimavariabilitet og vêr ekstremar og projiserte framtidige endringar. Å adressere tidlegare og noverande klimavariasjonar og ekstremvær (sjå trinn 2.1)er eit godt utgangspunkt. Dei framtidige klimapåverknadane kan imidlertid vere forskjellige, og det er usikkerheit knytte til frekvens og storleik (sjå trinn 2.2). Ingen eller låg anger og vinn-vinn-tilpasningsalternativar når det gjeld kostnadseffektivitet (sjå trinn 4.2)og flere fordelar kan bidra til å setje i verk tiltak til trass for usikkerheiter knytte til framtidige klimaprognosar.
• Skreddarsydde svar. Tilpasningsresponsar bør skreddarsys til den bestemte staden — ved å vurdere lokalt førekomande og projiserte klimarisikoar og sårbarheiter (sjå trinn 2),men òg med tanke på det spesielle organisatoriske oppsettet (sjå trinn 1.3)eller tilgjengelege ressursar (sjå trinn 1.4 og trinn 1.5). Svara bør prioriterast (sjå trinn 4.3),til dømes avhengig av kva for hovudsektorar eller sosiale grupper som er råka (sjå trinn 2.3).
• Overvåking av tilpasningstiltakas verkemåte — deira effektivitet, effektivitet, likeverd og legitimitet — er naudsynt for gradvis å forbetra dei i samsvar med utviklinga i dokumentasjonen (sjå trinn 6).

Døme på suksessfaktorar i tilpasning som dukkar opp inkluderer følgjande:

• Sterk leiing og meisterskap av tilpasning. Politisk innkjøp og engasjement av ein lokal leiar er nøkkelen til å auke tilpasningsposisjonen på lista over lokale prioriteringar. Å sikre politisk engasjement kan til dømes oppnåast ved å bli med i Ordføraravtalen for klima og energi eller andre tiltak for klimatilpasning (sjå trinn 1.1).
• Samarbeid. Samarbeid på tvers av avdelingar i kommunen, samarbeid med interessentar som lokale bedrifter, frivillige organisasjonar, forskingsinstituttar (sjå trinn 1.6)og engasjerande borgarar gjennom hensiktsmessig kommunikasjon (sjå trinn 1.7)bidreg til å auke medvitet om tilpasning og aksept av planlagde svar, sikre innkjøp blant viktige interessegrupper, mobilisere ressursar og få tilgang til relevante data og informasjon.
• Lære av andre. Utveksling av erfaringar med andre byar gjennom nettverk eller deltaking i EU-finansierte prosjekter (til dømes gjennom Interreg-programmet) gjer det mogleg å lære av andre kva som fungerer og kva som ikkje er i tilpasning. I tillegg inneheld Climate-ADAPT-sidene mange case-studiar av bytilpasning, samt Covenant of Mayors ressursbibliotek (søk etter ressurstype — case study).