eea flag

Uwzględnienie kwestii przystosowania się do zmiany klimatu w politykach sektorowych i funduszach UE, w tym w rolnictwie, różnorodności biologicznej, budynkach, obszarach przybrzeżnych, zmniejszaniu ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, podejściach ekosystemowych, energii, finansowaniu, leśnictwie, zdrowiu, morzu i rybołówstwie, transporcie, gospodarce miejskiej, gospodarce wodnej, a także migracji i kwestiach społecznych, jest zasadniczym elementem udanej kompleksowej polityki przystosowawczej.

Uwzględnienie kwestii przystosowania się do zmiany klimatu w polityce UE było jednym z filarów białej księgi Komisji Europejskiej z 2009 r. pt. „Adaptacja do zmiany klimatu: W kierunku europejskich ram działania” i nadal jest ważnym celem strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu z 2021 r. Ponadto ramy określone w 7. unijnym programie działań w zakresieśrodowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety” odnoszą się również do uwzględniania kwestii przystosowania się do zmiany klimatu w innych obszarach polityki UE.

Zmiana klimatu ma złożony wpływ na procesy biofizyczne leżące u podstaw systemów rolnych, co ma zarówno negatywne, jak i pozytywne konsekwencje w różnych regionach UE. Rosnące stężenie CO2 w atmosferze, wyższe temperatury, zmiany w strukturze opadów atmosferycznych i częstotliwości występowania zdarzeń ekstremalnych wpływają zarówno na środowisko naturalne, jak i na ilość, jakość i stabilność produkcji żywności. Zmiany klimatyczne mają wpływ na zasoby wodne, gleby, szkodniki i choroby, co prowadzi do istotnych zmian w rolnictwie i produkcji zwierzęcej.

Różnorodność biologiczna odgrywa ważną rolę w regulowaniu klimatu, wnosząc tym samym kluczowy wkład w łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej. Jednocześnie osiągnięcie celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu w połączeniu z podejściami ekosystemowymi ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania utracie różnorodności biologicznej. W związku z tym przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej jest niemożliwe bez przeciwdziałania zmianie klimatu, ale równie niemożliwe jest przeciwdziałanie zmianie klimatu bez przeciwdziałania utracie różnorodności biologicznej.

Budynki mogą być podatne na zmiany klimatu. W przyszłości może wystąpić wzrost ryzyka zawalenia się, spadku stanu i znacznej utraty wartości w wyniku większej liczby burz, szkód spowodowanych przez śnieg lub osiadanie, wnikania wody, pogarszającego się klimatu w pomieszczeniach i skrócenia żywotności budynku. Komisja Europejska dąży do zwiększenia odporności infrastruktury, w tym budynków, na zmianę klimatu. Nowe i istniejące budynki należy ocenić pod kątem odporności na obecne zagrożenia i przyszłe zmiany klimatu oraz odpowiednio zaplanować lub zmodernizować. Kluczową polityką stosowaną w celu wspierania odporności budynków jest polityka spójności (zwana również polityką regionalną).

Przedsiębiorstwa stoją w obliczu dwóch głównych rodzajów ryzyka związanego z klimatem: bezpośrednie ryzyko fizyczne i ryzyko przejścia wynikające z reakcji społeczeństwa na zmianę klimatu, głównie działania łagodzące. Zmiana klimatu może mieć znaczący wpływ na łańcuchy dostaw, dystrybucję i sprzedaż na wiele sposobów. Ciepło negatywnie wpływa na zdrowie ludzi i może prowadzić do gorszej wydajności pracy (zmniejszona wydajność) lub mniejszej liczby godzin poświęcanych na pracę (zaopatrzenie w pracę).

Podnoszenie się poziomu mórz może powodować powodzie, erozję wybrzeży i utratę nisko położonych systemów przybrzeżnych. Zwiększy to również ryzyko fal burzowych i prawdopodobieństwo wtargnięcia słonej wody do lądu oraz może zagrozić ekosystemom przybrzeżnym. Spodziewany wzrost temperatury wody i zakwaszenie oceanów przyczynią się do restrukturyzacji ekosystemów przybrzeżnych; ma to wpływ na cyrkulację oceanów i cykl biogeochemiczny.

Wpływowi katastrofalnych zdarzeń na to dziedzictwo towarzyszy powolny początek zmian wynikających z procesów pogarszania się stanu. Ciągły wzrost temperatury i wahania temperatury i wilgotności lub wahania w cyklach zamrażania i rozmrażania powodują degradację i stres w materiałach, co prowadzi do większej potrzeby odbudowy i konserwacji. Na przykład bardziej prawdopodobna jest degradacja biologiczna spowodowana przez mikroorganizmy.

