CALCHAS - Zintegrowany system analizy dla skutecznej ochrony przeciwpożarowej lasów

Ważnym krokiem w zarządzaniu klęskami żywiołowymi jest etap gotowości, który jest bezpośrednio związany ze zmniejszeniem ryzyka. Ocena zagrożeń, dobre planowanie, właściwe strategie zarządzania i współpraca są istotnymi elementami i były głównym celem projektu CALCHAS, w wyniku którego powstał zintegrowany system analizy dla skutecznej ochrony przeciwpożarowej lasów.

W dwóch obszarach pilotażowych (Troodos, Cypr; Grammos, Grecja), projekt miał na celu:

• podnoszenie wiedzy i umiejętności specjalistów i służb zajmujących się ochroną ludności w zakresie skutecznego planowania czasowego i przestrzennego zasobów;
• podnoszenie wiedzy i umiejętności decydentów w zakresie planowania ewakuacji;
• Zwiększenie skuteczności i gotowości straży pożarnej, ochrony ludności, społeczności lokalnych i wszelkich innych zainteresowanych stron do radzenia sobie z zagrożeniami pożarowymi lasów.

W ramach projektu CALCHAS opracowano i ustanowiono zintegrowany system analizy pożarów lasów (IFFAS) w celu skutecznej ochrony lasów przed pożarami. Wykorzystuje narzędzie symulacyjne pożaru lasu, które jest w stanie oszacować ewolucję pożaru lasu. Narzędzie wykorzystuje dane wejściowe dotyczące ryzyka zapłonu, dane meteorologiczne w czasie rzeczywistym, roślinność obszaru i informacje przestrzenne (izokontury i wysokość terenu).

Stacje meteorologiczne są zainstalowane na obszarach dwóch obiektów pilotażowych (Troodos na Cyprze i Grammos w Grecji), które są bardziej narażone na ryzyko pożaru, a cechy strukturalne roślinności dostarczają szczegółowych informacji przydatnych do ustalenia, kiedy warunki środowiskowe są korzystne dla rozwoju pożaru. Narzędzie symulatora pożaru jest następnie używane do przewidywania rozwoju pożaru i pomagania w zarządzaniu nim.

Właściwe organy, takie jak straż pożarna, służby ochrony ludności, władze leśne, władze lokalne, ministerstwo rolnictwa i środowiska, a także osoby prywatne, były zaangażowane w rozwój IFFAS i rozpowszechnianie wyników projektu w celu przeciwdziałania zagrożeniom pożarami lasów. W ciągu ostatnich trzech miesięcy projektu CALCHAS IFFAS został dostarczony właściwym organom ds. pożarów lasów w dwóch obiektach pilotażowych: Departamenty Ochrony Ludności w regionie Kastoria w Grecji oraz Departament Leśnictwa i Ministerstwo Rolnictwa, Zasobów Naturalnych i Środowiska Cypru.

Wykorzystanie stacji meteorologicznych i informacji morfologicznych dostarcza szczegółowych informacji na temat charakterystyki środowiskowej dwóch obszarów pilotażowych. Obejmuje również lokalne zainteresowane strony, takie jak straż pożarna, ochrona ludności i społeczności lokalne, tak aby informacje uzyskane dzięki zastosowaniu systemu mogły być rozpowszechniane w celu omówienia dalszych strategii radzenia sobie z zagrożeniem pożarowym.

IFFAS można przenosić na inne obszary leśne, nawet jeśli wymaga dostosowania i musi uwzględniać pewne szczególne cechy obszarów, na których jest stosowany. Dla każdego miejsca, w którym stosuje się IFFAS, należy określić roślinność (gatunek, gęstość i palność), topografię i parametry przestrzenne obszaru, a także zidentyfikowane możliwe obszary, na których może wybuchnąć pożar. W ramach IFFAS dane te można łączyć z lokalnymi danymi meteorologicznymi (które mają być dostępne lokalnie) w celu wygenerowania szacunków/prognoz rozwoju pożaru w czasie rzeczywistym.

Jednym z ograniczeń systemu może być zdolność władz lokalnych (ochrony ludności, straży pożarnej i decydentów) do stosowania symulatora i zarządzania uzyskanymi z niego informacjami. Aby poradzić sobie z tym potencjalnym limitem, w ramach projektu CALCHAS zorganizowano 5 sesji szkoleniowych (3 dla Cypru i 2 dla Grecji) na temat korzystania z oprogramowania. Ponadto doradzono upoważnionym użytkownikom platformy symulacyjnej, aby w każdej chwili skontaktowali się z zespołem projektu w celu uzyskania dalszych informacji i pomocy.

Zintegrowany system analizy pożarów lasów (IFFAS) jest użytecznym narzędziem dla odpowiedzialnych organów:

• Na poziomie scenariusza: (i) do celów szkolenia personelu, (ii) do planowania niezbędnej infrastruktury ochrony przeciwpożarowej (stacje monitorowania pożaru, strefy przeciwpożarowe, zbiorniki na wodę itp.).
• Na poziomie operacyjnym: podejmowanie decyzji i koordynacja podczas pożarów lasów.

Całkowity budżet projektu CALCHAS wyniósł 2 337 114,00 EUR (wkład UE w ramach programu LIFE wyniósł 1 158 803,00 EUR). Obejmowały one koszty rozwoju IFFAS, zarządzania projektami, rozpowszechniania, budowania zdolności itp. Wymagany całkowity koszt inwestycji w rozwój i stosowanie IFFAS na innych obszarach leśnych szacuje się na około 350 000 EUR w przypadku obszaru leśnego o powierzchni 100 km² i 1 000 000 EUR w przypadku obszaru leśnego o powierzchni 500 km^2. Koszty stosowania IFFAS w innych obszarach obejmują: badanie cech specyficznych dla danego miejsca, gromadzenie i analiza danych, stosowanie opracowanych metod, projektowanie IFFAS dla konkretnych obszarów, opracowanie wymaganego sprzętu (stacje meteorologiczne, sprzęt pomocniczy itp.), instalacja sprzętu, testowanie IFFAS oraz szkolenie właściwych organów. Koszty te mogą się różnić w zależności od kilku parametrów, takich jak złożoność geomorfologiczna i floralna obszaru, lokalizacja i oddalenie obszaru leśnego oraz dostępność istniejących danych dotyczących konkretnego obszaru leśnego.

IFFAS został opracowany i przetestowany w ramach projektu CALCHAS, który trwał od marca 2010 r. do sierpnia 2013 r.

Nie ma limitu żywotności dla IFFAS, o ile zapewnione są odpowiednie czynności konserwacyjne.

Ioannis Spanos
TERRA NOVA Ltd
39 Kaisareias str., 11527 Athens, Greece
Τel. +30 210 777 5597
E-mail: spanos@terranova.gr 

Unijny program LIFE