EGOKI: włączenie przystosowania się do zmiany klimatu do planowania przestrzennego i miejskiego w gminach Nawarry

Projekt EGOKI jest inicjatywą Navarre Network of Local Entities for Sustainability (sieć NELS) i ma wsparcie ze strony rządu Nawarry (za pośrednictwem Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Planowania Terytorialnego) we współpracy z Lursarea-Navarra Territory and Sustainability Agency (zintegrowanej w firmie publicznej Nasuvinsa). Gminy Corella, Esteribar, Noain-Valle de Elorz i Villatuerta rozwijają doświadczenia pilotażowe i przyczyniają się do finansowania projektu. Wszystkie te podmioty podpisały umowę o współpracy na początku projektu, aby potwierdzić swoje zaangażowanie we współpracę.

Te cztery gminy pilotowały prace nad włączeniem kryteriów przystosowania się do zmiany klimatu do swoich przeglądów planowania przestrzennego, pod nadzorem ekspertów (oraz poradami ze strony Tecnalia Research & Innovation). Pozostałe podmioty lokalne tworzące sieć NELS korzystają z wiedzy uzyskanej podczas doświadczeń pilotażowych, a także z udziału w szkoleniach i promocji włączenia kryteriów zmiany klimatu do planowania terytorialnego i urbanistycznego w regionie Nawarra.

Lursarea i rząd Nawarry zapewniają wsparcie techniczne i logistyczne dla projektu i sieci NELS. Lursarea przyczyniła się do zaprojektowania projektu, zapewniła zakwaterowanie i zaoferowała koordynatorowi projektu wsparcie techniczne. Ponadto rząd Nawarry, który obecnie przejmuje Sekretariat Techniczny Sieci NELS (za pośrednictwem którego wspiera projekt), nadzorował techniczne aspekty procesu ze strony Służby Terytorium i Zarządzania Krajobrazem.

Projekt jest wspierany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rybołówstwa, Żywności i Środowiska, za pośrednictwem Fundacji Różnorodności Bioróżnorodności, a w ramach konkursu na realizację projektów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w 2016 r. otrzymał zgodę na dofinansowanie w ramach zaproszenia do pomocy udzielanego przez Fundację Różnorodności Biologicznej na realizację projektów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

Projekt EGOKI został opracowany w ramach programu partycypacyjnego poprzez szkolenia techniczne i różne podmioty uczestniczące, lokalne warsztaty, debaty na miejskich sesjach plenarnych i otwarte dla publiczności rozmowy.

Różne działania skierowane do różnych odbiorców (oprócz zespołów technicznych każdej z gmin pilotażowych), takie jak szkolenie i końcowe seminarium techniczne, rozpowszechniono za pośrednictwem poczty elektronicznej i sieci społecznościowych NELS NETWORK (Facebook i Twitter), a także za pośrednictwem komunikatów prasowych opublikowanych na stronie internetowej rządu Nawarry.

Proces został zakończony w czerwcu 2018 r. wraz z przekazaniem przez sieć NELS rządowi Nawarry dokumentu zawierającego konkretne propozycje w dziedzinie planowania przestrzennego i urbanistycznego, który może zostać rozszerzony na cały region, w formie kryteriów planowania lub instrukcji technicznych, zgodnie z transpozycją dokonaną przez Służbę Terytorium i Planowania Krajobrazu. Fakt, że cztery gminy pilotażowe reprezentują większość gmin Nawarry i znajdują się w czterech głównych podregionach klimatycznych określonych w Nawarrze, gwarantuje możliwość przenoszenia prac.

W trakcie tego procesu pojawiły się drobne niedogodności, które jednak nie przeszkodziły ukończeniu działań zgodnie z planem i pomyślnej realizacji celów. W szczególności przedstawiciele biorący udział w szkoleniu doświadczyli początkowych trudności (w tym miejskich zespołów roboczych) próbując przyswoić nowe koncepcje i aspekty techniczne związane z przystosowaniem się do zmiany klimatu w związku z planowaniem urbanistycznym, a także trudności w dopasowaniu tempa i jakości pracy różnych zespołów miejskich w określonych porach. (W Nawarrze większość małych gmin nie ma konkretnych specjalistów technicznych, a zespoły redakcyjne ds. planowania miały różną dostępność czasu).

Należy podkreślić, że polityczne i techniczne zaangażowanie czterech rad pilotażowych z EGOKI jest zdecydowane i pomimo trudności, które pojawiły się w pewnych momentach, zapewniły rozwiązania i nadały priorytet projektowi. To, wraz z programem współpracy i równie zdecydowanym zaangażowaniem grupy podmiotów, które podpisały umowę, było głównym czynnikiem sukcesu.

Jeśli chodzi o wykonanie konkretnych prac związanych z włączeniem kryteriów adaptacyjnych do planowania, należy zauważyć, że jako nowy temat różni specjaliści techniczni odnieśli się do tej pracy na różne sposoby, czyniąc zadanie zebrania wniosków we wspólny dokument, który powinien ukierunkować przyszłe prace całego kompleksu gmin Nawarra.

