Dostosowanie gospodarki wodami podziemnymi

Wody podziemne są podstawowym źródłem wody słodkiej, stanowiąc około jednej trzeciej całkowitej dostępnej wody na świecie. Zasoby wód podziemnych są jednak szybko zużywane w alarmującym i niezrównoważonym tempie. Zmniejszone opady i wtargnięcie słonej wody morskiej w połączeniu z nadmierną eksploatacją wód gruntowych mają bezpośredni wpływ na zasilanie warstw wodonośnych, zrzuty, składowanie i właściwości biogeochemiczne. Oczekuje się, że zmiana klimatu i związany z nią wzrost poziomu mórz jeszcze bardziej nasilą te skutki, które jednak trudno określić ilościowo ze względu na niepewność prognoz klimatycznych i reakcję lokalnego systemu hydrologicznego na zmienność klimatu.

Okoliczności te wymagają pogodzenia działalności człowieka z ochroną zasobów wód podziemnych i zrównoważonym zarządzaniem nimi. Z jednej strony ważne jest, aby poprawić ochronę zbiorników wód podziemnych, ograniczając zużycie wody i optymalizując ponowne wykorzystanie wody w pierwszej kolejności. Cel ten jest realizowany poprzez zintegrowane podejście do gospodarki wodnej, uwzględniające również inne źródła wody słodkiej. Dodatkowo rośnie dostępność technik mających na celu przywrócenie, a nawet zwiększenie naturalnej zdolności infiltracji wody słodkiej do warstwy wodonośnej, w tym zbieranie wody deszczowej (zbieranie i magazynowanie wody deszczowej utraconej w przeciwnym razie z powodu spływu) oraz wykorzystanie chodnika przepuszczalnego.

Same te rozwiązania mogą nie wystarczyć do odzyskania warstw wodonośnych doświadczających intensywnej presji i nadmiernej eksploatacji. Można zatem wdrożyć inne lokalne rozwiązania mające na celu zasilanie warstwy wodonośnej, aby pomóc w radzeniu sobie z trudnym problemem związanym z suszą i niedoborem wody. W okresach obfitości wody (tj. w okresach deszczowych) dodatkowa woda może być pobierana z rzeki (lub innego źródła), a następnie wstrzykiwana i przechowywana w warstwie wodonośnej na wyznaczonym obszarze. W ten sposób woda może być wykorzystana do przywrócenia równowagi wód gruntowych, a później do zaopatrzenia w wodę. W ciągu ostatnich dwóch stuleci Managed Aquifer Recharge (MAR) zostało z powodzeniem wdrożone na całym świecie do różnych celów: poprawić naturalne przechowywanie; zarządzanie jakością wody; fizyczne oczyszczanie warstwy wodonośnej; zarządzanie systemami dystrybucji wody i korzyściami ekologicznymi. MAR jest z powodzeniem stosowany w Europie (np. w Niemczech, Holandii, Francji, Finlandii, Szwecji, Hiszpanii itp.), USA, RPA, Indiach, Chinach, Australii i na Bliskim Wschodzie. Obecnie wdrożono około 1200 studiów przypadku z ponad 50 krajów (portalinwentaryzacji MAR).

Zasilanie warstwy wodonośnej można osiągnąć albo poprzez bezpośrednie wtłaczanie wód powierzchniowych do systemu wód podziemnych za pośrednictwem studni, albo pośrednio poprzez napełnianie dorzeczy, które umożliwiają powolne przenikanie wód powierzchniowych w dół do zwierciadła wód podziemnych poniżej. Pośrednie doładowanie można połączyć ze środkami mającymi na celu poprawę naturalnej zdolności infiltracji, jak ma to miejsce w przypadku użytkowania obszarów zalesionych. Ogólnie rzecz biorąc, techniki pośredniej infiltracji wody są dobrze dostosowane do nieograniczonych warstw wodonośnych, podczas gdy techniki bezpośredniego wtrysku są bardziej odpowiednie dla głębszych, ograniczonych warstw wodonośnych. Najczęstszymi typami MAR w Europie są indukowana filtracja brzegowa (metoda bezpośrednia) i metody rozprzestrzeniania powierzchniowego (metoda pośrednia), zlokalizowane w krajach środkowych i północnych, gdzie istnieją duże wieloletnie rzeki i jeziora. Systemy te są głównie przeznaczone do użytku domowego (zaopatrzenie w wodę pitną), ale ostatnio uwzględniono je również w celu złagodzenia skutków wtargnięcia słonej wody lub przywrócenia bilansu wód podziemnych zagrożonych nadmiernym poborem.

Woda do ładowania warstwy wodonośnej może być również pobierana z oczyszczalni ścieków trzeciego stopnia. Procesy mechaniczne i chemiczne zachodzące, gdy woda przenika do gruntu i związany z tym znaczny czas podróży i przebywania są wykorzystywane jako skuteczne mechanizmy filtrujące w celu zapewnienia wymaganej jakości wody. Monitorowanie jest w każdym razie wymagane do oceny zgodności z normami normatywnymi.

Do celów rozporządzenia MAR nie są wymagane żadne duże inwestycje w infrastrukturę. Jednak istnienie jednolitej części wód podziemnych jest warunkiem wstępnym i musi istnieć znaczna otwarta powierzchnia gruntu, aby umożliwić przenikanie wody do gleby i zasilanie wód podziemnych. Obszar taki musi być połączony hydrologicznie z warstwą wodonośną, która ma zostać napełniona. Zaletą ładowania wód podziemnych jest wspieranie ciągłego przepływu wód podziemnych wzdłuż naturalnych ścieżek przepływu, pozwala na zwiększone wydobycie wód podziemnych w już istniejących miejscach, utrzymuje wyższy poziom wód podziemnych, który może służyć różnym celom (np. rolnictwu) i wspierać funkcje ekosystemu oraz może zapobiegać wtargnięciu słonej wody do miejsc położonych w pobliżu morza. W porównaniu z innymi metodami stosowanymi do przechowywania wody na powierzchni ziemi, zasilanie wód podziemnych pozwala uniknąć strat spowodowanych parowaniem, co jest szczególnie istotne w gorącym i suchym klimacie.