4.2 Prioriteit geven aan aanpassingsopties en de voorkeursopties selecteren

Op basis van de beoordelingen van mogelijke aanpassingsopties moet een selectie van de meest geschikte opties worden uitgevoerd. Meestal kan een multi-criteria analyse (MCA) nuttig zijn voor het rangschikken en selecteren van voorkeursopties. De voorkeurslijst van aanpassingsopties moet ook met belanghebbenden worden overeengekomen en belanghebbenden moeten worden betrokken bij MCB-beoordelingen om verschillende waarden en criteria in de beoordeling op te nemen.

Een dergelijke MCB moet een reeks criteria omvatten, zoals:

urgentie met betrekking tot reeds bestaande dreigingen
vroegtijdige voorbereidende actie (om toekomstige schadekosten te voorkomen)
bereik van effecten (opties die meerdere risico's dekken, kunnen worden bevoordeeld)
kosten-batenverhouding
efficiëntie en doeltreffendheid van de aanpassingsmaatregelen
Sociaal-economische gevolgen voor verschillende maatschappelijke groepen
tijdseffectiviteit
robuustheid bij een breed scala aan waarschijnlijke toekomstige effecten
flexibiliteit voor aanpassingen of omkeerbaarheid in geval van uiteenlopende ontwikkelingen
Politieke en culturele acceptatie
verbetering van het leervermogen en het autonome aanpassingsvermogen, enz.

Wanneer onzekerheid een reden kan worden om niets te doen, zal de toepassing van de beginselen van adaptief beheer (bv. focus op flexibele oplossingen, win-winopties, robuuste maatregelen in een reeks mogelijke scenario’s) de besluitvorming vergemakkelijken (zie MEDIATION Toolbox [VG1] ).

Als het gaat om het selecteren en prioriteren van passende aanpassingsopties voor de uitvoering, begint een voorzichtige aanpak door te erkennen dat er verschillende haalbare opties en combinaties van opties zijn voor effectieve aanpassing. Sommige daarvan zullen beter geschikt zijn om de risico’s in verband met de uitvoering tot een minimum te beperken, zelfs in het licht van de bijbehorende onzekerheden met betrekking tot de risico’s en voordelen. Deze opties worden aangeduid als:

"No-regrets adaptation options" die de moeite waard zijn, ongeacht de omvang van de toekomstige klimaatverandering;
"Low-regrets-opties" die adaptieve acties zijn waarvoor de bijbehorende kosten relatief laag zijn en waarvoor de voordelen, hoewel ze in de eerste plaats worden gerealiseerd in het kader van de verwachte toekomstige klimaatverandering, relatief hoog kunnen zijn;
"Win-Win-opties" zijn aanpassingsopties die het gewenste resultaat opleveren wat betreft het minimaliseren van de klimaatrisico's of het benutten van potentiële kansen, maar ook een aanzienlijke bijdrage leveren aan een andere sociale, ecologische of economische doelstelling;
"flexibele of adaptieve beheeropties": opties die gemakkelijk (en tegen lage kosten) kunnen worden aangepast als de omstandigheden veranderen ten opzichte van de aanvankelijk gemaakte prognoses; en
"opties met meerdere voordelen" zorgen voor synergieën met andere doelstellingen zoals mitigatie, beperking van het risico op rampen, milieubeheer of duurzaamheid (bv. op de natuur gebaseerde oplossingen bieden gewoonlijk dergelijke meerdere voordelen).

Gezien het brede scala aan mogelijke toekomstige gevolgen van de klimaatverandering en de impliciete onzekerheden daarvan, moet de voorkeur worden gegeven aan opties voor meervoudige voordelen, no-regret en low-regret adaptatie (zie de kernbeginselen). Voorbeelden zijn waterbesparende apparaten in regio's die te maken hebben met droogte of waterschaarste of isolatie van gebouwen in regio's die zijn blootgesteld aan hittegolven. Het aandringen op opties met meerdere voordelen kan ook de financiering van gerelateerde maatregelen vergemakkelijken door middelen aan te trekken en de nadruk te leggen op gedeelde voordelen die opwegen tegen de kosten van investeringen. De EEA-briefing van 2024 over casestudy’s van Climate-ADAPT toont alle aspecten van doeltreffende aanpassingsoplossingen (kosten en baten, succesvolle replicatie en opschaling) die kunnen worden gebruikt om de prioritering van aanpassingsopties te ondersteunen.