Χρήση προσαρμοσμένων καλλιεργειών και ποικιλιών

Η εφαρμογή αυτού του μέτρου προσαρμογής απαιτεί ισχυρή συνεργασία μεταξύ πολυτομεακών ομάδων βασικών ενδιαφερόμενων μερών που περιλαμβάνουν γεωργούς, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις (που παρέχουν στους γεωργούς γνώσεις και δεξιότητες για τη βελτίωση των εφαρμοζόμενων γεωπονικών τεχνικών, παραγωγικότητα των καλλιεργειών και γεωργικό εισόδημα), κτηνοτρόφους, ερευνητές και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Οι γεωργοί και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες θα πρέπει να συμμετέχουν σε έργα και πειράματα για τη δοκιμή της αποτελεσματικότητας της χρήσης προσαρμοσμένων καλλιεργειών και ποικιλιών, προκειμένου να αποκτήσουν όλες τις πληροφορίες και να αποκτήσουν εμπειρία σχετικά με τις επιπτώσεις της καλλιέργειας διαφορετικών καλλιεργειών, τόσο από την άποψη των οικονομικών όσο και των περιβαλλοντικών οφελών.

Οι δεξιότητες και οι γνώσεις των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, των φορέων επέκτασης, των γεωργικών επιχειρηματιών και των γεωργών πρέπει να ενισχυθούν και να επικαιροποιηθούν σε συνεπή βάση, με έναν συντονιστικό μηχανισμό που ενισχύει τις οργανωτικές και θεσμικές ικανότητες. Οι υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην παροχή πρόσβασης και στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τεχνολογιών, στη βελτίωση της ανάπτυξης ικανοτήτων και της εκπαίδευσης, καθώς και στην ενίσχυση των ικανοτήτων των γεωργών για την εφαρμογή τους, μειώνοντας τους κινδύνους αποτυχίας που συνεπάγεται η μετάβαση σε ένα νέο σύστημα. Η δημιουργία πολυσυμμετοχικών πλατφορμών για τη συμμετοχική αναπαραγωγή και αξιολόγηση ποικιλιών σε κοινοτικό επίπεδο θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση των τοπικών ικανοτήτων επιλογής και αξιολόγησης ποικιλιών.

Η εφαρμογή αυτής της επιλογής προσαρμογής, όπως και για άλλα κλιματικά-έξυπνα μέτρα φυτικής παραγωγής, είναι ευκολότερη εάν βασίζεται στην αγορά και ενσωματώνεται πλήρως στις αγορές. Ως εκ τούτου, ένας παράγοντας επιτυχίας είναι η ανάπτυξη τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και διεθνών αγορών για νέες καλλιέργειες ή ποικιλίες που διαδραματίζουν λειτουργικό ρόλο στα συστήματα τροφίμων. Επιπλέον, οι εθνικές και περιφερειακές πολιτικές και κανονισμοί για την ανάπτυξη των ποικιλιών των καλλιεργειών και η εναρμόνιση των κανονιστικών πλαισίων για τους σπόρους θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους γεωργούς να έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε λογικές τιμές ποιοτικών σπόρων και υλικών φύτευσης των καταλληλότερων ποικιλιών καλλιεργειών.

Η ανάπτυξη και εφαρμογή τοπικών και αποτελεσματικών στρατηγικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή για τη φυτική παραγωγή απαιτεί την ενίσχυση των επιστημονικών και τεχνικών ικανοτήτων σε πολλά επίπεδα, την ολοκλήρωση των ερευνητικών προσπαθειών, τη συνεργασία μεταξύ ερευνητών και συμβουλευτικών υπηρεσιών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και την παροχή σαφών μηνυμάτων και μέσων στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στα ενδιαφερόμενα μέρη.

Για τους γεωργούς ειδικότερα, η απόκτηση και η ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες και τη βιώσιμη βιωσιμότητα προσαρμοσμένων πρακτικών φυτικής παραγωγής είναι σημαντικές κατά τη χάραξη στρατηγικών για την αντιμετώπιση των περιοριστικών παραγόντων που επηρεάζουν το σύστημα καλλιεργειών τους, την καλύτερη κατανομή των πόρων και την πραγματοποίηση αιτιολογημένων επενδύσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Για να διασφαλιστεί η υιοθέτηση κλιματικά έξυπνων πρακτικών, πρέπει να παρασχεθούν οικονομικά κίνητρα για την ενίσχυση των ικανοτήτων των γεωργών ή την αύξηση της πρόσβασής τους σε δάνεια με ευνοϊκούς όρους για τη στήριξη των αρχικών επενδύσεων σε βιώσιμες πρακτικές και τεχνολογίες. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους γεωργούς να επωφεληθούν από μέτρα που είναι κοινωνικά και περιβαλλοντικά επωφελή αλλά έχουν υψηλό αρχικό κόστος.

Το κόστος εφαρμογής του μέτρου αυτού εξαρτάται κυρίως από την τιμή των σπόρων των προσαρμοσμένων καλλιεργειών ή ποικιλιών και από το απαιτούμενο επενδυτικό κόστος (εάν υπάρχει) στη γεωργική εκμετάλλευση (π.χ. αγορά νέου τύπου μηχανημάτων). Επιπλέον, ενώ το κόστος εισαγωγής νέων ετήσιων καλλιεργειών είναι αρκετά περιορισμένο, η εισαγωγή νέων ειδών δέντρων ή ποικιλιών θα μπορούσε να συνεπάγεται υψηλότερο επενδυτικό κόστος, αυξάνοντας κατά συνέπεια τον κίνδυνο για τους γεωργούς.

Τα κύρια οφέλη από την εισαγωγή νέων ειδών και ποικιλιών είναι οι υψηλότερες ή σταθερές αποδόσεις καλλιεργειών και τα εισοδήματα των γεωργών λόγω της καλύτερης προσαρμοστικότητας των καλλιεργειών στο περιβάλλον στο οποίο καλλιεργούνται και της αυξημένης ανθεκτικότητας των συστημάτων καλλιέργειας σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα. Επιπλέον, η εισαγωγή μιας σειράς ειδών και ποικιλιών καλλιεργειών οδηγεί σε διαφοροποίηση της γεωργικής παραγωγής που μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, στην παροχή οικοσυστημικών υπηρεσιών και σε συνέργειες με τον μετριασμό μέσω της βελτίωσης της αποθήκευσης άνθρακα στο έδαφος. Ωστόσο, ορισμένα από αυτά τα παράλληλα οφέλη μπορεί να απαιτούν χρόνο για να εκδηλωθούν.

Η εφαρμογή της χρήσης προσαρμοσμένων καλλιεργειών και ποικιλιών θα πρέπει να υποστηρίζεται από σαφείς πολιτικές και διαδικασίες. Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα εθνικά και περιφερειακά αγροτικά προγράμματα συγκαταλέγονται στις κύριες κινητήριες δυνάμεις της πολιτικής για την εφαρμογή του μέτρου αυτού. Η κοινή γεωργική πολιτική μέσω της «πράσινης άμεσης ενίσχυσης» (ή του οικολογικού προσανατολισμού) (πρώτος πυλώνας της ΚΓΠ) στηρίζει τους γεωργούς που υιοθετούν ή διατηρούν γεωργικές πρακτικές (π.χ. διαφοροποίηση των καλλιεργειών) που συμβάλλουν στην επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων. Επιπλέον, ο δεύτερος πυλώνας της ΚΓΠ, η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ, που έχει σχεδιαστεί για τη στήριξη των αγροτικών περιοχών, δίνει τη δυνατότητα στις περιφερειακές, εθνικές και τοπικές αρχές να διαμορφώνουν τα επιμέρους προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης και στηρίζει, μεταξύ άλλων, μέτρα για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και τη δράση για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών πρακτικών διατήρησης. Τα προγράμματα του δεύτερου πυλώνα συγχρηματοδοτούνται από ταμεία της ΕΕ και περιφερειακά ή εθνικά ταμεία.

Απαιτείται ένα έτος για να αλλάξουν καλλιεργούμενες ποικιλίες ετήσιων καλλιεργειών και να επιτευχθεί η παραγωγή, ενώ για τις καλλιέργειες δέντρων αρκετά χρόνια (δεκαετίες) είναι απαραίτητες για να φτάσουν τα φυτά στην ωριμότητα και να γίνουν κερδοφόρα.

Η διάρκεια ζωής σχετίζεται με την οικονομική ευκολία της καλλιέργειας των επιλεγμένων καλλιεργειών και ποικιλιών.