W ciągu ostatnich kilku lat Europa doświadczyła każdego rodzaju klęsk żywiołowych: poważne powodzie, susze i pożary lasów o niszczycielskim wpływie na życie ludzi, europejską gospodarkę i środowisko. W ostatnim dziesięcioleciu Komisja Europejska przyjęła szereg strategii i działań mających na celu zmniejszenie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, takich jak na przykład dyrektywa powodziowa i jej wdrożenie (harmonogram), działanie UE w sprawie niedoboru wody i suszy, zielona księga w sprawie ubezpieczeń w kontekście klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka.

Zmiana klimatu wpływa na sektor energetyczny na wiele sposobów, począwszy od zmian w zapotrzebowaniu na ogrzewanie i chłodzenie; wpływ na warunki dostaw energii – na przykład zmniejszona dostępność wody dla elektrowni wodnych podczas przedłużających się susz oraz zmniejszona dostępność wody chłodzącej wpływająca na efektywność elektrowni. Ponadto infrastruktura energetyczna może być bardziej narażona na szkody w wyniku zmieniających się warunków klimatycznych. Ogólnie rzecz biorąc, Komisja Europejska dąży do zwiększenia odporności infrastruktury na zmianę klimatu, w tym energii, poprzez zapewnienie ram strategicznych.

Ekstremalne zjawiska pogodowe w ostatnich latach zwiększyły pilną potrzebę uwzględnienia kwestii przystosowania się do zmiany klimatu w różnych obszarach polityki UE. Niewiele jest konkretnych działań UE mających na celu włączenie kwestii przystosowania się do zmiany klimatu do głównego nurtu polityki w sektorach finansowym i ubezpieczeniowym. Wiele europejskich strategii politycznych związanych z klęskami żywiołowymi (zob. Zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi) jest jednak bardzo istotnych dla sektora finansowego i ubezpieczeniowego, ponieważ mogą one pomóc w zapobieganiu znacznym stratom i klęskom finansowym. Komisja Europejska zobowiązała się również do zwiększenia finansowania działań związanych z klimatem poprzez zapewnienie, aby co najmniej 20 % budżetu europejskiego stanowiły wydatki związane z klimatem.

Szybkie tempo zmian klimatu może przezwyciężyć naturalną zdolność ekosystemów leśnych do przystosowania się. Prowadzi to do zwiększonego ryzyka zakłóceń spowodowanych burzami, pożarami, szkodnikami i chorobami, co ma wpływ na wzrost i produkcję lasów. Wpływa to na rentowność leśnictwa, głównie na południowych obszarach Europy, a także na zdolność lasów do świadczenia usług środowiskowych, w tym na zmiany w funkcji pochłaniacza dwutlenku węgla. W 2013 r. Komisja przyjęła nową strategię leśną UE, która stanowi odpowiedź na nowe wyzwania stojące przed lasami i sektorem leśnym.

Zmiana klimatu stworzy nowe zagrożenia dla zdrowia i nasili obecne problemy zdrowotne. Oczekuje się, że zmiana klimatu będzie miała zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ na zdrowie ludzi, roślin i zwierząt. Bezpośrednie skutki wynikają ze zmian intensywności i częstotliwości ekstremalnych zdarzeń pogodowych, takich jak fale upałów i powodzie. Skutki pośrednie można odczuć poprzez zmiany w zachorowalności na choroby przenoszone przez owady (tj. choroby przenoszone przez wektory wywołane przez komary i kleszcze), gryzonie lub zmiany w jakości wody, żywności i powietrza. Strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu towarzyszy dokument roboczy służb Komisji.

Wyzwania związane ze zmianą klimatu dla technologii informacyjno-komunikacyjnych dzielą się na dwie główne kategorie: ostre zdarzenia i przewlekłe stresy. Ostre zdarzenia (zwane również zdarzeniami krytycznymi lub kryzysowymi) obejmują powodzie (pluwialne, rzeczne, przybrzeżne), burze lodowe, fale upałów itp. Ostre zdarzenia zagrażają infrastrukturze ICT poprzez zniszczenie lub wyłączenie zasobów fizycznych, od których są zależne. Przewlekłe naprężenia wynikają z bardziej stopniowych zmian norm klimatycznych, takich jak zmiany zakresów temperatur i poziomów wilgotności. Chociaż jest mniej prawdopodobne, że skutki te będą miały katastrofalne skutki, doprowadzą one do zwiększonej degradacji aktywów, częstszych awarii i krótszego okresu eksploatacji.

Planowanie przestrzenne uznaje się za jeden z najskuteczniejszych procesów ułatwiających lokalne przystosowanie się do zmiany klimatu. Istniejące procesy i narzędzia dostępne w ramach miejskiego procesu planowania przestrzennego w UE, w tym oficjalne plany, podział na strefy lub pozwolenia na budowę, pomagają zminimalizować zagrożenia dla rozwoju gminy wynikające z przewidywanych skutków zwiększonych powodzi, pożarów, osuwisk lub innych zagrożeń naturalnych spowodowanych zmieniającym się klimatem.