Sprawdzanie, czy najlepszym sposobem rozwoju wiedzy jest uczenie się poprzez robienie, dzielenie się i porównywanie tego, nad czym się pracuje, było pozytywnym doświadczeniem, co udowadnia, że przewidywana metodologia okazała się bardzo ważna. Posiadanie różnych zespołów pracujących jednocześnie i wzajemnie wspierających się wzajemnie ma fundamentalne znaczenie, ponieważ przez cały czas ułatwiało motywowanie specjalistów technicznych i powstrzymywało ich od zniechęcania się z powodu braku zaufania do ich zdolności do stawienia czoła tak nowemu zadaniu.

W trakcie procesu zidentyfikowano przydatne źródła danych, a także pewne luki informacyjne i szczegółowe badania, które są potrzebne do dalszego określenia scenariuszy klimatycznych, zagrożeń, podatności i zdolności adaptacyjnych różnych systemów i poszczególnych sektorów. Z tego punktu widzenia proces ten był również przydatny do zidentyfikowania dostępnych i niedostępnych informacji, które mogą być niezbędne do włączenia przystosowania się do zmiany klimatu do planowania przestrzennego i urbanistycznego oraz do przekazania rządowi Nawarry i Lursarei potrzeby prowadzenia badań, gromadzenia wskaźników itp. na skalę lokalną. Pozytywny aspekt związany jest z brakiem dokładnych informacji, co pozwoliło na zwiększenie zdolności analitycznych specjalistów technicznych i umiejętności decyzyjnych według ich uznania (ocena eksperta).

Należy ponownie zwrócić uwagę na ścisłą współpracę wszystkich sygnatariuszy umowy oraz włączenie delegacji Nawarry Państwowej Agencji Meteorologicznej (Aemet), która również przyczyniła się do realizacji projektu w formie szkoleń i inicjatyw doradczych.

Wszystkie powyższe wyróżniły EGOKI jako projekt, który ułatwia koordynację między administracjami publicznymi a podmiotami związanymi ze zmianami klimatu, sprzyjając rozwojowi Planu Drogowego w sprawie zmian klimatu Nawarry (KLINA).

Całkowity budżet projektu wynosi 54 365 EUR (euro). Finansowanie jest publiczne i pochodzi od różnych administracji (państwowych, regionalnych i lokalnych).

Projekt jest wspierany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rybołówstwa, Żywności i Środowiska, za pośrednictwem Fundacji Różnorodności Bioróżnorodności, a w ramach konkursu na realizację projektów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w 2016 r. otrzymał zgodę na dofinansowanie w ramach zaproszenia do pomocy udzielanego przez Fundację Różnorodności Biologicznej na realizację projektów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

Fundacja Różnorodności Biologicznej finansuje 70 % budżetu, co stanowi pomoc w wysokości 38 055 EUR (EUR). Trzydzieści procent, 16 310 EUR (euro) jest finansowane przez sieć NELS (13 310 EUR) oraz przez pilotażowe rady miast (750 EUR każda).

Zarówno rząd Nawarry, jak i Lursarea-Navarre Territory and Sustainability Agency (zintegrowane w spółce publicznej Nasuvinsa) współpracują w projekcie, udzielając koordynatorowi wsparcia w następujący sposób: rząd zapewnia wsparcie za pośrednictwem Sekretariatu Technicznego Sieci NELS, z działaniami następczymi ze strony Służby Terytorium i Planowania Krajobrazu; Lursarea przyczynia się do projektowania projektu i zapewnia koordynatorowi zakwaterowanie i wsparcie techniczne.

Projekt został pomyślnie zakończony: agenci uczestniczący w Nawarrze zostali przeszkoleni w zakresie planowania przestrzennego i planowania urbanistycznego. Cztery gminy pilotażowe zakończyły ten proces, a wnioski z ich prac można przenieść na całą Nawarrę. Zaangażowanie zespołów roboczych (miejskich specjalistów technicznych i zespołów projektowych) miało zasadnicze znaczenie. Szkolenie zespołów ds. planowania w tej dziedzinie jest uważane za kluczowe w celu rozszerzenia włączenia kryteriów przystosowania się do zmiany klimatu do innych planów ogólnych gmin i planowania w różnych skalach (w Nawarrze pracuje niewielu urbanistów, a wszyscy pracują jednocześnie w różnych gminach).

Projekt EGOKI był prekursorem ustanowienia adaptacyjnego planowania i zarządzania zarówno terytorium, jak i środowiskiem zabudowanym w Nawarrze, którego ciągłość jest gwarantowana dzięki szkoleniu agentów, rozwojowi kryteriów planowania przestrzennego lub instrukcji technicznych oraz koordynacji tych prac z opracowaniem Planu działania w zakresie zmian klimatu Nawarry (KLINA) i projektu LIFE Integrated NADAPTA.

Egoki przynosi wysoką wydajność z punktu widzenia kosztów i korzyści, ponieważ jest w stanie osiągnąć bardzo dobre wyniki przy skromnym budżecie, który zostanie utrzymany i zwiększony z czasem.

Guía para la elaboración de planes locales de adaptación al cambio climático. MAGRAMA/OECC, 2015.Medidas para la mitigación y la adaptación al cambio climático en el planeamiento urbano: Guía metodológica. Red Española de Ciudades por el Clima, Sección de la Federación Española de Municipios y Provincias, 2017.