Viðvörunarkerfi fyrir sjúkdóma sem berast með smitferjum

Hönnun og framkvæmd viðvörunarkerfis á vímuefnasjúkdómi felur í sér margs konar færni, tryggð með þátttöku sérfræðinga frá sviðum eins og hefðbundnum faraldsfræði umhverfis- og smitsjúkdóma, lýðheilsu og umhverfisbreytingum. Af þessum sökum hafa nokkrar stjórnsýslustofnanir og stofnanir á ýmsum staðbundnum vogum að taka þátt, þ.m.t. innlend heilbrigðisráðuneyti, innlendar heilbrigðisstofnanir, innlendar entomological einingar, landsbundin/svæðisbundin/staðbundin blóðöryggisyfirvöld, læknar, rannsóknarstofur tæknimenn, dýralæknar og aðrir.

Á evrópskum vettvangi hefur Sóttvarnastofnun Evrópu (ECDC) komið á fót upplýsingamiðstöð sem nefnist Evrópska umhverfis- og faraldsfræðinetið (E3). E3-netkerfið er samstarfsnet þar sem notendur og samstarfsaðilar E3-netsins geta skipst á gögnum og upplýsingum um efnið. Í gegnum E3-netið miðar ECDC að því að efla starfsemi á þessu sviði með því að safna og dreifa gögnum um loftslags-, umhverfis-, lýðfræði- og smitsjúkdóma sem hafa verið framleidd af fjölmörgum rannsóknarverkefnum, stofnunum og opinberum stofnunum í Evrópu. Meginmarkmiðið með því að koma á fót E3-netinu er að gera kleift að greina yfirvofandi áhættu fyrir útbreiðslu smitsjúkdóma í Evrópu vegna umhverfisbreytinga. Niðurstöðum þessara greininga er miðlað til stefnumótenda, lýðheilsustarfsmanna, stofnana Evrópusambandsins og alþjóðastofnana, annarra ríkisgeira og frjálsra félagasamtaka. Hægt er að samþætta landsbundin og svæðisbundin kerfi í víðara kerfi (s.s. E3) til að vakta og gera ílagsgögnin einsleit, sem og frálag (s.s. kort) til vöktunar á smitferjum.

EWS á vímuefnasjúkdómi virkar aðeins vel ef vöktunarnet vegna sjúkdómstilfella og loftslags- og umhverfisþátta er vel þekkt og því viðhaldið. Það kunna að vera mismunandi breytur sem þarf að hafa í huga þegar vöktun og greining á víxlum (t.d. staðbundinn hiti, raki, ástand gróðurs, vatnsstuðull,...) og þær aðferðir sem eru í boði í dag geta hugsanlega ekki fylgst með þeim öllum. Umtalsverðar tafir verða á greiningu á heilbrigðisniðurstöðum, þar sem þessar eftirlitsaðferðir eru notaðar, vegna tafa á öflun gagna (s.s. loftslags-, vistfræði- eða faraldsfræðileg gögn), sem og tafir á greiningu, greiningu, skýrslugjöf eða öðrum þáttum sem geta leitt til rangrar flokkunar váhrifa.

Skortur á eða gölluð viðvörunarkerfi fyrir VBD getur leitt til verulegrar aukningar á áhrifum á viðkomandi íbúa. Því er rétt framkvæmd og stjórnun á viðvörunarkerfi á VBDs mikilvægt. Viðvörunarkerfi fyrir VBD krefst stöðugrar uppfærslu og umbóta, byggt á nýlegum innsýn frá rannsóknum á loftslagsbreytingum eða faraldsfræði. Hingað til, þó að það séu nokkrir VBD viðvörunarkerfi þegar til staðar ( td West-Nile veira sýkingavarnir í Grikklandi) eru nokkrar áskoranir sem erfitt er að sigrast á. Meðal þeirra er fyrst og fremst mikilvægt að safna loftslags- og faraldsfræðilegum gögnum (þ.e. inntaksgögnum), en einnig til að sanna vísbendingar um kostnaðarhagkvæmar eftirlitsráðstafanir. Einnig er erfitt að bera saman og framreikna greiningar.

Kostnaður við viðvörunarkerfi fyrir VBD er ekki óverulegur að raungildi. Hins vegar er það tiltölulega lágt í samanburði við hugsanlega magn af tapi sem þessi kerfi leyfa að draga úr. Með því að stöðva tilkomu og útbreiðslu sjúkdóma sem berast með smitferjum er hægt að halda í mönnum og fjárhagslegum kostnaði við hugsanlega faraldur. Viðvörunarkerfi vegna skaðvalda hafa í för með sér kostnað sem tengist nokkrum þáttum eftirlitskerfanna sem og kostnaði við sæfiefni til að verjast smitferjum sem geta tengst mannauði, öryggisráðstöfunum í blóði (t.d. skimunarferlum) eða veiruprófunum í mönnum, dýrum eða smitferjum. Að auki þarf fjármagn til að viðhalda kerfinu og bæta það enn frekar.

Í áætlun ESB um aðlögun að loftslagsbreytingum er lögð áhersla á mikilvægi þess að takmarka tilkomu og útbreiðslu smitsjúkdóma og ofnæmisvalda sem tengjast landfræðilegum breytingum á smitferjum og sjúkdómsvöldum. Markmiðið með áætluninni er að "samnýta og tengja saman gögn, verkfæri og sérþekkingu til að miðla, vakta, greina og koma í veg fyrir áhrif loftslagsbreytinga á heilbrigði manna og á heilbrigði dýra og umhverfið (þ.e. „One Health“nálgun “). Í þessu samhengi safnar Matvælaöryggisstofnun Evrópu (EFSA) — sjálfstæð evrópsk stofnun sem tekur saman vísindaleg álit og ráðgjöf um matvælaöryggi, næringu, dýraheilbrigði/velferð, plöntuvernd og plöntuheilbrigði — í samstarfi viðSóttvarnastofnun Evrópu (ECDC), gögn um smitferjur og sjúkdóma sem berast með smitferjum og greinir útbreiðslu þeirra innan Evrópusambandsins.

Hönnun og innleiðing viðvörunarkerfis fyrir viðvörunarbúnað fyrir viðvörunarbúnað þarf venjulega 1 til 5 ár, allt eftir sértæku markmiði og eiginleikum kerfisins.

Forvarnar- og viðbragðsaðgerðir, þ.m.t. eftirlit með sýkingum í mönnum, eru almennt framkvæmdar árlega og eftirlitskerfi eru stöðugt starfrækt.