Oczekuje się, że zmiana klimatu będzie miała poważny wpływ na środowisko morskie. Wzrost temperatury wody przyczyni się do restrukturyzacji ekosystemów morskich, co będzie miało wpływ na cyrkulację oceanów, obieg biogeochemiczny i różnorodność biologiczną mórz. Zakwaszenie oceanów wpłynie na zdolność niektórych gatunków wydzielających węglany wapnia (takich jak mięczaki, planktony i korale) do produkcji skorup lub szkieletów. Ciepła i bardziej kwaśna woda morska będzie zatem miała negatywny wpływ na rybołówstwo i akwakulturę.

Przewiduje się, że do końca stulecia europejskie góry zmienią się fizycznie. Lodowce doświadczą znacznych strat masy, ale zmiany wpłyną również na środowisko dolnego, środkowego wzgórza i równiny zalewowej, wpływając w ten sposób na dostępność wody, produkcję rolną, turystykę i sektor zdrowia. Sezonowe linie śniegu będą znajdować się na wyższych wysokościach, a sezony śniegowe będą krótsze. Linie drzew będą się poruszać w górę, a wzory lasów zmienią się na niższych wysokościach.

Ponieważ pogoda i klimat mają decydujący wpływ na sezon podróży i wybór miejsc wakacyjnych, branża turystyczna jest od nich w dużym stopniu zależna. Istnieje również silny związek między przyrodą a turystyką, a także między dziedzictwem kulturowym a turystyką. W zależności od lokalizacji i pory roku zmiana klimatu może mieć pozytywny lub negatywny wpływ na turystykę.

Konieczność dostosowania systemu transportu do skutków zmian klimatu została podkreślona w białej księdze Komisji Europejskiej w sprawie przystosowania się do zmiany klimatu (COM(2009)148). Kwestia przystosowania się do zmiany klimatu w transporcie jest rozwiązywana poprzez połączenie europejskiej polityki transportowej, polityki w zakresie zmiany klimatu i polityki badawczej. Unia Europejska propaguje najlepsze praktyki, włączając adaptację do głównego nurtu swoich programów rozwoju infrastruktury transportowej oraz udziela wskazówek, np. opracowując odpowiednie normy dla budownictwa. Działania koncentrują się na infrastrukturze transportowej, a w szczególności na transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T).

W Europie prawie 73 % ludności mieszka na obszarach miejskich i przewiduje się, że do 2050 r. liczba ta wzrośnie do ponad 80 %. Zmiana klimatu może mieć wpływ na prawie wszystkie części składowe miast – ich środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. Stwarza to nowe, złożone wyzwania dla miejskiego planowania przestrzennego i zarządzania. Wpływ zmiany klimatu na ośrodki europejskiej działalności gospodarczej, życia społecznego, kultury i innowacji ma skutki daleko wykraczające poza granice gminne.

Zmiana klimatu ma bezpośredni wpływ na zasoby wodne, a zarządzanie tymi zasobami wpływa na podatność ekosystemów, działalność społeczno-gospodarczą i zdrowie ludzi. Oczekuje się również, że gospodarka wodna będzie odgrywać coraz ważniejszą rolę w przystosowywaniu się do zmiany klimatu. Przewiduje się, że zmiana klimatu doprowadzi do poważnych zmian w dostępności wody w całej Europie, przy rosnącym niedoborze wody i suszach głównie w Europie Południowej oraz rosnącym ryzyku powodzi w większości Europy.


Dowiedz się,
w jaki sposób wiedza prezentowana na tej stronie zainspirowała podmioty działające na różnych szczeblach zarządzania do opracowania dostosowanych do potrzeb rozwiązań w różnych kontekstach politycznych i praktycznych.

  • Bułgaria: Zachęcanie bułgarskich zainteresowanych stron do korzystania z bułgarskiej strony krajowej i dalszych zasobów na temat Climate-ADAPT w celu dostarczenia informacji na potrzeby opracowania bułgarskiej krajowej strategii przystosowania się do zmiany klimatu
  • Organizacja pośrednicząca: Lombardy Foundation for the Environment(Fundacja na rzecz Środowiska Lombardii): Organizacja pośrednicząca, która wspiera uczenie się od innych państw UE na temat ram prawnych i politycznych dotyczących uwzględniania kwestii przystosowania się do zmiany klimatu
  • Pireneje: Wykorzystanie stron Climate-ADAPT poświęconych regionom transnarodowym do opracowania transgranicznej strategii przystosowania się do zmiany klimatu w Pirenejach

Language preference detected

Do you want to see the page translated into ?

Exclusion of liability
This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.