Co należy rozumieć przez niepewność?
Przystosowanie się do zmiany klimatu stanowi wyzwanie dla decydentów, którzy muszą teraz zdecydować, czy i jak dostosować działania, systemy i sektory, we wszystkich skalach geograficznych, do zmieniającego się klimatu.
Niepewność nie dotyczy wyłącznie zmiany klimatu i przystosowania się do niej. Wiele innych dziedzin nauki i polityki stoi w obliczu szerokiego zakresu niepewności w swojej pracy. Niepewność jest złożoną koncepcją, którą można opisać na wiele sposobów, a jej uwzględnienie w procesie decyzyjnym ewoluowało w czasie. Niektóre istotne opisy niepewności obejmują:
- Stan niepełnej wiedzy, która może wynikać z braku informacji lub z niezgody co do tego, co jest znane, a nawet poznawalne. Może mieć wiele rodzajów źródeł, od niedokładności w danych do dwuznacznie zdefiniowanych pojęć lub terminologii, lub niepewnych projekcji ludzkich zachowań. Niepewność może zatem być reprezentowana przez miary ilościowe (np. funkcja gęstości prawdopodobieństwa) lub przez oświadczenia jakościowe (np. odzwierciedlające ocenę zespołu ekspertów) (IPCC AR5 2014).
- Stopień zaufania decydentów do możliwych wyników konkretnych decyzji i/lub prawdopodobieństw tych wyników. Przyczyny tego braku zaufania mogą obejmować osąd informacji jako niekompletny, niewyraźny, niedokładny, niewiarygodny, niejednoznaczny lub potencjalnie fałszywy (Refsgaard et al. 2007).
Jakie są główne źródła niepewności w planowaniu adaptacyjnym?
Do wsparcia planowania adaptacyjnego można wykorzystać szeroki zakres źródeł informacji i danych. Informacje o przeszłym i prognozowanym klimacie są jednym z kilku rodzajów informacji, które są wykorzystywane do wsparcia planowania adaptacyjnego. Inne rodzaje zazwyczaj obejmują informacje, które pochodzą na przykład z: modele oceny skutków, wcześniejsze doświadczenia w radzeniu sobie ze zmiennością i zmianą klimatu, warunki społeczno-gospodarcze, kontekst polityczny, kontekst rynkowy (dla podmiotów gospodarczych) oraz oczekiwania na zmiany w tych kontekstach.
Wszelkie informacje związane z przyszłymi warunkami systemów naturalnych i społecznych mają wątpliwości, o których użytkownicy tych informacji powinni być świadomi. Niektóre z głównych źródeł niepewności związanej ze skutkami zmiany klimatu i przystosowaniem się do niej obejmują (EOG 2017):
- Błędy pomiarowe wynikające z niedoskonałych przyrządów obserwacyjnych (np. czujników deszczu) lub przetwarzania danych (np. algorytmy szacowania temperatury powierzchni na podstawie danych satelitarnych);
- Błędy agregacyjne wynikające z niepełnego pokrycia danych czasowych lub przestrzennych;
- Naturalna zmienność wynikająca z nieprzewidywalnych procesów naturalnych w systemie klimatycznym (wewnętrzna zmienność klimatu; np. zmienność atmosfery i oceanów), wpływająca na system klimatyczny (np. przyszłe erupcje wulkaniczne) lub w systemach środowiskowych i społecznych wrażliwych na zmianę klimatu (np. dynamika ekosystemu);
- Ograniczenia modeli (modele klimatyczne i klimatyczne) wynikające z ograniczonej rozdzielczości modeli (np. utrudnianie wyraźnej rozdzielczości fizyki chmur), niepełne zrozumienie poszczególnych elementów systemu Ziemi (np. dynamiczne procesy pokrywy lodowej) lub ich interakcji i sprzężenia zwrotnego (np. informacje zwrotne o cyklu klimatyczno-emisyjnym) lub niepełne zrozumienie rozważanego systemu środowiskowego lub społecznego (np. rozwój demograficzny w strefach ryzyka powodziowego);
- Przyszłe trajektorie emisji (gazów cieplarnianych i aerozoli) określają wielkość i tempo przyszłych zmian klimatu. Przyszłe poziomy emisji zależą od rozwoju demograficznego, gospodarczego i technologicznego, a także od międzynarodowych porozumień w sprawie łagodzenia zmiany klimatu (w szczególności w ramach UNFCCC);
- Przyszły rozwój czynników nieklimatycznych (społeczno-gospodarczych, demograficznych, technologicznych i środowiskowych) określa, w jaki sposób dana zmiana klimatu wpływa na środowisko i społeczeństwo;
- Przyszłe zmiany preferencji społecznych i priorytetów politycznych determinują znaczenie przywiązywane do danego wpływu na klimat (np. lokalna lub regionalna utrata różnorodności biologicznej).
Dlaczego warto wziąć pod uwagę niepewność w podejmowaniu decyzji?
Przystosowanie się do zmiany klimatu stanowi złożone wyzwanie metodologiczne. Wzywa jednostki do podejmowania decyzji o potencjalnie bardzo długoterminowych konsekwencjach na podstawie niepełnej wiedzy i/lub niepewnych informacji na temat przyszłych zmian.
Niektóre powody, dla których ważne jest rozważenie niepewności w procesie podejmowania decyzji adaptacyjnych, obejmują (Street i Nilsson 2014):
- Niepewność jest nieodłączna. Uwzględnienie niepewności jest zasadniczym elementem procesu decyzyjnego, ponieważ jest nieodłącznym elementem wszystkich dowodów i wszystkich decyzji. Stanowi integralną część danych i informacji wspierających, zwłaszcza, ale nie tylko w odniesieniu do przyszłości. Odpowiednie uwzględnienie związanych z tym niepewności jako części materiału dowodowego zapewnia lepsze zrozumienie tych dowodów i może zwiększyć ich przydatność w procesach decyzyjnych;
- Bardziej trafny i solidny proces decyzyjny. Uznanie charakteru i cech niepewności oraz ich odzwierciedlenie w sposobie wykorzystania powiązanych dowodów ma kluczowe znaczenie dla podejmowania bardziej świadomych, adekwatniejszych i solidniejszych decyzji. Uznając i rozważając niepewność, zamiast oczekiwać łatwo rozpoznawalnych i deterministycznych wyników, niepewność staje się łatwiejsza do opanowania. W rezultacie możliwe staje się formułowanie spójnych decyzji i strategii politycznych;
- Zminimalizuj potencjał niedostosowania. Brak „wystarczająco”, w tym niepewności, zwiększa prawdopodobieństwo, że podjęte działania będą nieodpowiednie, nieodpowiednie lub zwiększają podatność na zagrożenia. Istnieje zwiększone prawdopodobieństwo niewłaściwej adaptacji przy zaniedbywaniu niepewności w bazie wiedzy;
- Ignorowanie niepewności kryje ryzyko. Ignorowanie niepewności może osłabić skuteczne zarządzanie ryzykiem, ponieważ ryzyko, które wynikałoby z włączenia niepewności, jest po prostu ignorowane i nie uwzględniane w działaniach, które należy podjąć.
Inne główne tematy: