Adaptacja w Karpatach

Karpaty są drugim najdłuższym systemem górskim w Europie o powierzchni około 210 000 kilometrów kwadratowych. Siedem krajów (Republika Czeska, Węgry, Polska, Rumunia, Serbia, Republika Słowacka i Ukraina) dzieli terytorium regionu karpackiego, pięć z nich jest członkami UE.

Karpacki region górski jest jednym z najbardziej znaczących i najbogatszych schronień przyrodniczych na kontynencie europejskim. W Karpatach żyje około 30 % flory europejskiej oraz największe w Europie populacje niedźwiedzi brunatnych, wilków, rysi, żubra europejskiego i rzadkich gatunków ptaków, w tym zagrożonego na całym świecie orła cesarskiego. Oprócz naturalnej różnorodności, półnaturalne siedliska, takie jak pastwiska górskie i łąki siana, które są wynikiem wielowiekowego tradycyjnego gospodarowania gruntami, mają ogromne znaczenie ekologiczne i kulturowe. WWF umieściła region Karpat na światowej liście „Global 200” ekoregionów odnotowanych ze względu na wyjątkowe poziomy różnorodności biologicznej. Karpacki region górski dostarcza ważnych dóbr i usług ekosystemowych, takich jak żywność, słodka woda, produkty leśne i turystyka, i jest częścią trzech głównych dorzeczy: Dunaju, Dniestru (na Morze Czarne) i Wisły (na Morze Bałtyckie).

Karpaty służą jako pomost między północną i południowo-zachodnią kulturą Europy, co skutkuje dużą różnorodnością kulturową.

Zagrożenia dla środowiska Karpat

Porzucanie gruntów, przekształcanie i fragmentacja siedlisk, wylesianie, niezrównoważone praktyki leśne i rolnicze oraz zanieczyszczenie powodują utratę krajobrazu i różnorodności biologicznej Karpat. Głównymi przyczynami tego stanu rzeczy są zmiany społeczno-gospodarcze i zmiana klimatu. Porzucanie gruntów i utrata siedlisk są najbardziej znaczące na odległych obszarach na wyższych wysokościach, gdzie tradycyjne rolnictwo nie może konkurować z nowoczesnym rolnictwem. Przekształcenie i rozdrobnienie siedlisk wiąże się głównie z niezrównoważoną turystyką i rozwojem infrastruktury, podczas gdy rolnictwo jest głównym źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych. Zmiany klimatu, powodujące zmiany wzorców opadów, pokrywy śnieżnej i temperatury, intensyfikują opisane powyżej procesy.

Zmiany klimatyczne i adaptacja w Karpatach

Obecne i przewidywane skutki zmiany klimatu zapoczątkowały szereg projektów finansowanych przez UE, w tym:

• CARPATCLIM miał na celu harmonizację danych klimatycznych z lat 1961–2010 i udostępnienie ich w sieciowej bazie danych;
• CarpathCC, w którym przeprowadzono szereg badań podatności na zagrożenia i oceniono środki dostosowawcze;
• CARPIVIA, podczas której oceniono podatność głównych ekosystemów regionu karpackiego i systemów produkcji opartych na ekosystemach oraz zaproponowano warianty adaptacji.