Przystosowanie się do zmiany klimatu w sektorach polityki UE

Zmiana klimatu ma złożony wpływ na procesy biofizyczne leżące u podstaw systemów rolniczych, co ma zarówno negatywne, jak i pozytywne skutki w różnych regionach UE. Rosnące stężenie CO2 w atmosferze, wyższe temperatury, zmiany w strukturze opadów i częstotliwości ekstremalnych zdarzeń wpływają zarówno na środowisko naturalne, jak i na ilość, jakość i stabilność produkcji żywności. Zmiany klimatyczne wpływają na zasoby wodne, gleby, szkodniki i choroby, prowadząc do istotnych zmian w rolnictwie i produkcji zwierzęcej.

Różnorodność biologiczna odgrywa ważną rolę w regulowaniu klimatu, wnosząc tym samym kluczowy wkład w łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej. Jednocześnie osiągnięcie celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu w połączeniu z podejściami ekosystemowymi ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania utracie różnorodności biologicznej. W związku z tym niemożliwe jest zajęcie się kwestią utraty różnorodności biologicznej bez zajęcia się kwestią zmiany klimatu, ale równie niemożliwe jest zajęcie się kwestią zmiany klimatu bez zajęcia się kwestią utraty różnorodności biologicznej.

Budynki mogą być podatne na zmiany klimatu. W przyszłości może nastąpić wzrost ryzyka zawalenia się, spadku stanu i znacznej utraty wartości w wyniku większej liczby burz, śniegu lub uszkodzeń osiadania, wkraczania wody, pogarszającego się klimatu wewnętrznego i skrócenia żywotności budynku. Komisja Europejska dąży do zwiększenia odporności infrastruktury, w tym budynków, na zmianę klimatu. Nowe i istniejące budynki należy ocenić pod kątem odporności na obecne zagrożenia i przyszłe zmiany klimatu oraz odpowiednio zaplanować lub zmodernizować. Kluczową polityką stosowaną do wspierania odporności budynków jest polityka spójności (zwana również polityką regionalną).

Firmy są narażone na dwa główne rodzaje ryzyka związanego z klimatem: bezpośrednie ryzyko fizyczne i ryzyko związane z transformacją wynikające z reakcji społeczeństwa na zmianę klimatu, głównie działania łagodzące. Zmiana klimatu może mieć znaczący wpływ na łańcuchy dostaw, dystrybucję i sprzedaż na wiele sposobów. Ciepło negatywnie wpływa na zdrowie ludzi i może prowadzić do gorszej wydajności pracy (zmniejszona wydajność) lub mniejszej liczby godzin poświęconych na pracę (podaż pracy).

Podwyższenie poziomu mórz może spowodować powodzie, erozję wybrzeży i utratę nisko położonych systemów przybrzeżnych. Zwiększy to również ryzyko fal sztormowych i prawdopodobieństwo wtargnięcia słonej wody do lądu oraz może zagrozić ekosystemom przybrzeżnym. Spodziewany wzrost temperatury wody i zakwaszenie oceanów przyczynią się do restrukturyzacji ekosystemów przybrzeżnych; mające wpływ na cyrkulację oceanów i obieg biogeochemiczny.

Wpływ katastrof na to dziedzictwo jest połączony z powolnym początkiem zmian wynikających z procesów degradacji. Ciągły wzrost temperatury i wahania temperatury i wilgotności lub wahania cykli zamrażania i rozmrażania powodują degradację i naprężenia w materiałach, co prowadzi do większej potrzeby renowacji i konserwacji. Na przykład degradacja biologiczna spowodowana przez mikroorganizmy jest bardziej prawdopodobna.

W ciągu ostatnich kilku lat Europa doświadczyła wszelkiego rodzaju klęsk żywiołowych: poważne powodzie, susze i pożary lasów, które mają katastrofalne skutki dla życia ludzi, gospodarki europejskiej i środowiska. W ostatnim dziesięcioleciu Komisja Europejska przyjęła szereg strategii i działań mających na celu zmniejszenie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, takich jak na przykład dyrektywa powodziowa i jej wdrożenie (harmonogram), działanie UE w sprawie niedoboru wody i suszy, zielona księga w sprawie ubezpieczeń w kontekście klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka.

