Trinn 6.2 Definere MEL rammeverk

Hovudbodskap

Velg ei blanding av indikatorar eller kriterium — ved hjelp av både kvantitative og kvalitative metodar — for å hjelpa deg med å vurdera tilpasningsutgangar og -resultatar effektivt.

Når du har definert omfanget og måla for MEL (trinn6.1),kan du skissere korleis tiltaka i tilpasningsplanen skal overvakast og evaluerast — for å vurdere kor effektive dei er for å oppnå klimamotstandsdyktigheit. Det er viktig å velja ein kombinasjon av indikatorar eller kriterium, ved hjelp av både kvalitative og kvantitative metodar. Dette vil tillate deg å vurdere dei konkrete resultata av tilpasningstiltak (utgangar)og framgang mot motstandskraft (resultater). Husk at bestemmelse av tilpasningsresultater kan ta flere år i nokre tilfelle.

Figur 4 Donatti, eit al., 2020

Rammeverket for MEL og val av indikatorar eller kriterium bør vera realistisk og omfattande — stå i forhold til tilgjengelege data og organisasjonens interne kapasitetar og ressursar (sjå døme nedanfor). Fokuset kan i første omgang vera på tilpasningsprosessen og tilpasningstiltakas resultater, og gradvis utvidast over tid for å innlemme flere indikatorar for måling av dei langsiktige resultata.

For å måle resultata effektivt, bør du nærme MEL som ein iterativ og kontinuerleg prosess, og utføre trinn 6 konsekvent. Langsiktig overvåking krev ei konsekvent tilnærming over tid.

Det valde rammeverket bør ha indikatorar eller kriterium som er relevante og tydelege. Dine risikovurderings- og tilpasningsmål (trinn2)og dei valde tilpasningstiltaka (trinn5)bør gje eit godt grunnlag for å identifisere desse indikatorane.

Nokre døme på MEL-indikatorar eller kriterium tilbys nedanfor

• Framsteg mot reduksjon av klimapåverknader (trinn2.2)
• Prosentandel av økonomisk skade forårsaka av ekstreme vêrforhold (endring over tid)
• Få dødsfall i samband med skogbrannar (endring over tid)
• Få dødsfall i samband med oversvømmingar (endring over tid)
• Få dødsfall knytte til varme (endring over tid)
• Framsteg mot å redusera risiko og sårbarheit og auka tilpasningskapasiteten
• Andel av folkesetnaden som bur i flaumutsette område (endring over tid)
• Prosentandel av bygningsrestriksjonar vedtatt i fareutsette område
• Få sjukehussenger
• Framgang mot å nå tilpasningsmål (trinn2.4)
• Andel av urban biodiversitet
• Prosentandel av ugjennomtrengelege overflater
• Prosentandel urbane grøne område (landdekke, %)
• Framsteg mot å handtere barrierar for tilpasning
• Få styresmakter, organisasjonar eller nettverk som deltek aktivt i samordningsordningar
• Få lokale eller regionale strategiar for klimatilpasning som er utvikla (eller vedteke, gjennomført osb.)
• Få sektorpolitikkar, strategiar og planar som omfattar tiltak for tilpasning til klimaendringar
• Framsteg mot berre motstandskraft
• Andel hushaldningar med internettilgang
• Andel av folkesetnaden som er utsett for ekstrem varme
• Prosentandel av folkesetnaden som er utsett for flaum (eller bur i flaumrisikoområde)
• Andel av tredekke i nabolag med høg arbeidsarbeidsløyse

Få inspirasjon frå døme på tilpasningsindikatorar eller kriterium

Målbare indikatorar appellerer til beslutningstakarar, då dei gjev kvantifiserbare og handgripelege prov på ein region framgang og yting. Validering av kvantitative data med synspunkter frå råka partar gjer det mogleg å få ei meir omfattande forståing av spørsmåla «korleis» og «kvifor».

Eit døme på eit mogleg rammeverk er rapporteringsrammeverket CDP-ICLEI Track, som gjeld for lokale og regionale styresmakter.

Mel-systemer i europeiske by- og storbyområde

Det er initiativer for å hjelpe byar med å setje opp effektive MEL-systemer, til dømes Frankrikes ADEME-metodikk, eller frå europeiske forskingsprosjekter, til dømes RESIN. Andre døme på MEL-systemer inkluderer:

• Barcelonas klimaplan for 2018-2030 skisserer meir enn 240 tiltak for å takle klimaendringar i byen, kvar med spesifikke indikatorar for å spore framgang. Desse tiltaka er gruppert i fem prioriterte område, som dekkjer aspektar som offentleg velvære, energieffektivitet i bygningar og å skape inkluderande offentlege rom. Kvart satsingsområde har flere handlingslinjer, med kort-, mellom- og langsiktige mål. For å overvaka framdrifta effektivt, brukar planen eit omfattande sett med indikatorar basert på viktige eigenskapar som relevans, datatilgjengelegheit og enkel tolking. Desse indikatorane dekkjer aspektar, inkludert verknader, handlingar, ressursar, miljø, oppfatting og yting. Til dømes, for tiltak for å forhindre overdriven varme eller utvikle grøne område, inkluderer indikatorane berekningar som aktivering av varmebølgjeprotokollar, auke i tredekke og tilgjengelegheit av grønt overflateareal.
  
  Interessentar er engasjert gjennom workshops og presentasjonar, noko som opnar for deltakande evaluering av planens effektivitet. Citizen’s Assembly for Climate gjev ei plattform for å dele framgang og invitere objektiv vurdering, og sikrar ei samarbeidande tilnærming til å takle klimaendringar i Barcelona.

• Antwerpen by (Belgia) har ein detaljert klimatilpasningsplan, med eit stort sett med tilpasningstiltak. Ei oversiktstabell fyllast ut for kvar handling. Den beskriv roller og ansvar, mål, metodar, implementeringsperiode, forventa resultater, estimert finansiering som trengst og meir. Denne tilnærminga gjer det enkelt å evaluere framdrifta regelmessig og justere innsatsen om naudsynt.

• Det er òg utvikla indikatorar for Helsinki-hovudstadsområdets tilpasningsstrategi for klimaendringar, for å forstå behovet for tilpasning og tiltaks effektivitet. Indikatorane er kategoriserte under fare/vær, eksponering, tilpasningsevne og samansett sårbarheit (etter Det europeiske miljøbyråets indikatorklassar). Dei er vidareutvikla og supplert i samsvar med overvåkingsbehov.

Kilde: EEAs bytilpasningsrapport 2024