W kierunku „sprawiedliwej odporności”: nikogo nie pozostawia się w tyle, jeśli chodzi o przystosowanie się do zmiany klimatu

Opis

Pomimo wysiłków na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu w Europie, najbardziej narażone grupy społeczne są nadal najbardziej dotknięte. Przewidywane zmiany klimatu, starzejące się społeczeństwo i utrzymujące się nierówności społeczno-ekonomiczne oznaczają, że różnice podatności na zmiany klimatu i ich narażenia na zmiany klimatu prawdopodobnie będą się utrzymywać. Ponadto reakcje adaptacyjne mogą pogorszyć istniejące nierówności lub nawet stworzyć nowe. W niniejszym briefingu przeanalizowano, w jaki sposób zmiana klimatu wpływa na grupy szczególnie wrażliwe i w jaki sposób można temu zapobiec lub ograniczyć dzięki sprawiedliwym działaniom dostosowawczym. Przedstawiono w nim również przykłady polityki i środków zorientowanych na sprawiedliwość z całej Europy.

Główne przesłania briefingu:

Zmiany klimatu dotykają wszystkich Europejczyków, ale poziom oddziaływania różni się w zależności od społeczeństwa. Osoby najbardziej dotknięte są zazwyczaj osobami znajdującymi się w niekorzystnej sytuacji ze względu na wiek, zdrowie lub status społeczno-ekonomiczny.
Bezprecedensowy wzrost temperatury od lat 90. XX wieku, starzenie się społeczeństwa europejskiego, urbanizacja i rozpowszechnienie chorób doprowadziły do zwiększonego narażenia ludności wrażliwej na ciepło. Co więcej, prawie połowa miejskich szpitali i szkół znajduje się na obszarach o silnych efektach miejskich wysp upałów, co naraża ich wrażliwych użytkowników na wysokie temperatury.
W niektórych krajach europejskich obszary o podwyższonym ryzyku powodzi mają zwykle wyższy odsetek osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji niż obszary o niższym ryzyku powodzi. Ponadto około 10 % szkół i 11 % szpitali w całej Europie znajduje się na obszarach potencjalnie podatnych na powodzie.
Wprowadzone środki przystosowania się do zmiany klimatu nie przynoszą korzyści wszystkim w społeczeństwie w takim samym stopniu. Na przykład najsłabsze grupy społeczne mają tendencję do mniejszego dostępu do terenów zielonych i są najmniej w stanie zapłacić za ubezpieczenie przeciwpowodziowe lub środki przeciwpowodziowe.
Bez uwzględnienia sprawiedliwości w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu istniejące nierówności mogą zostać wzmocnione lub mogą pojawić się nowe nierówności.
Chociaż unijna i krajowa polityka klimatyczna zwraca uwagę na słabsze grupy społeczne i podkreśla potrzebę sprawiedliwych rozwiązań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, praktyczne wdrażanie takich rozwiązań pozostaje ograniczone.
Zapewnienie, by nikt nie został pozostawiony w tyle, wymaga skupienia się na sprawiedliwości na wszystkich etapach planowania, wdrażania i monitorowania przystosowania się do zmiany klimatu oraz znaczącego zaangażowania słabszych grup społecznych.
Pilnie potrzebne są odpowiednie wytyczne dla decydentów i dzielenie się skutecznymi przykładami sprawiedliwych środków dostosowawczych, aby osiągnąć słuszną odporność w przyszłości.