Zmiana klimatu wpływa na sektor energetyczny na wiele sposobów, począwszy od zmian zapotrzebowania na ogrzewanie i chłodzenie; wpływ na warunki zaopatrzenia w energię – na przykład zmniejszona dostępność wody dla energii wodnej podczas długotrwałych susz i zmniejszona dostępność wody chłodzącej wpływająca na wydajność elektrowni. Ponadto infrastruktura energetyczna może być bardziej narażona na szkody ze względu na zmieniające się warunki klimatyczne. Ogólnie rzecz biorąc, Komisja Europejska dąży do zwiększenia odporności infrastruktury, w tym energetycznej, na zmianę klimatu poprzez zapewnienie ram strategicznych.

Ekstremalne zjawiska pogodowe w ostatnich latach zwiększyły pilną potrzebę włączenia kwestii przystosowania się do zmiany klimatu do różnych obszarów polityki UE. Niewiele jest konkretnych działań UE mających na celu włączenie kwestii przystosowania się do zmiany klimatu do polityk dotyczących sektora finansowego i ubezpieczeniowego. Jednak wiele polityk europejskich związanych z klęskami żywiołowymi (zob. zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi) ma duże znaczenie dla sektora finansowego i ubezpieczeniowego, ponieważ mogą one pomóc w zapobieganiu znacznym stratom i katastrofom finansowym. Komisja Europejska zobowiązała się również do zwiększenia finansowania działań związanych z klimatem poprzez zapewnienie, aby co najmniej 20 % budżetu europejskiego stanowiły wydatki związane z klimatem.

Szybkie tempo zmian klimatu może przezwyciężyć naturalną zdolność ekosystemów leśnych do przystosowania się. Prowadzi to do zwiększonego ryzyka zakłóceń powodowanych przez burze, pożary, szkodniki i choroby, co ma wpływ na wzrost i produkcję lasów. Będzie to miało wpływ na rentowność leśnictwa, głównie na południowych obszarach Europy, a także na zdolność lasów do świadczenia usług środowiskowych, w tym na zmiany funkcji pochłaniania dwutlenku węgla. W 2013 r. Komisja przyjęła nową strategię leśną UE, która stanowi odpowiedź na nowe wyzwania stojące przed lasami i sektorem leśnym.

Zmiany klimatu spowodują nowe zagrożenia dla zdrowia i nasilą obecne problemy zdrowotne. Oczekuje się, że zmiana klimatu będzie miała zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ na zdrowie ludzi, roślin i zwierząt. Bezpośrednie skutki wynikają ze zmian intensywności i częstotliwości ekstremalnych zdarzeń pogodowych, takich jak fale upałów i powodzie. Skutki pośrednie można odczuć poprzez zmiany w częstości występowania chorób przenoszonych przez owady (tj. chorób przenoszonych przez wektory wywołanych przez komary i kleszcze), gryzonie lub zmiany w jakości wody, żywności i powietrza. Strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu Komisji Europejskiej towarzyszy dokument roboczy służb Komisji.

Wyzwania związane ze zmianą klimatu dla ICT dzielą się na dwie główne kategorie: ostre zdarzenia i przewlekłe stresy. Zdarzenia ostre (zwane również zdarzeniami krytycznymi lub kryzysowymi) obejmują powodzie (pluwialne, rzeczne, przybrzeżne), burze lodowe, fale upałów itp. Zdarzenia ostre zagrażają infrastrukturze ICT poprzez zniszczenie lub wyłączenie aktywów fizycznych, od których są zależne. Przewlekłe naprężenia wynikają z bardziej stopniowych zmian w normach klimatycznych, takich jak zmiany zakresów temperatur i poziomów wilgotności. Chociaż istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że skutki te będą miały katastrofalne skutki, doprowadzą one do zwiększonej degradacji aktywów, częstszych awarii i krótszego okresu eksploatacji.

Planowanie przestrzenne uznaje się za jeden z najskuteczniejszych procesów ułatwiających lokalne przystosowanie się do zmiany klimatu. Istniejące procesy i narzędzia dostępne w ramach gminnego procesu planowania przestrzennego w UE, w tym oficjalne plany, podział na strefy lub pozwolenia na budowę, pomagają zminimalizować zagrożenia dla gminy związane z rozwojem wynikające z przewidywanych skutków zwiększonych powodzi, pożarów roślinności, osuwisk lub innych zagrożeń naturalnych wynikających ze zmieniającego się klimatu.

Oczekuje się, że zmiana klimatu będzie miała poważny wpływ na środowisko morskie. Wzrost temperatury wody przyczyni się do restrukturyzacji ekosystemów morskich, co będzie miało wpływ na cyrkulację oceanów, obieg biogeochemiczny i różnorodność biologiczną mórz. Zakwaszenie oceanów wpłynie na zdolność niektórych gatunków wydalających węglan wapnia (takich jak mięczaki, planktony i koralowce) do wytwarzania muszli lub szkieletów. Ciepła i bardziej kwaśna woda morska będzie zatem miała negatywny wpływ na rybołówstwo i akwakulturę.

Przewiduje się, że do końca stulecia europejskie góry zmienią się fizycznie. Lodowce doświadczą znacznych strat masy, ale zmiany wpłyną również na środowisko dolne, środkowe i równiny zalewowe, wpływając w ten sposób na dostępność wody, produkcję rolną, turystykę i sektory zdrowia. Sezonowe linie śniegu będą znajdować się na wyższych wysokościach, a sezony śnieżne staną się krótsze. Linie drzew będą się przesuwać w górę, a wzory lasów zmienią się na niższych wysokościach.

Ponieważ pogoda i klimat mają decydujący wpływ na sezon podróży i wybór miejsc wakacyjnych, branża turystyczna jest od nich w dużym stopniu zależna. Istnieje również silny związek między przyrodą a turystyką, a także między dziedzictwem kulturowym a turystyką. W zależności od lokalizacji i pory roku zmiana klimatu może mieć pozytywny lub negatywny wpływ na turystykę.

Potrzeba dostosowania systemu transportu do skutków zmiany klimatu została podkreślona w białej księdze Komisji Europejskiej w sprawie przystosowania się do zmiany klimatu (COM(2009)148). Dostosowanie transportu odbywa się poprzez połączenie europejskiej polityki transportowej, polityki przeciwdziałania zmianie klimatu i polityki badawczej. Unia Europejska promuje najlepsze praktyki, włączając kwestię przystosowania się do zmiany klimatu do swoich programów rozwoju infrastruktury transportowej, oraz zapewnia wytyczne, np. poprzez opracowanie odpowiednich norm dla budownictwa. Działania koncentrują się na infrastrukturze transportowej, a w szczególności na transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T).

W Europie prawie 73 % ludności mieszka na obszarach miejskich i przewiduje się, że do 2050 r. odsetek ten wzrośnie do ponad 80 %. Zmiana klimatu może mieć wpływ na prawie wszystkie elementy miast i miasteczek – ich środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. Stwarza to nowe, złożone wyzwania dla urbanistyki i zarządzania. Wpływ zmiany klimatu na ośrodki europejskiej działalności gospodarczej, życia społecznego, kultury i innowacji ma konsekwencje daleko poza granicami ich gmin.

Zmiana klimatu ma bezpośredni wpływ na zasoby wodne, a zarządzanie tymi zasobami wpływa na wrażliwość ekosystemów, działalność społeczno-gospodarczą i zdrowie ludzi. Oczekuje się również, że gospodarka wodna będzie odgrywać coraz większą rolę w adaptacji. Przewiduje się, że zmiana klimatu doprowadzi do poważnych zmian w dostępności wody w całej Europie, przy rosnącym niedoborze wody i suszach głównie w Europie Południowej oraz rosnącym ryzyku powodzi w większości Europy.